پرسش و پاسخ در مورد بهره برداری پست های فوق توزیع و انتقال

 

 

وظيفه اصلي خود مي‌دانيم تا از شبكه‌هاي فوق توزيع و انتقال نيرو كه حد فاصل بخش‌هاي توليد و توزيع مي‌باشد در تداوم برق‌رساني به مشتركين و در نتيجه جلب رضايت آنها به صورت بهينه، بهره‌برداري نماييم. صنعت برق كه به عنوان پيچيده‌ترين و بهنگام‌ترين صنعت در دنيا مطرح است، ظرفيت ذخيره‌سازي بسيار محدودي دارد به طوري كه عرضه و تقاضا در آن لحظه‌اي مي‌باشد؛ بنابراين بايد توازن كاملي بين توليد و مصرف چه از نظر ميزان انرژي توليدي و چه از نظر امكان انتقال انرژي وجود داشته باشد تا پايداري شبكه‌هاي فوق توزيع و انتقال نيرو در اين توازن نقش محوري و اساسي را ايفاء نمايد. امروزه در كشورهاي پيشرفته صنعتي تلاش بر اين است كه در صنعت علاوه بر داشتن محصول مطلوب، دقت و سرعت عمل و به ويژه ايمني نيروي انساني و تجهيزات نيز تأمين شود. يكي از عوامل مهمي كه در بهره‌برداري بهينه از شبكه تحت پوشش و پايداري آن مؤثر است ارتقاء دانش فني اپراتور پست‌هاي فوق توزيع و انتقال نيرو است، لذا مورد بهره‌برداري توسط 12 نفر كارشناس خبره نسبت به تهيه و تدوين مجموعه ششصد پرسش و پاسخ اپراتوري پست‌هاي فوق توزيع و انتقال نيرو اقدام و در مهرماه سال 1387 آن را چاپ و در اختيار اپراتور پست‌هاي تحت پوشش امور بهره‌برداري قرار داد و در اين راستا از مجموعه ششصد پرسش و پاسخ اپراتوري در مهرماه 1388 آزمون برگزار و به نفرات برتر، جوايز ارزنده و تقديرنامه اهدا گرديد. همچنين با انجام آزمون، نيازهاي آموزشي افراد مشخص و بر اساس آن، كلاس‌هاي جبراني در مؤسسة آموزشي ذيصلاح براي افراد واجد شرايط برگزار شد.

مجموعة ششصد پرسش و پاسخ اپراتوري در بهمن ماه سال 1389 مورد بازنگري قرار گرفت و نسبت به ارتقاء سطح كيفي آن اقدام گرديد. اينك به لطف خداوند منان، توفيق يافتيم در بيست و هفتمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي مجموعة ششصد پرسش و پاسخ اپراتوري را به هشتصد پرسش و پاسخ اپراتوري پست‌هاي فوق توزيع و انتقال ارتقاء دهيم؛ بنابراين از آقايان اپراتور انتظار مي‌رود تا با مطالعه دقيق اين مجموعه نسبت به ارتقاء دانش فني خود، بهره‌برداري بهينه و مطمئن، كاهش خطاي نيروي انساني، افزايش ضريب ايمني در بهره‌برداري، اجراي صحيح دستورالعمل‌ها و رويه‌هاي اجرايي در سيستم مديريت كيفيت و در نهايت كاهش خسارت‌هاي احتمالي اهتمام ورزند.

مجموعه حاضر شامل پنج فصل به شرح ذيل و به همراه ضميمه شرح رله‌هاي حفاظتي و هشتصد واژه انگليسي مي‌باشد:

فصل اول: تعاريف و اصطلاحات الكتريكي

فصل دوم: خطوط انتقال

فصل سوم: تجهيزات پست

فصل چهارم: حفاظت الكتريكي

فصل پنجم: سيستم مديريت كيفيت و عمليات در شبكه

اين مجموعه در چهار كميته طرح سؤال، مشاوره، تدوين و ويرايش تهيه شده است كه لازم است در بخش تهيه و تدوين و ارتقاء به هشتصد پرسش و پاسخ از آقايان مهندسين: كوروش ملكي زندي، امیر یاری، اسماعيل موسوي مقدم، مجيد عبداللهي، محمد حسين جوادي، فرامرز خالويي و جعفر لهراسبي كه اينجانب را ياري نمودند قدرداني نموده و از جناب آقاي مهندس ميرفتاح فتاح قره‌باغ مقام محترم مديريت عامل شركت برق منطقه‌اي تهران و جناب آقاي مهندس مجتبي افسري معاون محترم توليد و انتقال نيرو كه حامي و مشوق دائمي هستند تشكر نمايم.

بديهي است از دريافت نقطه نظرات اساتيد، متخصصان و همكاران محترم بسيار خرسند و سپاسگزار خواهم شد.

 

این ایمیل آدرس توسط سیستم ضد اسپم محافظت شده است. شما میباید جاوا اسکریپت خود را فعال نمایید

 

فصـل اول

 

تعاريف و اصطلاحات الكتريكي

 

Definitions and Electrical Expressions

 

1ـ ضمن تعريف اجسام هادي چند نمونه از آنها را نام ببريد.

اجسامي كه جريان الكتريسيته را با مقاومت كم يا بدون مقاومت از خود عبور مي‌دهند هادي گويند مانند طلا، نقره، مس، آلومينيوم، آهن، روي، ذغال و آب معمولي.

 

2ـ ضمن تعريف اجسام عايق چند نمونه از آنها را نام ببريد.

اجسامي هستند كه در مقابل عبور جريان، مقاومت زيادي نشان داده و مانع عبور آن مي‌گردند مانند كاغذ، شيشه، ميكا، چيني، لاستيك، هوا و آب مقطر.

 

3ـ اختلاف پتانسيل يا ولتاژ را شرح داده و نام واحد آن چيست؟

اختلاف پتانسيل عبارت از كميتي است كه باعث جاري شدن جريان در يك مدار بسته مي‌شود و واحد آن ولت مي‌باشد.

 

4ـ منابع توليد ولتاژ را نام ببريد.

منابع توليد آن عبارتند از پيل‌ها يا باتري‌ها و ژنراتورها.

 

5ـ دستگاه اندازه‌گيري اختلاف پتانسيل چه نام دارد و نحوة اتصال آن براي سنجش چگونه است؟

ختلاف پتانسيل دو نقطه را با وسيله‌اي به نام ولتمتر اندازه مي‌گيرند. براي سنجش آن كافي است كه ولتمتر با منبع ولتاژ موازي بسته شود.

6ـ جريان را تعريف نماييد و واحد آن چه نام دارد؟

نسبت تغييرات بار الكتريكي به زمان را جريان مي‌گويند و واحد آن آمپر نام دارد.

 

7ـ دستگاه اندازه‌گيري جريان چه نام دارد و نحوة اتصال آن براي سنجش چگونه است؟

دستگاه اندازه‌گيري جريان، آمپرمتر نام دارد و به صورت سري در مدار نصب مي‌شود.

 

8ـ واحد كار الكتريكي و واحد توان ظاهري چيست؟

واحد كار الكتريكي وات ثانيه بوده و واحد توان ظاهري ولت آمپر (VA)يا كيلو ولت آمپر يا مگاولت آمپر مي‌باشد.

 

9ـ يك مگاوات چند وات و يك كيلو ولت چند ولت است؟

W000/000/1=1 مگا وات (MW)و V000/1=1 كيلوولت (KV)

 

10ـ رابطة قدرت اكتيو و راكتيو چيست؟

    رابطه قدرت اكتيو و راكتيو:

 (قدرت اكتيو)

 (قدرت راكتيو)

      (قدرت ظاهري)

 

11ـ برقدار كردن و جريان دادن را تعريف كنيد.

تحت ولتاژ قرار دادن هر دستگاه را برقدار كردن مي‌نامند و بارگيري از تجهيزات برقدار را جريان دادن مي‌گويند.

 

12ـ منظور از ........ كه در شبكه گفته مي‌شود چيست؟

مي‌دانيم كه در شبكه‌هاي توزيع، قدرت مصرفي توسط مصرف كنندگان داراي دو مؤلفه اكتيو يا قدرت واته و راكتيو يا قدرت دواته مي‌باشد. اين دو قدرت با هم 90 درجه اختلاف فاز دارند و از جمع برداري اين دو قدرت، مؤلفه قدرت ظاهري شبكه به دست مي‌آيد. اين مطلب در شكل زير نشان داده شده است. زاويه بين قدرت ظاهري و قدرت اكتيو را  مي‌نامند و كسينوس اين زاويه را ضريب توان گويند. با توجه به نمودار، روابط زير را خواهيم داشت:

 

13ـ سلف چيست و واحد  اندازه‌گيري آن كدام است؟ نمونه‌اي از آن را نام ببريد.

يك سيم پيچ سلف نام دارد كه مي‌تواند انرژي الكتريكي را در خود ذخيره نمايد و ولتاژ القاء شده در سلف، با آهنگ تغييرات جريان نسبت به زمان متناسب است .

 

سلف را با نماد Lنمايش داده و واحد اندازه‌گيري آن هانري مي‌باشد. مقدار Lبه تعداد دور سيم‌پيچ و جنس هسته آن (مثلاً هوا يا آهن) بستگي دارد. سلف را براي مقاصد مختلف به صورت سري يا موازي در شبكه قرار مي‌دهند. به عنوان مثال مي‌توان به بوبين قطع و وصل بريكرها و يا راكتورها در پست‌هاي فشار قوي اشاره نمود.

 

14ـ فيدرهاي اولويت‌دار را تعريف نماييد.

فيدرهاي اولويت‌دار آن دسته از فيدرهايي هستند كه مناطق خاص و حساسي از شبكه برق را تغذيه نموده و در صورت نياز به خاموشي در مدت زمان معيني، از اولويت عدم قطع برق، برخوردار هستند.

 

15ـ به چه علت تجهيزات فشار قوي را موقع تعميرات بايستي زمين نمود؟

تجهيزات بي‌برق در مجاورت تجهيزات برقدار تشكيل يك خازن مي‌دند. بدين شكل كه تجهيزات بي‌برق يكي از جوشن‌هاي خازن، تجهيزات برقدار جوشن ديگر و هوا، عايق بين دو جوشن محسوب مي‌گردد كه مجموعاً تشكيل خازن مي‌دهند، لذا روي تجهيزات بي‌برق بار الكتريكي جمع گرديده و اگر انسان با آن تماس پيدا كند بارهاي الكتريكي از طريق بدن فرد به زمين منتقل مي‌گردد.

اين يعني عبور جريان از بدن انسان كه مي‌تواند با توجه به سطح ولتاژ و فاصله تجهيزات بسيار خطرناك باشد. لذا قبل از تماس افراد با تجهيزات بي‌برق، حتماً بايد اين تجهيزات مطابق دستورالعمل مربوطه زمين گردد.

 

16ـ وضعيت جريان و ولتاژ نسبت به هم در بارهاي خازني، سلفي و اهمي چگونه است؟

در بارهاي خازني خالص جريان 90 درجه نسبت به ولتاژ جلوتر است. در بارهاي سلفي خالص جريان نسبت به ولتاژ 90 درجه عقب‌تر است. در بارهاي اهمي خالص جريان و ولتاژ هم فاز هستند. با توجه به عناصر بكار رفته در شبكه معمولاً هر سه اين بارها توأماً وجود دارند، كه امپدانس معادل وضعيت جريان نسبت به ولتاژ را تعيين مي‌نمايد.

 

17ـ در يك سيستم سه فاز متعادل زاوية بين فازها چقدر است؟

زاويه بين فازها 120 درجه مي‌باشد.

 

18ـ سه فاز غير متعادل چيست؟

سه فازي را غيرمتعادل گويند كه از نظر آمپر مصرفي با هم متفاوت باشند.

19ـ در يك سيتسم سه فاز متعادل ستاره، جريان سيم نول چقدر است؟

جريان برابر صفر مي‌باشد.

 

20ـ انواع اضافه ولتاژ در شبكه را نام ببريد.

الف) اضافه ولتاژي كه بر اثر صاعقه بوجود مي‌ايد.

ب) اضافه ولتاژي كه بر اثر قطع و وصل ديژنكتور بوجود مي‌آيد (سوئيچينگ).

ج) اضافه ولتاژي كه بر اثر خازني شدن خط در حالت بي‌باري ايجاد مي‌گردد (اثر فرانتي).

د) اضافه ولتاژ ناشي از پديده رزونانس.

هـ) اضافه ولتاژ ناشي از پديده فرورزونانس.

و) اضافه ولتاژ ناشي از برخورد خطوط انتقال با سطح ولتاژ بالاتر.

ز) اضافه ولتاژ ناشي از خروج بارهاي بزرگ.

21ـ علت ازدياد ولتاژ و يا افت ولتاژ در شبكه انتقال انرژي چيست و حفاظت در مقابل آن چگونه است؟

به علت افزايش جريان مصرفي و ثابت بودن قدرت در شبكه، افت ولتاژ مشاهده مي‌شود. در حالت خاص پديده‌اي به نام رزونانس، خروج ناگهاني بار و بالا بودن تپ ترانسفورماتور در شبكه موجب افزايش ولتاژ مي‌شود. در هر حالت اين عوامل براي تجهيزات خطرناك است و براي جلوگيري از آن بايد سيستم ايزوله شود. براي اين كار از رله‌اي موسوم به OVER/Vيا رله UNDER/Vاستفاده مي‌كنند.

 

22ـ حالت رزونانس در يك مدار چگونه بوجود مي‌آيد؟

موقعي به وجود مي‌آيد كه مقاومت سلفي با مقاومت خازني در يك مدار برابر مي‌شود يعني:

 

23ـ منظور از ولتاژ نامي سيستم سه فاز چيست؟

ولتاژ عادي كار هر دستگاه يا سيستم را ولتاژ نامي آن گويند. در سيستم‌هاي سه فاز ولتاژ عادي خطي (فاز به فاز) به عنوان ولتاژ نامي سيستم بيان مي‌گردد.

 

24ـ تغييرات فركانس در اثر چه عواملي در شبكه بوجود مي‌آيد؟

تغييرات فركانس بر اثر عواملي از جمله از دست رفتن قسمتي از توليد و قطع مقدار قابل ملاحظه‌اي از بار مصرف كننده و يا اتصال كوتاه شديد و طولاني مدت ايجاد مي‌گردد.

25ـ رنج (Range)تغييرات فركانس عادي پست را ذكر نماييد.

تغييرات فركانس تا 3/0(3/50 تا 7/49) هرتز از نظر بهره‌برداري قابل قبول بوده و مركز كنترل ديسپاچينگ ملي موظف است نسبت به تثبيت فركانس شبكه اقدام نمايد.

26ـ كابل‌ها و خطوط دوبله را تعريف نماييد.

هر زوج كابل يا خط هواي كه مشتركاً داراي يك ديژنكتور در پست تغذيه كننده باشند، كابل‌ها و خطوط دوبله ناميده مي‌شوند.

 

27ـ منظور از خط گرم چيست؟

خط گرم (Hot Line)خطي است كه تحت تانسيون و به عبارتي ولتاژ داشته باشد.

28ـ دستگاه فشار ضعيف را تعريف كنيد.

هر دستگاه، تجهيز و هادي كه در شبكه به طور نرمال و با ولتاژ كمتر يا برابر 400 ولت مورد استفاده باشد را دستگاه فشار ضعيف مي‌نامند.

29ـ دستگاه فشار قوي را تعريف كنيد.

هر دستگاه تجهيز و هادي كه در شبكه به طور نرمال و با ولتاژ بيش از 400 ولت باشد را دستگاه فشار قوي مي‌نامند.

30ـ رديف ولتاژهاي انتقال و فوق توزيع و توزيع را در ايران نام ببريد.

در صنعت برق ايران ولتاژهاي استاندارد به صورت 20، 63، 132، 230 و 400 كيلو ولت مي‌باشند اما در برخي از نقاط كشور يا شبكه‌هاي داخلي صنايع از ولتاژهاي 3/6، 11 و 33 كيلو ولت نيز استفاده مي‌گردد.

31ـ كد سطح ولتاژهاي شبكه را در ايران بنويسيد.

9	8	7	6	5	4	3	2	1	0	كد
400	230	132	63	33	20	11	3/6	3/3	4/0	ولتاژ (كيلوولت)

32ـ وظيفه اصلي پست‌هاي فشار قوي در شبكه چيست؟

الف) برقراري امكان مانور در شبكه

ب) افزايش ولتاژ در مبادي توليد به منظور انتقال انرژي با تلفات كمتر

ج) كاهش ولتاژ در مبادي مصرف تا حد ولتاژ مناسب مصرف كنندگان

33ـ انواع پست‌هاي فشار قوي را نام ببريد و پست 20/63 كيلو ولت در چه جايگاهي است؟1ـ پست‌هاي افزاينده يا پست‌هاي نيروگاهي

2ـ پست‌هاي كاهنده يا پست‌هاي مراكز مصرف (پست 20/63 كيلوولت در اين رده مي‌باشد)

3ـ پست‌هاي كوپلاژ و كليدزني

34ـ پست‌هاي نيروگاهي به چه پستي اطلاق مي‌شود؟

اين پست‌ها اصولاً در كنار نيروگاه‌ها نصب و براي افزايش ولتاژ توليدي ژنراتورها براي انتقال قدرت صورت مي‌گيرد و ضمناً مصرف داخلي نيروگاه‌ها را نيز تأمين مي‌كنند.

35ـ در چه مواقعي از پست‌هاي G.I.Sاستفاده مي‌شود؟

در اين پست‌ها تمام تجهيزات در داخل محفظه‌هاي پر از گاز SF6قرار مي‌گيرد و در مناطقي كه آلودگي هوا و محدوديت جا براي احداث پست باشد استفاده مي‌شود.

36ـ بي را تعريف كنيد.

 هر پست معمولاً از تعدادي واحدهاي مداري نسبتاً‌ مشابه به نام بي تشكيل مي‌گردد. هر كدام از بي‌ها ممكن است شامل بخشي از باسبار، سكسيونر و لوازم متعلقه نظير برقگير، راكتور و غيره باشد. بي در حقيقت يك مفهوم فيزيكي است تا الكتريكي و آن فضايي است كه تعدادي از تجهيزات با آرايش خاص براي تشكيل قسمتي از مدار شبكه تشكيل مي‌دهند.

37ـ لي اوت (Lay Out)در پست‌ها به چه معني است و بر اساس چه عاملي تعيين مي‌شود؟

Lay Outعبارت است از شكل قرار گرفتن تجهيزات كه يك پست مطابق با نوع كار و يا شكل تنظيم شده‌اي كه طبق مقررات فواصل لازم بين تجهيزات گوناگون بر آن حاكم باشد و دو نوع نقشه دارد: 1ـ پلان، 2ـ نما، كه بر اساس عواملي چون موقعيت جغرافيايي و سطح ولتاژ نامي، نحوه آرايش تجهيزات تعيين مي‌شود.

 

 

38ـ انتخاب باسبار لوله‌اي توخالي در پست‌هاي فشار قوي به چه دليل مي‌باشد؟

به خاطر اثر پوسته‌اي، توزيع بار در سطح خارجي لوله مي‌باشد.

39ـ پست‌هاي Outdoor، Indoorو Metal Cladبه چه نوع پست‌هايي اطلاق مي‌شود؟

الف) ايستگاه‌هاي Out Door: تجهيزات فشار قوي در فضاي باز نصب مي‌شوند.

ب) ايستگاه‌هاي In Door: تجهيزات فشار قوي در فضاي بسته و به شكل سرپوشيده نصب مي‌شوند.

ج) ايستگاه‌هاي ‌Metal clad: در اين نوع ايستگاه‌ها، هادي‌ها توسط مواد ايزوله كننده نظير روغن يا گاز SF6در فضاي بسته تحت فشار قرار دارند و هيچگونه ارتباطي با فضاي خارج ندارند كه به ايستگاه‌هاي بدنه فلزي معروفند.

40ـ فيدر را تعريف كنيد.

فيدر به معناي خروجي يا ورودي مي‌باشد. در اصل لغوي معني تغذيه كننده را مي‌دهد.

41ـ دپار را تعريف كنيد.

سازه متشكل از سكسيونرهاي كشويي و ديژنكتور 63 كيلوولت را دپار گويند.

42ـ كرونا چيست و در چه موقعي شدت آن بيشتر مي‌شود؟

كرونا در اطراف هادي‌هايي كه داراي ولتاژ (اختلاف پتانسيل) بالا مي‌باشند ايجاد مي‌گردد و باعث يونيزه شدن هواي اطراف خود مي‌شود كه صدايي مانند شكستن چوب خشك دارد كه اين در خطوط انتقال به صورت تلفات مطرح مي‌گردد و عواملي كه باعث حادتر شدن آن مي‌گردند رطوبت هوا، چگالي هوا، شرايط هادي و …مي‌باشد.

43ـ تلفات را تعريف نماييد و توضيح دهيد در يك شبكه به چه پارامترهايي بستگي دارد؟

انرژي توليد شده منهاي انرژي مصرف شده را تلفات مي‌گويند. انواع تلفات در شبكه با توجه به اهميت آن عبارتند از:

الف) تلفات حرارتي: عمده‌ترين تلفات در شبكه مربوط به تلفات انتقال انرژي يعني تلفات حرارتي هادي است كه به صورت RI²مي‌باشد. همانگونه كه ملاحظه مي‌گردد تلفات حرارتي به مقدار جريان و مقاومت هادي‌ها بستگي دارد (نظير تلفات مس در ترانسفورماتورها).

ب) تلفات آهن در ترانسفورماتورها: اين تلفات شامل تلفات هيسترزيس و تلفات فوكو مي‌باشد. تلفات آهن به جنس هسته، فركانس و شكل فيزيكي هسته بستگي دارد.

ج) تلفات كرونا: تلفات كرونا درصد بسيار كمي از تلفات را شامل مي‌شود كه به سطح ولتاژ، مقطع يا شكل هادي و شرايط جوي بستگي دارد.

 

44ـ باس سكشن (Bus Section)چيست و مزاياي آن را در پست نام ببريد.

باس سكشن ارتباط بين دو باسبار مي‌باشد، مزاياي باس سكشن عبارت است از:

الف) قدرت مانور را زياد مي‌كند.

ب) اتصال در يك قسمت شين، موجب قطع كل سيستم نمي‌گردد.

ج) تعميرات و توسعه يك قسمت، موجب قطع برق در قسمت ديگر نمي‌گردد.

45ـ اينترلاك را تعريف نماييد و انواع آن را بنويسيد.

قفل بين سكسيونرها و ديژنكتورها جهت بهره‌برداري صحيح و ايمن از تجهيزات پست را اينترلاك گويند و انواع آن مكانيكي و الكتريكي مي‌باشد.

46ـ تجهيزات پست‌هاي فشار قوي به چند طريق به سيستم زمين وصل مي‌شوند؟

به دو طريق: 1ـ شبكه غربالي كه در عمق 60 تا 80 سانتيمتري سطح زمين قرار مي‌گيرد و مقاومت اين شبكه جهت حفاظت دستگاه‌ها بايد كمتر از  باشد. 2ـ به صورت مستقيم بوسيله ميله ارت به زمين متصل مي‌گردد.

 

 

47ـ مقاومت زمين پست را با چه وسيله‌اي اندازه‌گيري مي‌نمايند؟

با ميگر يا دستگاه مخصوص اندازه‌گيري مقاومت زمين مي‌سنجند كه به صورت ميانگين در نقاط مختلف پست اين عمل انجام مي‌شود.

48ـ تقسيم‌بندي انواع مقره‌ها را ذكر كنيد.

1ـ مقره خطوط هوايي (آويز)

2ـ مقره عبوري (ميان‌گذر)

3ـ مقره‌هاي نگهدارنده (اتكايي)

49ـ چرا بايد مقره را تميز نگهداشت؟

در صورت آلوده بودن سطح مقره‌ها جريان نشتي روي سطح آنها افزايش يافته ضمن اينكه تلفات عايقي را افزايش مي‌دهد، ممكن است در صورت ادامه پيدا كردن موجب شكست عايقي و بروز خسارات سنگين گردد.

50ـ سطح اتصال كوتاه را تعريف نماييد.

ماكزيمم جرياني كه در اثر بروز اتصالي در هر نقطه از شبكه (اتصال فاز به فاز يا فاز به زمين يا سه فاز) از آن مي‌گذرد را سطح اتصال كوتاه مي‌نامند.

51ـ در تأسيسات الكتريكي چند نوع زمين كردن وجود دارد، نام ببريد.

دو نوع زمین كردن وجود دارد:

الف) زمين كردن حفاظتي              ب) زمين كردن الكتريكي

52ـ زمين كردن حفاظتي و الكتريكي را با ذكر مثال تعريف كنيد.

زمين كردن حفاظتي يعني اينكه كليه قسمت‌هاي فلزي تأسيسات و تجهيزات كه در مجاورت ولتاژهاي بالا قرار دارند و خود داراي ولتاژ نمي‌باشند را به شبكه زميني (Earth)متصل نماييم. مانند زمين كردن استراكچرها، بدنه ترانسفورماتورها و ….

اگر زمين حفاظتي برقرار نگردد به دليل تجمع بارهاي الكتريكي بر روي قسمت‌هاي فلزي مذكور (پديده القاي خازني) هنگام تماس افراد با اين قسمت‌ها خطر برق‌گرفتگي وجود دارد.

زمين كردن الكتريكي يعني زمين كردن قسمتي از مدار الكتريكي، مانند زمين كردن مركز ستاره سيم پيچ ترانسفورماتورها يا ژنراتورها. زمين كردن الكتريكي براي برقراري امكان حفاظت سيستم و  همچنين جلوگيري از ازدياد ولتاژ فازهاي سالم هنگام اتصال فاز به زمين در شبكه است.

53ـ منظور از كنترل شبكه چيست؟

مجموعه اقداماتي كه به منظور حفظ پايداري، قابليت اطمينان و غيره انجام مي‌گيرد را كنترل شبكه گويند.

54ـ منظور از بهره‌برداري پست چيست؟

مجموعه عمليات اپراتوري پست‌ها در چهارچوب دستورالعمل‌هاي صادره را بهره‌برداري پست گويند.

55ـ مانور شبكه را تعريف كنيد.

كليه عمليات يكه براي قطع و وصل بخشي از تجهيزات، به درخواست مركز كنترل يا واحدهاي عمليات تعميراتي و يا بنا به ضرورت و به درخواست واحد بهره‌برداري با هماهنگي مركز كنترل ديسپاچينگ ذيربط صورت مي‌پذيرد را مانور شبكه مي‌گويند.

56ـ قطعي زير اتصالي را تعريف كنيد.

هنگام بروز اتصالي در شبكه، سيستم حفاظتي با ارسال فرامين قطع به بريكرهاي مربوطه قسمت آسيب ديده را از شبكه جدا مي‌نمايد. باز كردن بريكر تحت جريان اتصال كوتاه كه معمولاً چندين برابر جريان نامي بريكر است را قطعي زير اتصالي گويند.

57ـ قدرت اتصال كوتاه چگونه محاسبه مي‌شود؟

با حاصلضرب ولتاژ قبل از اتصال كوتاه در جريان اتصال كوتاه، قدرت اتصال كوتاه بدست مي‌آيد.

58ـ منظور از ظرفيت قطع كليد چيست؟

مقدار ماكزيمم مگاولت آمپري است كه كليد قدرت بايد قابليت قطع آن را در زمان معين داشته باشد.

 

59ـ منظور از ظرفيت نامي پست چيست؟

ظرفيت نامي ايستگاه برق بر اساس مجموع قدرت ظاهري ترانسفورماتورهاي نصب شده در آن برحسب مگا ولت آمپر و يا بر اساس ظرفيت حرارتي شينه‌هاي آن بر حسب كيلوولت آمپر مي‌باشد.

60ـ بي‌برق كردن را تعريف كنيد.

قطع جريان برق مدار و جدا كردن آن از كليه سيستم‌هاي برقدار و تخليه الكتريكي تا حد ولتاژ صفر را بي‌برق كردن مي‌نامند.

61ـ خطر را تعريف كنيد.

احتمال بروز هرگونه خسارت جاني يا مالي و يا خروج از وضعيت عادي را خطر گويند.

62ـ واژه “وقايع” را تعريف كنيد.

حوادث، اتفاقات، مانورها و بروز معايب و عمليات انجام گرفته در پست را وقايع گويند.

63ـ حادثه را تعريف كنيد.

هرگونه تغييرات بدون برنامه در ساختار سيستم و يا در كميت‌هاي الكتريكي آن، كه بتواند شرايط بهره‌برداري سيستم را تغيير دهد، حادثه ناميده مي‌شود. بنابراين قطع يك ديژنكتور، اضافه بار و يا خروج خودكار يك ترانسفورماتور يا خط …تا مجزا شدن يك يا چند بخش از شبكه و نهايتاً خاموشي كامل در سطح شبكه، هر كدام يك حادثه تلقي مي‌گردند.

64ـ بحران را تعريف كنيد.

بحران در شبكه برق عبارت است از شرايطي كه موجب خاموشي يا كاهش ضريب اطمينان در بهره‌برداري گردد.

65ـ منظور از عيب تجهيزات چيست؟

 عيب تجهيزات عبارت است از بروز هرگونه شرايط غير متعارف در تجهيزات.

 

66ـ شبكة فوق توزيع را تعريف كنيد.

به مجموعه‌اي از تجهيزات پست، خطوط هوايي و كابل‌هاي زميني در حال بهره‌برداري با ولتاژ 63 كيلو ولت اطلاق مي‌گردد.

67ـ شبكة انتقال را تعريف كنيد.

به مجموعه‌اي از تجهيزات پست، خطوط هواي و كابل‌هاي زميني در حال بهره‌برداري با ولتاژهاي 400، 230 و 132 كيلو ولت اطلاق مي‌گردد.

68ـ مركز ديسپاچينگ فوق توزيع را شرح دهيد.

محلي است كه در آن شبكه فوق توزيع و فيدرهاي 20 كيلو ولت زير پوشش، هدايت و كنترل مي‌گردد.

69ـ مركز ديسپاچينگ منطقه‌اي را شرح دهيد.

محلي است كه در آن شبكه انتقال زير پوشش و فعلاً نيروگاه‌هاي كمتر از 100 مگا وات، هدايت و كنترل مي‌شوند.

 

 

 

 

 

 

 

 

فصـل دوم

خطوط انتقال

 

Transmission Lines

 

خطوط هوايي              Overhead Transmission Lines

كابل‌هاي زيرزميني      Under Ground Transmission Cables

 

70ـ خطوط انتقال نيرو را تعريف نماييد.

       در شبكه‌هاي برق‌رساني براي انتقال انرژي توليدي نيروگاه‌ها به مراكز مصرف، ايجاد ارتباط بين استان‌ها يا مراكز مهم مصرف با هدف افزايش قابليت اطمينان برق‌رساني يا دلايل متعدد ديگر از خطوط انتقال نيرو استفاده مي‌شود.

71ـ خطوط انتقال نيرو از نظر سطح ولتاژ به چند دسته تقسيم مي‌شوند؟

    تقسيم‌بندي رنج ولتاژ داراي چند استاندارد مي‌باشد اما در ايران استاندارد عمومي‌تر بدين گونه است كه: ولتاژهاي 400، 230 و 132 كيلو ولت براي انتقال، 63 كيلو ولت براي فوق توزيع، 20 كيلو ولت و پايين‌تر براي توزيع. در برخي از نقاط كشور يا شبكه‌هاي داخلي صنايع از ولتاژهاي 33، 11 و 3/6 كيلو ولت نيز استفاده مي‌شود.

72ـ خطوط انتقال نيرو از نظر نوع به چند دسته تقسيم مي‌شوند؟

      به دو دسته تقسيم مي‌شوند: خطوط هوايي و خطوط زميني.

73ـ چند نوع هادي از نظر جنس براي خطوط هوايي وجود دارد و مصرف كداميك بيشتر است و چرا؟

    هادي‌هاي خطوط هوايي از جنس مس و آلومينيوم مي‌باشند و اغلب در ولتاژهاي بالا به علت سبكي و مقرون به صرفه بودن و تحمل درجه حرارت بالاتر، هادي‌هاي آلومينيومي بيشتر مورد استفاده قرار مي‌گيرند و براي افزايش مقاومت مكانيكي آن چند رشته سيم فولادي نيز در داخل هادي قرار مي‌دهند.

74ـ چرا براي انتقال نيرو از ولتاژهاي بالا استفاده مي‌گردد؟

     به دليل وجود رابطه معكوس بين ولتاژ و جريان اگر براي انتقال نيرو از ولتاژ پايين استفاده شود مقدار جريان عبوري افزايش مي‌يابد كه براي مسافت‌هاي طولاني مشكل تلفات توان و افت و ولتاژ را در انتهاي خط بوجود مي‌آورد.

75ـ ولتاژ نامي خط چيست؟

    ولتاژ نامي ولتاژي است كه خاصيت عايقي قسمت‌هاي برقدار نسبت به هم و نسبت به زمين در حالت كار دائم، تحت آن ولتاژ حفظ شود. عموماً ولتاژ نامي تجهيزات، ولتاژ فاز به فاز (ولتاژ خطي) مي‌باشد.

76ـ انواع خط (از نظر طول) را نام ببريد.

 خط كوتاه                L < 80 Km  (Lمعادل طول خط است)

خط متوسط              80 Km

خط بلند               240 Km < L

77ـ تعدادي از مشخصات الكتريكي خطوط انتقال نيرو را نام ببريد.

الف) مقاومت الكتريكي هادي‌ها         هـ) جريان نامي (I_n)

ب) راكتانس سلفي (X_L)                  و) سوسپتانس

ج) راكتانس خازني (X_c)                   ز) امپدانس موجي (ZI)

د) ولتاژ نامي (U­­_n)                         ح) قدرت طبيعي خط (SIL

78ـ نيروهاي مكانيكي وارد بر خطوط انتقال نيرو را نام ببريد.

   نيروهاي مكانيكي وارد بر يك خط انتقال نيرو عبارتند از: وزن هادي‌ها، وزن يخ و نيروي باد.

79ـ دكل يا Towerرا تعريف نماييد.

   وظيفة نگهداري هادي‌ها در فاصله معيني از زمين بر عهدة دكل‌ها مي‌باشد كه دكل‌ها بايد قادر باشند در بدترين شرايط محيطي و جوي نيروهاي مكانيكي وارد بر خود را تحمل نمايند.

80ـ دكل انتهايي (Dead End)چه نوع دكلي است؟

   از دكل انتهايي (Terminal Tower)در انتهاي خط انتقال يا مناطق خاص استفاده مي‌گردد. با توجه به اينكه نيروهاي وارده بر اين نوع دكل‌ها يكطرفه مي‌باشد در نتيجه وزن آنها نيز سنگين‌تر است. نصب زنجيره مقره در اين نوع دكل‌ها بايد به صورت كششي (Tension)باشد.

81ـ چرا به برج‌هاي انتهايي، برج زاويه هم مي‌گويند؟

    حتي‌الامكان مي‌بايست مسير خط بين دو برج انتهايي مستقيم باشد و تغيير زاويه و امتداد بر خط، فقط در محل برج‌هاي انتهايي انجام شود. به همين علت به برج‌هاي انتهايي، برج‌هاي زاويه هم مي‌گويند.

82ـ برج يا دكل مياني (Tangent)چه نوع برجي است؟

   برج‌هاي مياني (Tangent)در مسيرهاي مستقيم مورد استفاده قرار مي‌گيرند و مقره‌هاي آنها به صورت آويزان (Suspension)نصب مي‌گردد.

83ـ سيم محافظ هوايي يا Guard Wireدر خطوط انتقال نيرو چه نقشي دارد؟

    به منظور جلوگيري از برخورد صاعقه با هادي‌هاي خطوط انتقال از سيم محافظ يا گارد استفاده مي‌شود.

 

84ـ فلش و اسپن خط را تعريف كنيد و چه ارتباطي با هم دارند؟

    فلش به شكم داده‌گي خط مي‌گويند و اسپن فاصله بين دو دكل متوالي است و مقدار فلش با مجدور اسپن خط ارتباط مستقيم دارد.

85ـ چرا دكل را ارت مي‌كنند؟

    چون مقاومت اهمي پاي دكل باعث بالا رفتن ولتاژ صاعقه مي‌شود لذا اين نقيصه به هنگام نصب دكل با كوبيدن ميله‌هاي ارت و اتصال آنها به دكل از بين رفته و سعي مي‌شود به حداقل ممكن برسد.

86ـ جامپر چيست و در چه محلي استفاده مي‌شود؟

    به منظور ارتباط و اتصال الكتريكي هادي‌هاي واقع در دو طرف برج انتهايي از هادي جامپر (Jumper)استفاده مي‌شود. در بعضي مواقع در خطوط 63 كيلو ولت از جامپر به عنوان دمپر استفاده مي‌شود.

87ـ تعدادي از يراق‌آلات خطوط انتقال نيرو را نام ببريد.

    پيچ Uشكل ـ حلقه ـ مهاربند ـ چشمي ـ توپي ـ يوك پليت ـ پيچ مهاري ـ كلمپ آويز ـ دوشاخه توپي ـ دو شاخه چشمي.

88ـ گالوپينگ چيست؟

    نوعي از ارتعاشات عمودي هادي‌ها كه داراي دامنه زياد و فركانس كم مي‌باشد و به هنگام جدا شدن يخ از روي هادي صورت مي‌پذيرد را گالوپينگ (Galloping)يا رقص سيم مي‌گويند.

89ـ گنتري چيست؟

    گنتري نوعي استراكچر فلزي دروازه‌اي شكل است كه براي ارتباط الكتريكي تجهيزات مختلف به ويژه ارتباط خط به پست مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

90ـ دمپر يا ميراكنندة نوسانات در خطوط هوايي چيست؟

   براي حذف نوسانات هادي‌ها در خطوط انتقال از وزنه مستهلك كننده‌اي به نام دمپر استفاده مي‌كنند.

91ـ گويهاي رنگي ايمني در روي خطوط انتقال نيرو به چه منظوري نصب مي‌گردد؟

     به منظور مشخص نمودن مسير خط براي هواپيما و هليكوپتر.

92ـ مهمترين وسيله ايمني براي صعود بر پايه‌هاي فشار قوي چيست؟

   كمربند ايمني سالم.

93ـ به چه خطوطي باندل مي‌گويند؟ (Bundle Transmission Lines)

    به خطوطي كه در هر فاز به جاي يك هادي از چند هادي استفاده شده باشد باندل مي‌گويند.

94ـ عوامل مؤثر در انتخاب ولتاژ يك خط (ولتاژ پست‌هاي طرفين خط) چيست؟

   انتخاب ولتاژ خط به عواملي چون: بار انتقالي، وضعيت شبكه، طول خط و…بستگي دارد.

95ـ باد و طوفان چه نوع حوادثي را در خطوط انتقال نيرو به وجود مي‌آورند؟

   باد و طوفان مي‌تواند آثاري چون تخريب اجزاي برج‌ها (دكل‌ها) يا سقوط آنها، ايجاد نوسانات مكانيكي در هادي‌ها و سيم محافظ و همچنين بروز اتصال كوتاه را به همراه داشته باشد.

96ـ علت افزايش ولتاژ در انتهاي  خطوط انتقال نيرو را توضيح دهيد.

     به هنگام بي‌باري، كم‌باري يا باز شدن انتهاي خط به دليل حالت خازني خطوط انتقال نيرو، ولتاژ انتهايي خط افزايش مي‌يابد كه به آن اثر فرانتي مي‌گويند. هرچه طول خط انتقال بيشتر باشد، بر ميزان اضافه ولتاژ در آخر خط نيز افزوده مي‌گردد.

97ـ چرا خطوط انتقال نيرو خاصيت خازني دارند؟

     فازهاي خطوط انتقال و نيز زمين هر كدام يك هادي و هواي بين آنها يك دي‌الكتريك محسوب شده و تشكيل يك خازن مي‌دهند.

98ـ در صورت يكه در يك خط هوايي ظرفيت خازني آن نسبت به ظرفيت سلفي بيشتر باشد رابطة ولتاژ ابتدا و انتهاي خط چگونه است؟

     ولتاژ انتهاي خط از ولتاژ ابتداي آن بيشتر است.

99ـ چرا عمل جابجايي فاز در خطوط فشار قوي صورت مي‌گيرد؟

    عمل جابجايي فاز براي متعادل نمودن و نيز كاهش خاصيت خازني فازها نسبت به هم صورت مي‌گيرد.

100ـ بعضي اوقات ممكن است ولتاژ يك شبكه فشار ضعيف بالا رفته و باعث خطراتي بشود، علت چنين پيشامدي چيست؟

الف) ممكن است در اثر رعد و برق باشد.

 ب) ممكن است به علت اتصال شبكه فشار قوي به فشار ضعيف باشد.

ج) به علت عدم خروج خازن از شبكه در مواقعي كه بار شبكه كاهش مي‌يابد.

101ـ هادي‌هاي خطوط انتقال نيرو توسط چه وسيله‌اي به دكل وصل مي‌شوند؟

   توسط مقره (ايزولاتور).

102ـ چرا تعداد بشقاب‌ها مقره‌ها در خطوط با ولتاژ مختلف فرق مي‌كند؟

    چون هر ايزولاتر نسبت به ولتاژ معيني عايق است بدين جهت تعداد و اندازه اين بشقابها در خطوط با ولتاژهاي مختلف فرق مي‌كند.

103ـ در پست‌هاي 63 كيلو ولت روي گنتري ورودي چند بشقاب مقره وجود دارد؟

   معمولاً در پست‌هاي 63 كيلو ولت روي گنتري ورودي 5 بشقاب مقره وجود دارد

 

 

104ـ حلقة كرونا (Corona Ring)در خطوط انتقال نيرو به چه منظوري به كار مي‌رود؟

    حلقه‌اي است كه به منظور كاهش اثر كرونا در نقاطي كه تمركز الكترون در آنجا زياد است به كار مي‌رود. يك و يا گاهي دو حلقه در هر زنجير مقره قرار داده مي‌شود.

105ـ OP.G.Wچيست و مزاياي آن كدام است؟

OP.G.W    از عبارت Optical Fiber on Ground Wireگرفته شده است و آن كابلي است كه داراي رشته‌هاي فيبر نوري در داخل غلاف فلزي است كه در صنعت برق نه تنها وظيفه فيبر نوري را انجام مي‌دهد، بلكه از آن بعنوان سيم زمين (سيم گارد) در نوك تاورها استفاده مي‌شود. به هنگام عبور جريان از سيم زمين حرارت زيادي در سيم ايجاد مي‌شود كه فيبرهاي نوري داخل سيم زمين بايد توانايي تحمل اين حرارت را داشته باشند از مزاياي OP.G.Wمي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

الف) پهناي باند وسيع براي كاربردهاي مخابراتي و انتقال اطلاعات

ب) افت بسيار كم

ج) كيفيت بالاي انتقال داده‌ها و صدا و…به دليل عدم تأثير ميدان‌هاي مغناطيسي و الكتريكي و عدم وجود نويز در طيف نور و عدم تداخل با ساير مبادلات مخابراتي

د) جلوگيري از برخورد صاعقه با هادي‌هاي خطوط انتقال نيرو

106ـ انواع مقره‌ها (Insulators)را از نظر جنس و شكل نام ببريد.

   جنس: مقره‌هاي چيني، مقره‌هاي شيشه‌اي، مقره‌هاي تركيبي و مقره‌هاي سيليكوني.

شكل: بشقابي معمولي، بشقابي ضد مه، سوزني، قرقره‌اي، پايه‌اي و ميله‌اي بلند.

107ـ اضافه ولتاژهاي موقت در شبكه چگونه بوجود مي‌آيند؟

   بروز اتصال كوتاه، تغييرات ناگهاني بار، باز شدن ناگهاني خط، اضافه ولتاژ بي‌باري خط و رزونانس موجب بوجود آمدن اضافه ولتاژهاي موقت در شبكه مي‌گردند.

108ـ ميزان تلفات توان در خطوط انتقال نيرو به چه عواملي بستگي دارد؟

   تلفات توان در يك خط انتقال نيرو سه فازه، به مقاومت هادي‌هاي هر فاز، جريان عبوري از فازها، ميزان توان انتقالي، ضريب قدرت، طول و ولتاژ خط انتقال، تعداد مدارهاي خط و تعداد هادي‌هاي فرعي در هر فاز (باندل) بستگي دارد.

109ـ جريان مجاز عبوري از هادي چيست؟

  جريان مجاز هادي به بالاترين جرياني اطلاق مي‌گردد كه عبور مداوم آن از هادي‌ها، تغيري در مشخصات فني آنها به وجود نياورد.

110ـ انواع پايه‌هاي خطوط انتقال نيرو كدامند؟

   تيرهاي چوبي، تيرهاي بتوني، تيرهاي فولادي، برج‌هاي فولادي و تيرهاي فايبرگلاس.

111ـ علت استفاده از مهار در تيرها و برج‌ها چيست؟

  استفاده از مهار در برج‌هاي فولادي سبب مي‌شود تا بخشي از نيروهاي وارده بر برج‌ها از طريق سيم‌هاي مهار به زمين منتقل گردد كه اين امر باعث كاهش وزن برج‌ها يا پايه‌ها و در نتيجه قيمت آنها مي‌گردد.

112ـ در سيستم‌هاي دو باندل و چند باندل از چه وسيله‌اي براي حفظ هادي‌ها در يك فاز استفاده مي‌شود؟

   از اسپيسر استفاده مي‌شود.

113ـ انواع اسپيسر را با توجه به تعداد هادي در هر فاز نام ببريد.

   اسپيسرهاي دو قطبي، سه قطبي و چهار قطبي.

114ـ اثرات وزش باد بر روي خطوط را شرح دهيد.

الف) فشار جانبي بر هادي‌ها، مقره‌ها و برج‌ها

ب) نوسانات هادي‌ها در اثر وزش باد

ج) دور كردن آلودگي‌ها از قبيل خاك از روي مقره‌ها

د) خنك كنندگي جريان هوا بر روي هادي‌ها كه باعث افزايش ظرفيت انتقالي خط مي‌گردد.

115ـ براي جلوگيري از نوسانات هادي‌ها در اثر وزش باد در اسپن‌هاي بلند و وارد نشدن فازها در حوزه يكديگر از چه وسيله‌اي استفاده مي‌شود، چرا؟

   از اسپيسرهاي فازي يكپارچه استفاده مي‌شود. نصب اسپيسرهاي يكپارچه بين فازها باعث مي‌شود كه فازهاي مجاور به صورت هم زمان و يكسان نوسان نمايند و از وارد شدن هر يك در حوزه ديگري جلوگيري گردد.

116ـ اثر پوستي را در انتقال الكتريسيته تعريف كنيد.

   در هنگام عبور الكترون‌ها از هادي، ميل حركت الكترون از پوسته هادي بيشتر است، به اين عمل اثر پوستي گفته مي‌شود.

117ـ اثر پوستي چه اثري در انتقال الكترونها دارد؟

   به علت عبور الكترون‌ها از پوسته خارجي هادي، عملاً مركز هادي بلااستفاده مانده و همين امر موجب افزايش مقاومت مسير عبور الكترونها و افزايش تلفات جريان مي‌گردد. از طرفي اين ميل باعث افزايش تلفات كرونا نيز مي‌گردد.

118ـ براي كاهش اثر پوستي از چه روشي استفاده مي‌شود؟

   هادي‌ها را مانند هادي‌هاي ACSRبه صورت رشته‌هاي جدا از هم مي‌سازند كه به يكديگر تابيده مي‌شوند.

119ـ براي كاهش پديده كرونا در خطوط انتقال چه عملي انجام مي‌شود؟

   از هادي‌ها به صورت باندل در هر فاز استفاده مي‌كنند.

120ـ آيا در مقره‌هاي چيني احتمال عبور جريان از داخل مقره وجود دارد؟

    بله، هرگاه ميدان الكتريكي دو سر مقره از حد تحمل آن فراتر رود، احتمال بروز جرقه و ايجاد مسير جرياني از داخل مقره وجود دارد كه در اين صورت مي‌گويند مقره پنچر شده است.

121ـ فاصله خزشي روي مقره چيست؟

   فاصله سطحي بين اتصالات فلزي دوطرف مقره از يكديگر را فاصله خزشي مي‌گويند و به ميلي‌متر بيان مي‌كنند. در صورت بروز قوس بر روي مقره، قوس تمامي فاصله خزشي را طي نموده و به طرف ديگر آن مي‌رسد و هرچه مقدار اين فاصله بيشتر باشد جريان نشتي (خزشي) كمتر است.

122ـ چگونه فاصله خزش يك مقره را زياد مي‌كنند؟

   در هنگام ساخت بوسيله ايجاد شيارهايي بر روي مقره، فاصله خزش زياد مي‌شود.

123ـ چه عواملي در انتخاب فاصله خزش مقره‌ها توسط خريدار مؤثر است؟

الف) نوع و مقدار آلودگي محل كاربرد مقره

ب) ارتفاع از سطح دريا

ج) ميزان رطوبت محيط

124ـ كابل چيست؟

   به يك يا چند هادي الكتريكي كنار هم كه نسبت به يكديگر و محيط اطراف خود عايق‌بندي شده باشد و سطح ولتاژ روي عايق هادي‌هاي آن صفر ولت باشد، كابل مي‌گويند.

125ـ اجزاء اصلي كابل‌ها را نام ببريد.

الف) هادي                  ب) لايه نيمه هادي           ج) عايق          د) غلاف فلزي           هـ) غلاف P.V.C

126ـ علت استفاده از روغن در كابل چيست؟

    جهت خنك كردن و بالا بردن خاصيت عايقي كابل از روغن استفاده مي‌شود.

127ـ انواع مختلف كابل‌هاي روغني 63 كيلو ولت مورد استفاده در شبكه فوق توزيع تهران را نام ببريد.

الف) كابل روغني پيرلي ساخت كشور انگلستان در مقطع 150mm²*3

ب) كابل روغني BICCساخت كشور انگلستان در مقطع 150mm²*3

ج) كابل روغني دو ليون ساخت كشور فرانسه در مقطع 140mm²*3و 240*3

د) كابل روغني زيمنس ساخت كشور آلمان در مقطع 150mm²*3(هادي بيضي شكل)

هـ) كابل روغني فروكاوا ساخت كشور ژاپن در مقطع 150mm²*3و 240*3

 و) كابل روغني شومي تومو ساخت كشور ژاپن در مقطع 150mm²*3(هادي بيضي شكل)

ز) كابل روغني هيتاچي ساخت كشور ژاپن در مقطع 150mm²*3و 240*3

128ـ مفصل چيست و انواع آن را نام ببريد.

جهت ارتباط دو كابل به يكديگر از مفصل استفاده مي‌شود و انواع آن عبارتند از:

الف) مفصل معمولي              ب) مفصل قطع روغن (Stop Box)

129ـ مفصل قطع روغن با مفصل معمول چه تفاوتي دارد و از مفصل قطع روغن (Stop Box)در چه مكان‌هايي استفاده مي‌شود؟

   در مفصل قطع روغن (Stop Box)ارتباط هادي‌هاي دو كابل برقرار و ارتباط روغن كابل‌ها قطع مي‌باشد، در صورتي كه در مفصل معمولي هم ارتباط هادي‌ها و هم ارتباط روغن دو كابل برقرار است و مفصل قطع روغن براي مكان‌هايي كه داراي شيب قابل توجهي مي‌باشند، در يك يا چند نقطه از سطح شيب‌دار قرار مي‌گيرد تا فشار بيش از حد روغن به انتهاي كابل كه در پايين شيب قرار دارد وارد نشود.

130ـ عايق به كار رفته در كابل‌هاي خشك چه نام دارد؟

   عايق XLPE(پلي اتيلن كراس لينك شده)

131ـ بعد از بستن سر كابل چند آزمايش روي كابل روغني انجام مي‌شود؟

الف) آزمايش هوا (اشباع روغن)   ب) آزمايش نشست   ج) آزمايش فلو

132ـ خستگي كابل يعني چه و چرا از كابل‌هاي قديمي بار كمتري مي‌گيرند؟

   خستگي كابل يعني اينكه عايق (كاغذ ـ روغن) و نيز خود روغن كابل به مرور زمان مقداري از قدرت عايقي خود را از دست داده و در نتيجه بايد بار كمتري از كابل كشيد.

133ـ سركابل چيست و چه وظيفه‌اي بر عهده دارد؟

   سركابل يكي از تجهيزات كابل‌ها بوده كه وظيفه آن برقراري ارتباط بين  هادي كابل و ديگر تجهيزات مي‌باشد. سركابل پس از برقراري ارتباط هادي كابل به قسمت‌هاي برقدار شبكه وظيفه ايزولاسيون هادي را در محل اتصال به عهده دارد.

134ـ در كابلهاي روغني آلارم افت فشار روغن نشانه چيست؟

   آلارم افت فشار روغن نشانه اين است كه روغن از كابل نشت نموده و باعث كاهش فشار روغن گرديده است. در صورتي كه فشار روغن كابل پايين‌تر از حد نرمال باشد و از كابل بهره‌برداري گردد، منجر به تركيدگي كابل يا مفصل خواهد شد.

135ـ تانك رزروار روغن در كابل‌هاي روغني به چه منظوري نصب مي‌شود؟

   هرگاه به علت سردي يا گرمي كابل، مقدار حجم روغن داخل كابل تغيير كند، مقداري روغن از تانك به داخل كابل تزريق و يا بالعكس از كابل به تانك تزريق مي‌گردد و همواره فشار و حجم روغن داخل كابل ثابت مي‌ماند.

136ـ در حال حاضر چه نوع كابل‌هايي در شبكه انتقال و فوق توزيع مصرف مي‌شود؟

   در حال حاضر از كابل‌هاي پروتولين با عايق XLPEاستفاده مي‌شود و كابل‌هاي روغني منسوخ گرديده‌اند.

137ـ مزاياي استفاده از كابل در مناق شهري را بيان كنيد.

الف) كابل‌ها در زيرزمين مدفون بوده و به زيبايي آسيب نمي‌رسانند.

ب) به علت مدفون بودن خطر برق گرفتگي و پارگي براي آنها وجود ندارد.

ج) كمتر نياز به تعمير و نگهداري دارند

138ـ كابل‌هاي مخابراتي را تعريف نماييد.

   كابل‌هاي مخابراتي فقط كار انتقال اطلاعات و اصول را به عهده دارند و جريان و ولتاژ زيادي از آنها عبور نمي‌كند و قطر كم و تعداد رشته سيم‌هاي آن بسيار زياد است. معروف‌ترين كابل‌هاي مخابراتي فيبر نوري، LANو VANو كابل‌هاي سيگنال ويديويي و اطلاعاتي است.

139ـ علل بروز اتصالي روي كابل را نام ببريد.

1ـ عيوب مربوط به توليد و نگهداري در انبار

2ـ عيوب مربوط به زمان كابل‌كشي

3ـ عيوب مربوط به زمان بهره‌برداري

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل سوم

تجهيزات پست

Substation Equipments

 

ترانسفورماتور و تپ چنجر            Transformer and Tap Changer

بريكر (ديژنكتور)                          Circuit Breaker

سكسيونر                          Disconnecting Switch

خازن و راكتور                            Capacitor and Reactor

اندازه‌گيري و دستگاه‌هاي آن    Measurment and Related Equipments

تغذيه داخلي ACو DCو شارژ باتري

AC and DC Aux. Supply and Battery Charger

سيستم‌هاي مخابراتي (P.L.C، بي‌سيم، تله موج و…)

Communication Systems (P.L.C, Wireless, Line trap, …)

 

140ـ چرا استفاده از پست‌هاي فشار قوي ضروري است؟

الف) افزايش ولتاژ به منظور كاهش تلفات در انتقال انرژي و كاهش ولتاژ به منظور در اختيار قرار دادن ولتاژ مورد نياز مصرف كنندگان.

ب) تبادل بهينه انرژي الكتريكي بين قسمت‌هاي مختلف شبكه يعني افزايش پايداري و قدرت مانور شبكه.

141ـ انواع پست‌ها از نظر وظيفه‌اي كه در شبكه بر عهده دارند كدامند؟

    انواع پست‌ها از نظر وظيفه‌اي كه بر عهده دارند عبارتند از:

الف) پست تبديل (افزاينده ولتاژ ـ كاهنده ولتاژ)

ب) پست كليدزني (Switching)

142ـ انواع پست‌ها از نظر محل استقرار تجهيزات كدامند؟

     از نظر فضاي استقرار تجهيزات عبارتند از:

    الف) پست‌هاي بيروني (Out Door)

     ب) پست‌هاي دروني (In Door)

 

143ـ انواع پست‌ها از نظر سيستم عايق‌بندي كدامند؟

الف) پست‌هاي گازي (G.I.S)

ب) پست‌هاي معمولي (Conventional)

144ـ تجهيزات مهم و عمده يك پست فشار قوي را نام ببريد.

ـ شينه و كابل	ـ ترانسفورماتور نوتر	ـ سيستم زمين
ـ ديژنكتور	ـ خازن	ـ باتري و شارژر
ـ سكسيونر	ـ راكتور	ـ سيستم حفاظتي
ـ ترانسفورماتور قدرت	ـ تانك رزيستانس	ـ سيستم كنترلي
ـ ترانسفورماتور جريان	ـ برقگير	ـ سيستم مخابراتي
ـ ترانسفورماتور ولتاژ	ـ لاين تراپ	ـ سيستم اسكادا
ـ ترانسفورماتور مصرف داخلي	ـ استراكچر

 

145ـ پست‌هاي Gas Insulated Switchgearاز كدام ايستگاه‌ها به شمار مي‌روند؟

    از نوع ايستگاه‌هاي Metal Cladمي‌باشند.

146ـ مشخصات الكتريكي گاز SF6را نام ببريد.

     گاز SF6گازي است بي‌بو، بي‌رنگ، غيرقابل اشتعال، غيرسمي و سنگين‌تر از هوا. همچنين از لحاظ شيميايي بسيار پايدار مي‌باشد. اين گاز داراي مقاومت عايقي بالايي مي‌باشد كه با افزايش فشار مقاومت عايقي آن افزايش مي‌يابد. در دماي  در فشارهاي حدود بيست بار به مايع تبديل مي‌گردد. خاصيت الكترونگاتيوي گاز SF6در خاموش كردن قوس الكتريكي (هنگام قطع بريكر) بسيار مؤثر است.

147ـ مزاياي پست‌هاي G.I.Sرا نام ببريد.

     مزاياي اين پست‌ها عبارتند از:

الف) مقاومت در مقابل آلودگي محيط زيست نظير دود، گرد و غبار، باران‌هاي اسيدي و باران‌هاي گل‌آلود.

ب) در مكان‌هاي بسته قابل نصب بوده و به طور كلي به فضايي در حدود 10 تا 15 درصد پست‌هاي معمولي نياز دارد.

ج) احتياج به تعميرات و سرويس كمتري دارد.

148ـ فشا رگاز SF6در محفظه يك فيدر در پست‌هاي G.I.Sچقدر است؟

   فشار گاز SF6معمولاً در داخل محفظه فيدر 20 كيلو ولت 5/5 بار (bar) و فيدر 63 و 230 كيلو ولت 7 بار است. البته با توجه به سطح ولتاژ و استاندارد كارخانه سازنده سيستم GIS، فشار گاز SF6در تهيزات ذيربط متفاوت مي‌باشد.

149ـ نكات ايمني كه در كار با گاز SF6بايد رعايت شوند كدامند؟

    چون اين گاز از هوا سنگين‌تر است، لذا در فضاي بسته ابتدا در سطح زمين، زيرزمين و يا داخل كانال‌ها پراكنده شده و سپس به تدريج در سطوح بالاتر قرار مي‌گيرد و كساني كه در اين نقاط كار مي‌كنند ممكن است در معرض خفگي قرار گيرند. براي جلوگيري از هرگونه حادثه‌اي در موقع كار با اين گاز هواي محيط كار بايد توسط دو يا سه دودكش مجهز به هواكش به فاصله چند سانتي‌متري از كف زمين نصب و سر ديگر دودكش به فضاي بيرون ارتباط يابد تا به هر طريق گازي كه در پست منتشر شده به خارج انتقال يابد.

150ـ طبق استاندارد مقدار مجاز نشت گاز براي تجهيزات گازي چقدر است؟

    مقدار نشت گاز براي تمام تجهيزات گازي نصب شده تا 1% و براي هر قطعه تا 2% در سال مجاز است.

151ـ تجهيزات عمده يك بي خط هوايي را در پست‌هاي فوق توزيع نام ببريد.

     الف) برقگير                              ب) ترانسفورماتور ولتاژ

       ج) سكسيونر زمين سر خط          د) سكسيونر به طرف سرخط

       هـ) ترانسفورماتور جريان                و) ديژنكتور خط

       ز) سكسيونر به طرف باسبار

152ـ تجهيزات عمدة يك بي ترانسفورماتور را در پست‌هاي فوق توزيع نام ببريد.

     الف) سكسيونر ترانسفورماتور

     ب) ديژنكتور ترانسفورماتور

     ج) ترانسفورماتور جريان طرف فشار قوي

     د) ترانسفورماتور قدرت، نوتر و مصرف داخلي

   هـ) ترانسفورماتور ولتاژ طرف فشار ضعيف

    و) ترانسفورماتور جريان سمت فشار ضعيف

   ز) ديژنكتور سمت فشار ضعيف

153ـ انواع شينه‌بندي را نام ببريد.

الف) ساده         ب) ساده يو شكل       ج) ساده جدا شده

د) اصلي و انتقالي       هـ) دوبل باسبار         و) يك و نيم كليدي

ز) دو كليدي           ح) حلقوي        ط) تركيبي        ي) سه كليدي

 

 

154ـ شماي اتصالي شينه يك و نيم كليدي را رسم نموده و علت اين نام‌گذاري را توضيح دهيد.

    با توجه به شكل مشخص مي‌گردد كه براي هر خط خروجي يك كليد اختصاصي و يك كليد مشترك (بين دو خط خروجي) وجود دارد و لذا اصطلاح يك و نيم كليدي را براي هر خروجي به كار مي‌برند. توجه شود كه خروجي L1از باسبار 1 و خروجي L2از باسبار 2 تغذيه مي‌شود.

155ـ پست‌هاي فيدر ترانس را تعريف كنيد.

    به پست‌هايي اطلاق مي‌گردد كه فاقد سوئيچيگر 63 كيلو ولت بوده و خط يا كابل تغذيه كننده مستقيماً به ترانسفورماتور وصل مي‌گردد.

156ـ پست‌هاي فيدر، ديژنكتور، ترانس را تعريف كنيد.

      به پست‌هايي اطلاق مي‌گردد كه فاقد باسبار 63 كيلو ولت بوده و خط يا كابل تغذيه ورودي فقط از طريق ديژنكتور به ترانسفورماتور وصل مي‌گردد.

157ـ چه عواملي درانتخاب و آرايش باسبار پست‌ها مطرح است؟

 الف) سطح ولتاژ نامي

  ب) عوامل جوي (رطوبت، مه، ميزان نمك معلق در هوا، آلودگي هوا)

   ج) محدوديت مكاني براي احداث پست

   د) مانور عمليات

158ـ از تجهيزاتي كه به عنوان كنترل ولتاژ در پست‌ها به كار مي‌رود، سه نمونه نام ببريد.

  الف) تپ چنجر      ب) خازن         ج) راكتور

159ـ منظور از سوئيچگير چيست؟

    مجموعة تجهيزات در يك سطح ولتاژ از ابتداي خط تا سر ترانسفورماتور را سوئيچگير گويند.

160ـ ترانسفورماتور را تعريف نماييد و به چه منظوري از ترانسفورماتورهاي قدرت در شبكه انتقال نيرو استفاده مي‌شود؟

       دستگاه الكترومغناطيسي ساكني است كه بر اساس القاي مغناطيسي، انرژي الكتريكي، با مشخصات معلوم را به يك سيستم با مشخصات الكتريكي مطلوب تبديل مي‌نمايد.

به علت بالا بودن جريان، تلفات توان در طول خط زياد است. به منظور كاهش تلفات از ترانسفورماتورهاي قدرت افزاينده استفاده مي‌شود تا ابتدا ولتاژ را بالا برده و جريان را كم كنند و تلفات كاهش يابد، سپس بار ديگر در نزديك مصرف كننده ولتاژ را كاهش مي‌دهند.

 

 

161ـ اطلاعات فني ترانسفورماتورهاي قدرت را نام ببريد.

الف) نام كارخانه سازنده

ب) سال ساخت

ج) نوع ترانسفورماتور

د) نوع سيستم خنك كننده

هـ) ظرفيت اسمي (مگاولت آمپر)

و) گروه برداري

ز) نسبت تبديل ولتاژ

ح) نوع سيستم تغيير تپ و درصد تغييرات ولتاژ در هر تپ

ط) محل قرار گرفتن تپ با توجه به نوع ترانسفورماتور و تعداد سيم پيچ‌ها

ك) ميزان سطح عايقي (BILبر حسب كيلو ولت)

ل) وزن روغن

162ـ متعلقات ترانسفورماتور را نام ببريد.

    تانك، روغن، رادياتور، فن‌ها، رله بوخهلتس، ترمومترها، بوشينگ، تانك ذخيره، لوله انفجار، سوپاپ اطمينان، شيشه روغن نما، كماند تپ چنجر، كماند فن‌ها، محفظه سيليكاژل، پمپ

163ـ چرا قدرت ترانسفورماتورها بر حسب قدرت ظاهري بيان مي‌گردد؟

   زيرا ميزان باردهي اكتيو و راكتيو آن، بستگي به ضريب قدرت شبكه وصل شده به آن دارد.

164ـ فرمول اساسي ترانسفورماتور ايده‌آل را بنويسيد.

V     ولتاژ، Nتعداد دور سيم پيچ، Iجريان و aنسبت تبديل ترانسفورماتور

165ـ آيا اصولاً ترانسفورماتورهاي بزرگ و كوچك قدرت، با هم فرقي دارند؟

     خير، اساس كلية ترانسفورماتورهاي قدرت يكي است ولي با افزايش قدرت و همچنين اهميت آنها، احتياج به تجهيزات جانبي و حفاظتي بيشتر و دقيق‌تر مي‌باشد.

166ـ تلفات در ترانسفورماتور را نام ببريد.

  عبارتند از: 1ـ تلفات اهمي يا تلفات مسي     2ـ تلفات بي‌باري يا آهن كه شامل:    الف)تلفات فوكو       ب) تلفات هيسترزيس

167ـ تلفات بي‌باري در ترانسفورماتور شامل چه تلفاتي است؟

    تلفات هيسترزيس + تلفات فوكو + تلفات پراكندگي در دي‌الكتريك = تلفات بي‌باري

 

168ـ مشخصات يك ترانسفورماتور چگونه مشخص مي‌شود؟

     از روي نيم پليت (Name Plate)كه يك صفحه فلزي است و روي بدنه ترانسفورماتور نصب مي‌شود مشخص مي‌گردد.

169ـ امپدانس درصدي كه روي پلاك ترانسفورماتورها ثبت شده به چه منظوري است؟

   امپدانس درصد، در محاسبه اتصال كوتاه شبكه و در ارتباط با تنظيم رله‌ها و انتخاب قدرت قطع بريكرها مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

170ـ در چه صورت ترانسفورماتور قدرت، درصد بيشتري از توان خود را به وار (Var)اختصاص مي‌دهد؟

   وقتي كه  شبكه پايين باشد.

171ـ يكي از عوامل مهمي كه بر طول عمر عايق ترانسفورماتورها اثر مستقيم دارد را نام ببريد؟

    درجه حرارت روغن و درجه حرارت سيم‌پيچ، اثر مستقيم بر طول عمر عايق‌بندي ترانسفورماتور دارد.

172ـ نسبت تبديل ترانسفورماتوري كه طرف اولية آن 20 كيلو ولت و طرف ثانويه آن 400 ولت باشد چقدر است؟

 (نسبت تبديل)

173ـ گروه‌بندي (برداري) ترانسفورماتور يعني چه؟

   منظور نشان دادن اختلاف فاز ولتاژ اوليه و ثانويه فازهاي هم نام ترانسفورماتور و نوع سربندي است.

174ـ ترانسفورماتورهاي قدرت در پست‌هاي 63 كيلو ولت چه گروه‌برداري دارند؟

    معمولاً داراي گروه برداري YNdllمي‌باشند.

175ـ اگر گروه‌بندي ترانسفورماتورها در حال پارالل با هم اختلاف داشته باشند، باعث چه مي‌گردد؟

   باعث بوجود آمدن جريان گردشي مي‌گردد.

176ـ شرايط موازي بستن ترانسفورماتورهاي قدرت سه فاز را نام ببريد.

  الف) نسبت تبديل دو ترانسفورماتور برابر باشد.

   ب) قطبهاي اتصال بايستي داراي ولتاژهاي مساوي باشد.

   ج) امپدانس درصد آنها با هم برابر باشد.

   د) دو ترانسفورماتور از يك گروه‌برداري باشند.

 هـ) سعي شود قدرت‌ها برابر باشد در غير اين صورت نسبت قدرت آنها از 1/3 تجاوز نكند.

   و) نسبت مقاومت‌هاي معادل به راكتانس‌هاي معادل يعني  در آنها مساوي باشد.

177ـ عكس‌العمل سيستم‌هاي حفاظتي ترانسفورماتور در مقابل افزايش درجه حرارت آن، در چند مرحله صورت مي‌گيرد، نام ببريد؟   عكس‌العمل سيستم‌هاي حفاظتي ترانسفورماتور در مقابل افزايش درجه حرارت آن، در چهار مرحله صورت مي‌گيرد:

1ـ به كار افتادن پمپ (در صورت وجود)    2ـ به كار افتادن فن       3ـ آلارم افزايش درجه حرارت      4ـ تريپ

178ـ نقش فن‌هاي ترانسفورماتور قدرت از لحاظ بهره‌برداري چيست؟

   نقش فن‌ها در ترانسفورماتور فقط افزايش قدرت خنك كنندگي و در نتيجه افزايش قدرت باردهي ترانسفورماتور مي‌باشد.

179ـ رادياتورها به چه منظوري در ترانسفورماتور تعبيه شده‌اند؟

    افزايش درجه حرارت محيط و افزايش بار ترانسفورماتور موجب گرم شدن سيم پيچ و روغن ترانسفورماتور مي‌گردد. براي جلوگيري از افزايش غيرمجاز درجه حرارت اكثراً در مجاورت ترانسفورماتور، رادياتورها را تعبيه مي‌كنند تا روغن در تماس بيشتري با هوا قرار گيرد و خنك كنندگي روغن ترانسفورماتور بهتر انجام گيرد.

180ـ انواع متداول سيستم‌هاي خنك كننده را با علامت اختصاري نام ببريد.

   انواع سيستم خنك كننده عبارتند از:

ON – AN

ON – AF

OF – AF

AN

O = OIL

و علامت اختصاري آنها عبارتند از:

N = NATURAL

A = AIR

F = FORCED

181ـ سيستم OF-AFيعني چه؟

     در اين سيستم، گردش روغن در داخل ترانسفورماتور به كمك پمپ سرعت داده مي‌شود تا انتقال حرارت با سرعت بيشتري انجام گيرد و فن‌ها نيز بدنه رادياتورها را در تماس با هواي بيشتري قرار داده و روغن را سريعتر خنك مي‌كنند. اين سيستم از همه سيستم‌هاي ذكر شده مؤثرتر است و قادر است قدرت نامي ترانسفورماتور را به اندازه قابل ملاحظه‌اي بالا ببرد.

182ـ سيستم ON-ANو ON-AFدر ترانسفورماتور قدرت چيست؟

 ON – AN  به نوعي سيستم خنك‌كن ترانسفورماتور اطلاق مي‌شود كه روغن به صورت طبيعي و بدون استفاده از سيستم پمپاژ براي انتقال روغن به خارج از ترانسفورماتور براي خنك شدن و جريان هوا نيز به صورت طبيعي و بدون استفاده از فن به كار رود و ON–AFاين تفاوت را با ON – ANدارد كه هوا با استفاده از فن، روغن رادياتورهاي ترانسفورماتور را سريعتر خنك مي‌نمايد.

183ـ با چند روش مي‌توان روغن ترانسفورماتور قدرت را خنك كرد؟

الف) بوسيله هواي محيط          ب) بوسيله نصب رادياتورها           ج) با نصب فن                   د) با نصب پمپ

184ـ يك ترانسفورماتور با اتصال  را رسم نموده و رابطة نسبت تبديل و رابطة ولتاژ و جريان فازي را با ولتاژ و جريان خط بيان نماييد.

در هر ترانسفورماتور تك فاز داريم:

چون طرف مثلث، جريان خط هميشه  برابر جريان فازي است.

‌L_L = I_ph(جريان خط)                     

185ـ اتصال الكتريكي يك ترانسفورماتور Z/Yرا رسم نماييد.

186ـ تپ چنجر چيست؟

    دستگاه الكترومكانيكي است كه مي‌توان ولتاژ خروجي آن را به ميزان تنظيمي افزايش و يا كاهش داد.

187ـ دليل نصب سيستم تپ چنجر در سمت فشار قوي ترانسفورماتورهاي قدرت را بيان كنيد.

الف) امكان ايجاد تغييرات ولتاژي در قسمت صفر ستاره كه ولتاژ كمتري دارد؟

ب) سادگي ساختمان كليد تپ چنجر و جرقه كمتر كنتاكت (به علت پايين بودن جريان).

188ـ فرق تپ چنجر On Loadو Off Loadچيست؟

    در تپ چنجرهاي On Loadتپ در زير بار متعادل براي اصلاح ولتاژ خروجي مي‌تواند تغيير كند ولي در تپ چنجرهاي     Off Loadترانسفورماتور بايد بي‌برق بوده و به صورت دستي مي‌توان ترانسفورماتور را در تپ دلخواه قرار داد.

189ـ دايورتر سوئيچ تپ چنجر چيست و چه وظيفه‌اي را انجام مي‌دهد؟

    ديوارتر سوئيچ به قسمتي از تجهيزات تپ چنجر كه در داخل تنوره روي تانك ترانسفورماتور قرار دارد، اطلاق مي‌شود و كار آن اين است كه با استفاده از نيروي منتقل شده از موتور و شفت تپ چنجر عمل تعويض تپ‌ها را در داخل تنوره انجام مي‌دهد و تجهيزات آن در داخل روغن قرار دارد.

190ـ دايورتر سوئيچ تپ چنجر در كجا قرار دارد؟

    در داخل محفظه روغن تپ چنجر كه به صورت استوانه مي‌باد.

191ـ در نگهداري تپ چنجر به چه مواردي بايد توجه نمود؟

الف) صداي تپ چنجر؛       ب) تعداد عملكرد تپ چنجر؛

ج) سطح روغن در كنسرواتور مربوط به تپ چنجر.

192ـ كنترل و بازرسي دايورتر سوئيچ ترانسفورماتورها بعد از چند بار عملكرد بايستي انجام پذيرد؟

   بازديد دايورتر سوئيچ بايد بر اساس دستورالعمل سازنده انجام پذيرد، اما بطور عمومي مي‌توان گفت بعد از هفتاد هزار عملكرد يا هر پنج سال يكبار هر كدام كه زودتر فرا رسد بازديد دايورتر سوئيچ بايد انجام گردد.

193ـ روغن تپ چنجر زودتر بايد عوض شود يا روغن ترانسفورماتور و چرا؟

    روغن تپ چنجر هميشه در معرض آرك (جرقه) ناشي از تغيير تپ‌هاست و در تعداد مشخصي از عملكرد تپ چنجر كه كارخانه سازنده پيشنهاد مي‌كند بايستي نسبت به تعويض روغن آن اقدام نمود. اين عملكرد توأم با آرك، قدرت دي‌الكتريك روغن تپ چنجر را در طول زمان، كاهش مي‌دهد در حالي كه روغن ترانسفورماتور اگر اشكالاتي مانند عملكرد بوخهلتس و يا باز كردن درپوش اصلي ترانسفورماتور و غيره نداشته باشد، سالهاي سال احتياج به تعويض روغن ندارد و در صورت پايين آمدن قدرت دي الكتريك آن مي‌توان به سيركولاسيون روغن اكتفا نمود.

194ـ آيا محفظه روغن ترانسفورماتور و محفظه روغن تپ چنجر يكي است؟

   خير، از هم جدا مي‌باشد.

195ـ كنسرواتور در كدام قسمت و براي چه منظوري نصب شده است؟

    كنسرواتور در سطحي بالاتر از ترانسفورماتور نصب و ارتباطش با محفظه اصلي ترانسفورماتور توسط لوله مي‌باشد كه رله بوخهلتس نيز در همين مسير قرار دارد و مقصود از نصب اين تانك ايجاد امكان تأمين و جابجايي روغن ترانسفورماتور بر اثر تغيير حجم ناشي از تغيير درجه حرارت ترانسفورماتور مي‌باشد.

196ـ واحد سنجش P.P.Mدر روغن ترانسفورماتور چيست؟

P.P.M     يا Part Per Millionنشان دهنده تعداد واحد، در هر يك ميليون واحد است كه معمولاً براي بيان ميزان

رطوبت در روغن ترانسفورماتور و يا گازهاي محلول در روغن ترانسفورماتور استفاده مي‌گردد.

197ـ تغيير سطح روغن در ترانسفورماتورها در اثر چه عاملي ايجاد مي‌شود؟

الف) بر اثر تغيير دماي روغن ترانسفورماتور

ب) بروز خطا در داخل ترانسفورماتور

198ـ در اثر تجزيه روغن ترانسفورماتور، چه گازهايي توليد مي‌شود؟

    در اثر تجزيه روغن، گازهايي از قبيل هيدروژن، استيلن، اتيلن. متان و اتان و…توليد مي‌شود.

199ـ نشان دهندة نوع خطا و تغيير در مقدار هر گاز و نرخ افزايش آن، عامل تشخيص شدت خطا در ترانسفورماتور مي‌باشد. وجود برخي از گازهاي كليدي نيز مي‌تواند به تنهايي نشان دهندة وقوع خطاي خاص باشد.

200ـ سيستم مونيتورينگ هيدران (Hydran)، چه نوع سيستمي است؟

    سيستم مونيتورينگ هيدران (Hydran)يك سيستم هوشمند براي اندازه‌گيري دائم و پيوسته گازهاي محلول در روغن ترانسفورماتورهاي قدرت 230 و 400 كيلو ولت مي‌باشد.

 

 

201ـ فوائد استفاده از سيستم هيدران (Hydran)در پست‌هاي انتقال نيرو چيست؟

1ـ افزايش قابليت اطمينان شبكه؛

2ـ كاهش هزينه‌هاي بهره‌برداري با پيشگيري از وارد شدن صدمه جدي به تجهيزات؛

3ـ افزايش طول عمر ترانسفورماتورها؛

4ـ ايجاد امكان تعمير درمحل با آشكارسازي خطا در مراحل اوليه و اجتناب از هزينه حمل و نقل؛

5ـ كاهش زمان خروج از مدار ترانسفورماتورها؛

6ـ امكان استفاده از تضمين تجهيزات با آشكارسازي خطا قبل از اتمام مدت تضمين؛

7ـ افزايش امنيت پرسنل بهره‌بردار؛

8ـ كاهش آلودگي زيست محيطي.

202ـ نقش سيليكاژل در نگهداري روغن ترانسفورماتور چيست؟

    سيليكاژل فقط خاصيت جذب رطوبت از هوا را دارد كه بدين ترتيب قدرت دي الكتريكي (عايقي) روغن را ثابت نگهداشته و مانع از كاهش آن مي‌گردد.

203ـ با چند درصد تغيير رنگ سيليكاژل نياز به تعويض آن مي‌باشد؟

    معمولاً هرگاه رنگ 50% سيليكاژل صورتي گردد، لازم است كه تعويض گردد. لازم به ذكر است كه صرفاً تغيير رنگ معرف اشباع سيليكاژل نبوده و اين موضوع بايد توسط گروه‌هاي تعميراتي مورد بررسي قرار گيرد.

204ـ موارد تشخيص عيب ترانسفورماتور را از روي خواص اوليه گاز توليد شده در رله بوخهلتس شرح دهيد.

الف) اگر گاز توليد شده بي‌رنگ و بي‌بو و غيرقابل اشتعال باشد، پس هوا به داخل ترانسفورماتور نفوذ كرده است؛

ب) اگر گاز توليد شده تند و سفيد رنگ، زرد غليظ و معمولاً غيرقابل اشتعال باشد، پس عايق ترانسفورماتور سوخته است؛

ج) اگر گاز توليد شده تند و خاكستري يا سياه و قابل اشتعال باشد، پس روغن ترانسفورماتور تجزيه شده است.

205ـ ترانسفورماتور زمين را در كدام طرف ترانسفورماتور قدرت به كار مي‌برند؟

   در طرف مثلث ترانسفورماتور قدرت قرار مي‌دهند و هميشه بايستي در مدار باشد.

206ـ ترانسفورماتور نوترال در طرف 20 كيلوولت براي چه منظوري به كار مي‌رود؟

     ترانسفورماتور نوترال در طرف 20 كيلو ولت زماني به كار مي‌رود كه ثانويه ترانسفورماتورهاي قدرت به شكل مثلث باشد و براي ايجاد يك سيستم زمين مصنوعي، ترانسفورماتور نوترال با اتصال زيگزاگ و نقطه نوترال زمين شده به كار مي‌برند كه در اين صورت اتصالي‌هاي زمين به راحتي توسط رله‌هاي ارت فالت تشخيص و قسمت‌هاي معيوب از شبكه توزيع ايزوله مي‌گردند.

 

 

207ـ امپدانس صفر ترانسفورماتور نوترال چه معنايي دارد؟

   امپدانس صفر در مطالعات  اتصال كوتاه مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در واقع امپدانس صفر ترانسفورماتور نوترال، امپدانس مسير اتصال فاز به زمين را افزايش داده و موجب كاهش جريان اتصال كوتاه مي‌گردد.

208ـ به چه علت ترانسفورماتور نوترال (G.T)به شكل زيگزاگ انتخاب شده است؟

   مزيت اتصال زيگزاگ با توجه به شكل زير در آن است كه نوترالي با ولتاژ نزديك به صفر فراهم مي‌آورد ضمن آنكه مي‌توان امپدانس ساقها را به نحوي محاسبه كرد كه در موقع اتصالي فاز به زمين، جريان اتصالي از مقدار معيني بيشتر نشود و به عبارت ديگر در زمان ارت فالت جريان از هر سه بازو و از تعداد سيم پيچ‌هاي با دور مساوي عبور مي‌كند و باعث مي‌شود آمپر دورهاي توليد شده در هر بازوي هسته يكديگر را خنثي كرده و تنها درصد ناچيزي به صورت تلفات و پراكندگي ظاهر شود.

209ـ چرا در صورت موجود بودن دو ترانسفورماتور تغذيه داخلي هرگز آنها را پارالل نمي‌كنند؟

   در اين حالت اگر دو ترانسفورماتور مصرف داخلي پارالل شوند اولاً ممكن است كه جهت تعميرات، يكي از ترانسفورماتورهاي اصلي را بي‌برق كنند كه نتيجتاً 400 ولت ACاز طريق ترانسفورماتور تغذيه داخلي مربوط به آن تبديل به فشار قوي گشته و موجب حادثه‌اي مي‌گردد. ثانياً اگر ترانسفورماتورهاي اصلي در حالت پارالل نباشند از تغذيه داخلي و در نتيجه از طرف ولتاژ 400 ولت پارالل شده كه اين عمل براي ترانسفورماتورها صحيح نمي‌باشد.

210ـ چرا نقطه مركز ستاره ترانسفورماتورهاي اصلي را در شبكه‌هاي انتقال 230 كيلو ولت، زمين مي‌كنند؟

    شبكه‌هاي انتقال و فوق توزيع اصولاً سه سيمه طراحي مي‌شوند و تا زماني كه اتصال كوتاه با زمين در آنها رخ نداده باشد، احتياجي به زمين كردن ندارند، اما هنگامي كه هرگونه نشت با زمين برقرار مي‌شود، براي آشكار كردن عيب پيش آمده، نياز به آن خواهد بود كه نقطه زمين شده‌اي در نزديكي منبع (ژنراتور ـ ترانسفورماتور) جهت برگشت جريان اتصالي وجود داشته باشد تا مدار زمين، بسته شده و جريان برقرار شود و رله‌هاي منصوب در فيدر يا فيدرهاي مربوطه و همچنين نوترال با احساس جريان عيب، تحريك شده و مدار معيوب را از شبكه جدا سازند.

211ـ دليل استفاده از تانك رزيستانس را توضيح دهيد.

   براي محدود كردن جريان‌هاي اتصال كوتاه در شبكه و آشكار نمودن جريان‌هاي نشتي كم و غيرقابل تشخيص بوسيله رله نوترال اصلي و جلوگيري از ظهور هارمونيك‌ها از مقاومت مايع يا تانك رزيستانس استفاده مي‌شود كه مايع مذكور در داخل يك تانك فلزي گالوانيزه قرار دارد.

212ـ جنس محلول داخل تانك رزيستانس و خاصيت آن را بيان كنيد.

    جنس محلول داخل تانك، محلول كربنات سديم و آب مقطر مي‌باشد كه داراي خاصيت مقاومت معكوس در برابر حرارت مي‌باشد.

 

213ـ ارتباط تانك رزيستانس با تجهيزات پست به چه شكلي است؟

   تانك رزيستانس مابين نقطه نول ترانسفورماتور نوتر و اتصال زمين آن قرار مي‌گيرد.

214ـ كليد قدرت (بريكر) را تعريف نموده و مشخصات اصلي آن را نام ببريد.

      يكي از اصلي‌ترين اجزاء سيستم‌هاي انتقال و توزيع انرژي الكتريكي، كليدهاي قدرت بوده كه به منظور قطع و وصل خطوط، ترانسفورماتورها، ژنراتورها و ساير تجهيزات فشار قوي به كار مي‌رود و مشخصات اصلي آن عبارتند از:

الف) ولتاژ نامي    ب) قدرت قطع اتصال كوتاه سه فاز و تك فاز    ج) جريان نامي       د) نوع مكانيزم فرمان يا عمل كننده (مثلاً فنري ـ هوايي و غيره)  هـ) نوع مكانيزم خاموش كننده آرك (هوا، روغن و گاز)     و) جريان ترميك و جريان ديناميك قابل تحمل.

215ـ انواع مكانيزم‌هاي عمل كننده بريكر در شبكه برق ايران را نام ببريد.

الف) هيدروليك روغني با فشار براي ولتاژهاي بالا

ب) سيستم فنري با استفاده از انرژي ذخيره شده در فنر

ج) سيستم هواي فشرده يا پنوماتيك با كمپرسور هوا

216ـ انواع متداول بريكر از نقطه نظر مكانيزم قطع جريان و خاموش كردن قوس الكتريكي (در محفظه قطع و وصل) را نام ببريد.

الف) روغني      ب) هواي فشرده با با فشار گاز    ج) گاز SF6  د) خلا

217ـ كمبود گاز SF6ديژنكتورهاي گازي از چه لحاظ اهميت دارد؟

    گاز SF6عمل خاموش نمودن آرك حاصل در قطع و وصل ديژنكتورها (بين پل‌هاي ثابت و متحرك) را به عهده دارد و فشار آن در صورتي كه از يك حد مشخص پايين بيايد بايستي حتماً با تزريق گاز به جبران افت فشار گاز اقدام نمود. در غير اين صورت احتمال خاموش نشدن جرقه (به ويژه در مواقع فالت) و قطع نشدن جريان فالت و يا جريان بار (از طريق جرقه) موجب ذوب شدن پل‌ها و محفظه پل‌هاي ديژنكتور مي‌گردد.

218ـ اجزاء اصلي يك كليد قدرت را نام ببريد.

   به طور كلي كليدهاي قدرت از دو قسمت تشكيل مي‌شوند:

1ـ محفظه قطع: محفظه‌اي است كه محل قطع و وصل جريان مي‌باشد و كنتاكت‌هاي ثابت و متحرك در آن قرار دارند.

2ـ مكانيزم عملكرد: شامل مكانيزم‌هاي عملكرد نوع فنري، نوع هواي فشرده و نوع هيدروليكي مي‌باشد.

219ـ علت وجود هيتر در سلول ديژنكتور 20 كيلو ولت چيست؟

الف) براي حركت روان‌تر قطعات نسبت به يكديگر و در نتيجه سهولت عملكرد ديژنكتور

ب) براي از بين بردن رطوبت موجود در فيدر و جلوگيري از نفوذ آن در روغن ديژنكتور.

220ـ براي تعيين مقاومت عايقي ديژينكتور چه آزمايي بر روي آن انجام مي‌شود؟

    تست ميگر.

221ـ براي اندازه‌گيري زمان قطع و وصل بريكر چه آزمايشي روي آن انجام مي‌شود؟

   تايمينگ تست.

222ـ براي انتخاب كليد قدرت به چه نكاتي بايد توجه داشت؟

الف) ولتاژ نامي كليد؛

ب) جريان نامي؛

ج) قدرت نامي قطع كليد؛

د) نوع فرمان وصل كليد (دستي، الكتريكي و يا كمپرسي)؛

هـ) نوع قطع كننده اتوماتيك؛

و) طريقه نصب كليد (كشويي ـ ثابت)؛

ز) براي نصب در شبكه آزاد يا شبكه سرپوشيده.

223ـ ديژنكتور تحت چه شرايطي مدار را قطع مي‌كند؟

    ديژنكتور مي‌تواند در صورت بروز عيب و جريان اتصال كوتاه در حداقل زمان ممكن مدار را قطع كند.

224ـ برش جريان در بريكرها را تعريف نموده و توضيح دهيد كه در شبكه، برش جريان باعث ايجاد چه عاملي مي‌شود؟

    وقتي بريكر را در حالت معمولي قطع مي‌نماييم جريان در حالت غير صفر بريده مي‌شود كه به آن برش جريان مي‌گوييم. برش جريان باعث اضافه ولتاژهاي شديد در شبكه مي‌شود.

225ـ سكسيونر چيست؟ كاربرد آن در تجهيزات فشار قوي به چه منظور است؟

     سكسيونر كليدي است كه به وسيلة آن مي‌توان مداري را كه فقط تحت ولتاژ بوده و فاقد جريان بار باشد قطع و يا وصل نمود. كاربرد آن بدين منظور است كه در حالت قطع قسمتي از مدار، محل قطع شده به طور واضح و آشكار قابل رؤيت است و به علاوه با قطع كردن آن مي‌توان نسبت به تعمير و يا سرويس ديژنكتور اقدام نمود.

226ـ مشخصات سكسيونر به چه عواملي بستگي دارد؟

     سكسيونر بايد در مقابل حرارت ناشي از عبور جريان عادي و اسمي و جريان اتصال كوتاه، در كوتاه مدت و نيروي ديناميكي جريان اتصال كوتاه و به خصوص جريان ضربه‌اي استقامت كافي داشته باشند. ضمناً سكسيونر در حالت باز بايد عايق خوب و مطمئني براي اختلاف پتانسيل بين تيغة متحرك و كنتاكت ثابت هر فاز و يا زمين باشد.

 

 

227ـ انواع سكسيونر را نام ببريد.

الف) پانتوگراف يا نوع قيچي: بيشتر در پست‌هاي فشار قوي كاربرد دارد.

ب) دوراني: در شبكه‌هاي فشار قوي و فوق توزيع كاربرد دارد.

ج) كشويي: در شبكه‌هاي توزيع به كار مي‌رود.

د) چاقويي: در شبكه‌هاي توزيع و فوق توزيع كاربرد دارد.

228ـ انتخاب سكسيونر از لحاظ نوع و مشخصات چگونه است؟ توضيح دهيد.

    انتخاب سكسيونر از نظر نوع، فقط بستگي به شكل و طرز قرار گرفتن شين‌ها و شينه‌بندي شبكه و محلي كه بايد سكسيونر در آنجا نصب شود دارد و مشخصات سكسيونر بستگي به مشخصات فني و الكتريكي شبكه دارد.

229ـ مفهوم سكسيونر شانتاژ يا باي‌پس (by-pass)چيست و به چه منظوري به كار مي‌رود؟

    سكسيونر شانتاژ به سكسيونري اطلاق مي‌شود كه به صورت شنت (موازي) با ديژنكتور و سكسيونرهاي آن واقع مي‌شود و به صورت اتصال فرعي و يا اتصال كوتاه ديژنكتور مي‌تواند عمل نمايد (مفهوم باي پس، اتصال فرعي) و اين سكسيونر به هنگام تعميرات و يا تست روي ديژنكتور براي پرهيز از قطع برق و يا باز ماندن رينگ و غيره مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

230ـ سكسيونر (غيرفعال قطع زير بار) را در چه حالت‌هايي مي‌توان باز و بسته نمود؟

     سكسيونر غيرقابل قطع زير بار را زماني مي‌توان باز و بسته نمود كه با درنظر گرفتن اينترلاك آن و قطع ديژنكتورها و سكسيونرهاي لازمه، در شرايط بي‌باري كامل صورت گيرد. اگر طول (بار مجموعه تجهيزات) كابل هوايي و يا زميني و تجهيزات پيوستي آنها به هنگام وصل سكسيونر قابل اغماض نباشد هر چند اينترلاك اجازه بدهد بايد از وصل آن خودداري نمود ولي اگر بعد از سكسيونر مسير كلاً باز باشد قطع و وصل بلااشكال مي‌باشد.

231ـ اينترلاك سكسيونر چه مفهومي دارد؟ شرح دهيد.

    اينترلاك سكسيونر به مفهوم قفل نمودن اتوماتيك سكسيونر و به منظور اجتناب از مانور غلط مي‌باشد.

232ـ راكتورها و خازن‌ها در پست‌ها به چه منظوري تعبيه شده‌اند؟

    راكتورهاي موازي كه در شبكه منطقه موجود است جهت اصلاح ضريب قدرت و نهايتاً كاهش ولتاژ نصب شده‌اند. خازن‌ها نيز از لحاظ نوع اتصال به شبكه و محل نصب آن مقاصد مختلفي را دربر داشته ولي به طور كلي در مورد خازن‌هاي موازي با شبكه موجود در منطقه مي‌توان گفت كه مقصود، اصلاح ضريب قدرت و نهايتاً افزايش ولتاژ مي‌باشد.

233ـ خازن را تعريف كنيد. عوامل مؤثر در ظرفيت يك خازن و واحد اندازه‌گيري آن را نام ببريد.

    خازن از دو صفحه هادي به نام جوشن و عايقي بين دو صفحه تشكيل شده است كه انرژي الكتريكي را در خود ذخيره مي‌نمايد، عوامل مؤثر در ظرفيت خازن جنس و ضخامت عايق و سطح جوشن‌ها مي‌باشد. ضمناً واحد اندازه‌گيري آن فاراد است.

 

234ـ چه زماني نصب راكتور در يك پست لازم است؟

     راكتور در نقطه مقابل خازن قرار دارد و در پست‌هايي نصب مي‌گردد كه نقش تغذيه و باردهي شبكه انتقال را دارند و در مواقع قطع شبكه كه به تدريج شروع به وصل خطوط انتقال مي‌گردد به دليل نبود مصرف، خاصيت خازني خط اثر زيادي در بالا رفتن ولتاژ شبكه دارد كه ممكن است قابل استفاده در پست‌ها نباشد لذا قبل از باردهي، راكتورها را كه به صورت پارالل مي‌باشند در مدار آورده و سپس اقدام به وصل خطوط انتقال مي‌نمايند.

235ـ نصب خازن‌هاي با قدرت زياد در پست‌هاي فوق توزيع به چه منظوري است؟

     نصب خازن‌هاي پر قدرت در پست‌هاي فشار قوي به منظور جبران كردن (كمپانزه نمودن) بار راكتيو شبكه مي‌باشد چون خاصيت سلفي شبكه انتقال در مواقع بارگيري از خاصيت خازني آن به مراتب زيادتر است و مصرف برق در شبكه‌هاي توزيع هميشه با پس افت جريان از ولتاژ و مصرف مگاوار اندوكتيو توأم است، لذا در تمام مواقع بارگيري، بخشي از انرژي به صورت مگاوار اندوكتيو از چرخه مصرف خارج مي‌شود و جريان خطوط انتقال به دليل فوق بالا مي‌رود كه منجر به افت ولتاژ مي‌گردد.

نصب خازن‌هاي با قدرت زياد قسمت اعظم اين مگاوار اندوكتيو را جبران مي‌كند كه نتيجتاً به دليل پايين آمدن جريان، افت ولتاژ به ميزان زياد جبران مي‌گردد.

236ـ انواع خازن‌ها از نظر قرار گرفتن در مدار و همچنين كاربرد آنها كدامند؟

خازن‌هاي سري و موازي

1ـ خازن‌هاي سري كه براي پايداري شبكه به كار مي‌روند.   2ـ خازن‌هاي موازي كه براي كنترل ولتاژ در شبكه به كار مي‌رود.

237ـ خازن‌هاي پست فشار قوي را معمولاً به چه شيوه‌اي مي‌بندند؟

    به صورت ستاره دوبل

238ـ بوشينگ چيست؟

   براي خروج سرسيم‌هاي ترانسفورماتور از داخل تانك و اتصال آنها به تجهيزات و عايق نمودن آنها از بدنه ترانسفورماتور از بوشينگ استفاده مي‌كنند.

239ـ مقره چيست و به چه منظوري به كار مي‌رود؟

   مقره‌ها وسايلي هستند كه هادي الكتريكي تحت ولتاژ را از يكديگر و نسبت به زمين عايق و جدا مي‌كنند.

240ـ هدف از ميگر زدن چيست؟

الف) با استفاده از ميگر مشخص مي‌شود كه قسمت‌هايي كه عايق شده‌اند با زمين تماس دارند يا خير كه در صورت تماس با زمين دستگاه مقدار صفر را نشان خواهد داد.

ب) مشخص كردن اين كه قسمت‌هاي عايق جذب رطوبت كرده‌اند كه در اين حالت دستگاه مقدار كمتر از حد نرمال را نشان خواهد داد.

241ـ علت پيدايش ضريب براي خواندن آمپرمترها و ساير دستگاه‌هاي اندازه‌گيري چيست؟

    معمولاً بايد نسبت تبديل C.Tها يا P.Tها يا ميترينگ‌هاي مربوطه مطابقت داشته باشد (برابر باشد) در اثر افزايش جريان فيدرها مسأله تعويض C.Tها الزامي است. به علت نبودن و صرفه‌جويي در تعويض ميترينگ‌هاي مربوطه مقدار خوانده شده را در عددي به شرح زير ضرب مي‌كنند. مثال:

CT_R = 100/5(قبلي)

CT_R = 200/5(جديد)

ملاحظه مي‌شود كه مقدار جريان عبوري از اوليه دو برابر مقدار خوانده شده در آمپرمتر است لذا مقدار خوانده شده را در عدد 2 ضرب مي‌كنيم.

242ـ ترانسفورماتورهاي اندازه‌گيري در پست را نام ببريد.

   ترانسفورماتور جريان و ولتاژ

243ـ براي اندازه‌گيري مقاومت عايقي بوشينگ‌هاي ترانسفورماتور از چه دستگاهي استفاده مي‌كنند؟

   از دستگاهي به نام ميگر استفاده مي‌كنند.

244ـ چه عللي باعث مي‌شود كه يك آوومتر مقدار آمپر و ولت را نشان مي‌دهد ولي مقدار اهم را نشان نمي‌دهد؟

الف) آوومتر باتري نداشته باشد.

ب) فيوزش سوخته باشد.

245ـ دستگاه‌هاي ثبات موجود در پست‌ها را نام برده و كار آنها را شرح دهيد.

    در پست‌هاي فشار قوي و متوسط، سه گونه ثبات استفاده مي‌شود.

1ـ ثبات حادثه كه به آن Event Recorderيا ثبات وقايع اتلاق مي‌شود.

2ـ ثبات شكل موج (جريان و ولتاژ) كه به آن Fault Recorderيا اسيلوگراف گفته مي‌شود.

3ـ ثبات فاصله نقطه اتصالي تا پست كه Fault Locatorناميده مي‌شود.

توضيح آنكه Event Recorderفقط شروع و خاتمه يك حادثه را ثبت مي‌كند (به لحاظ زماني و دستگاهي كه عمل كرده است)؛ نظير باز شدن بريكر وز مان باز شدن آن و يا نوع رله عمل كرده و زمان عمل آن. ولي Fault Recorder، شكل موج جريان (براي سه فاز يا هر يك از فازهاي مورد نظر تنظيم گذار) و يا ولتاژ را ثبت مي‌كند و در جهت بررسي مقدار و چگونگي حادثه و شدت آن مورد استفاده قرار مي‌گيرد. از شكل موج‌هاي ثبت شده توسط اسيلوگراف‌هاي جديد، حتي مي‌توان هارمونيكهاي موجود در مدار را كه در جريان اتصال كوتاه توليد شده‌اند، استخراج نمود. اين گونه اسيلوگرافها در رله‌هاي جديد بصورت همراه وجود داشته و حافظه ثبت اطلاعات در اين وسايل به گونه‌اي است كه مي‌تواند صدها حادثه را جهت مطالعات بعدي نگهداري نمايد.

دستگاه Fault Locatorدر گذشته به صورت يك دستگاه بزرگ (مشابه رله ديستانس) و جداگانه به همراه رله‌هاي ديستانس نصب و بكار برده مي‌شد. اما در حال حاضر، قسمتي از هر رله ديستانس محسوب شده و فاصله نقطة اتصالي تا پست را به دقت ثبت مي‌كند.

246ـ اقدام لازم بعد از عملكرد اسيلوگراف چيست؟

     بعد از يادداشت و ريست آلارم‌هاي ظاهر شده روي تابلو فرمان، با مراجعه به كنار اسيلوگراف، پوش باتون واقع روي درب اسيلوگراف را فشار داده تا خود دستگاه از نظر مكانيكي و الكتريكي به صورت نرمال درآيد. سپس كاغذ عمل كرده به آرامي به طرف پايين كشيده شود تا قسمت سفيدي كاغذ كاملاً ظاهر شود. بعد يك دست روي كاغذ گذاشته با دست ديگر كاغذ عمل شده را جدا مي‌نماييم. اين كار را طوري انجام مي‌دهيم كه كاغذ موجود روي اسيلوگراف از جاي خود منحرف و يا كج نشود. انجام اين عمل توسط خط‌كش يا مشابه آن كيفيت برش كاغذ را بهتر خواهد نمود. در ضمن سعي شود انتهاي كاغذ موجود روي اسيلوگراف صاف بريده شده و پيچشي به طرف داخل نداشته باشد. بعد از جدا نمودن كاغذ، روي آن تاريخ و ساعت عملكرد را به طور دقيق يادداشت نموده و نيز جهت فلش و نام فيدر مربوطه فراموش نشود و سپس جهت ارسال آن براي بررسي روي اتفاقات شبكه يا مسأله مربوط به انتقال قدرت (براي مواقع ضروري) به صورت آماده نگهداري شود.

247ـ دستگاه سنكرون چك بر چه اساسي كار مي‌كند؟

   سنكرون چك براي مقايسه اختلاف ولتاژ و اختلاف فاز دو قسمت كه بايد پارالل گردند بكار مي‌رود تا از سنكرون بودن دو قسمت اطمينان حاصل گردد.

248ـ ضريب كنتور چيست؟

ضريب كنتور عبارتست از:

C.T.R: نسبت تبديل ترانسفورماتور جريان

C.T.R_c: نسبت تبديل ترانسفورماتور جريان كنتور    = ضريب كنتور

C.T.R: نسبت تبديل ترانسفورماتور ولتاژ

C.T.R_c: نسبت تبديل ترانسفورماتور ولتاژ كنتور

N: ضريب ثبت شده روي كنتور

249ـ ضريب كنتور چگونه محاسبه مي‌شود؟

   اگر نسبت تبديل ترانسفورماتور جريان 1200/5و جريان كنتور 400/5باشد و ولتاژ تغذيه كنتور 20000/110و P.Tهم 20000/110باشد و ورودي كنتور 1000نوشته شود پس مقدار ضريب كنتور برابر است با:

 

250ـ چند نوع ولتاژ DCدر پست‌ها وجود دارد و هر كدام در چه مواردي كاربرد دارد؟

دو نوع ولتاژ DCموجود است:

1ـ 47V DCبراي سيستم‌هاي مخابراتي (P.L.C، دازا و…) و سيستم‌هاي هشدار دهنده

2ـ 110V DCو 127V DCبراي رله‌ها

251ـ موارد استفاده از ولتاژ DCرا در پست نام ببريد.

1ـ براي تغذيه رله‌هاي حفاظتي:

الف) بويين عمل كننده                   ب) فرمان‌هاي آلارم و تريپ صادر شده

2ـ بويين قطع و وصل ديژنكتورها

3ـ سيستم آلارم

4ـ روشنايي اضطراري

5ـ سيستم‌هاي مخابراتي

252ـ شارژر در پست‌ها به چه منظوري نصب شده است؟

   به منظور شارژ باتري‌ها و در صورت قطع باتري‌ها، تأمين كننده مدار DCنيز مي‌باشد.

253ـ محل نصب باتري‌هاي پست در كجا مي‌باشد؟

    كلية باتري‌هاي مورد نياز جهت تأمين مصارف DCپست در يك اتاق مجزاي ضد اسيد به نام اتاق باتري يا باتريخانه نصب مي‌گردند.

254ـ نحوة اتصال باتري‌ها به هم و به شارژ چگونه است؟

    باتري‌ها بر اساس سطح ولتاژ به يكديگر به صورت سري بسته مي‌شوند و ترمينال آنها پس از اتصال به جعبة فيوز به صورت موازي به شارژر كه در خارج از اتاق باتري (معمولاً‌اتاق رله) قرار دارد، متصل مي‌گردند.

255ـ موارد كاربرد باتري‌ها را نام ببريد.

   به عنوان يك منبع تغذيه برق DCقابل حمل و نقل مي‌باشد.

ـ باتري‌ها قادرند مقادير زيادي برق DCدر مدت زمان كوتاهي تأمين نمايند و در مدت معين و طولاني با جريان نسبتاً كمي شارژ گردند.

ـ باتري‌ها به عنوان برق DCاضطراري يك منبع تغذيه قابل اطمينان مي‌باشند كه مي‌توانند بعد از قطع برق شبكه بلافاصله مورد استفاده قرار گيرند.

ـ براي تأمين ولتاژ DCو تغذيه مدارهاي فرمان تابلوها و كليدهاي قدرت، در پست‌ها و نيروگاه‌ها استفاده مي‌گردد.

ـ استفاده از مبدل‌هاي DC/ACدر كامپيوترها

256ـ در انتخاب باتري چه مشخصاتي را بايد درنظر گرفت؟

   آمپر ساعت و ولتاژ و منحني شارژ و دشارژ

257ـ نحوه نگهداري بهتر از باتري‌ها چيست؟

الف) توجه به سيستم تهويه و گرمايشي اتاق باتري؛

ب) گريسكاري كنتاكت‌هاي باتري جهت جلوگيري از اكسيده شدن آنها؛

ج) نظارت بر سطح محلول داخلي باتري و تأمين آن با توجه به غلظت مجاز؛

د) كنترل آمپر شارژر؛

هـ) انجام تست ولتاژي سلول‌ها.

258ـ موارد بازديد و كنترل باتري كدامند؟

    موارد كنترل و بازديد باتريخانه پست‌ها عبارتند از:

1ـ كنترل ولتاژ باتري‌ها 110 ولت و 48 ولت كه نبايستي با اين مقادير اختلاف چنداني داشته باشد البته ولتاژ باتري‌ها بستگي به نوع شارژ و باتري‌ها و تنظيمات شارژر دارد. 2ـ آب باتري هيمشه بايد در حد نرمال نگهداري شود. 3ـ آمپر شارژ باتري‌ها نبايستي از حدود نرمال تجاوز كند (حدود پنج آمپر) توضيح اين كه آمپر شارژر تقريباً ثابت است و وقتي كه باتري‌ها سالم‌اند آمپر شارژر عدد كم و ثابت مي‌باشد. 4ـ غلظت باتري براي باتري‌هاي بازي و اسيدي تقريباً 24/1 مي‌باشد كه در هنگام شارژ كامل سنجيده مي‌شود. 5ـ تميز نگهداشتن كنتاكت‌هاي باتري‌ها. زيرا به مرور زمان در اثر فعل و انفعالات شيميايي داخل باتري و تغيير جهت جريان در شارژ و دشارژ، كنتاكت‌هاي مثبت اغلب اكسيده مي‌شوند.

259ـ وقتي شارژر در وضعيت اتوماتيك است شارژ باتري‌ها با چه مكانيزمي صورت مي‌گيرد؟

    وقتي كه شارژر در حالت اتومات قرار گرفته و كليد تغذيه باتري‌ها وصل شود، ابتدا شارژ بالايي مي‌كشد ولي به تدريج، جريان شارژ كاهش يافته و به حدي مي‌رسد كه مي‌بايد شارژ باتري‌ها قطع گردد. لذا با تنظيمي كه روي آمپر متر قرار اده شده، كليد خروجي شارژر (به طرف باتري‌ها) قطع مي‌شود. مدتي بعد كه باتري‌ها دشارژ شده و ولتاژ باتري‌ها افت پيدا مي‌كند (به حد تنظيمي پايين مي‌رسد). با فرماني كه از طرف رلة ولتمتريك داده مي‌شود، كليد خروجي شارژر (به طرف باتري‌ها) مجدداً وصل مي‌گردد. بديهي است كه براي پرهيز از تكرار بيهوده اين قطع و وصل‌ها، وجود يك تايمر ضروري است تا تأخير لازم براي اين قطع و وصل‌ها فراهم شود.

260ـ انواع الكتروليت را با ذكر تركيبات اصلي آن بيان نماييد.

    الكتروليت باتري‌هاي موجود پست‌ها دو نوع است: 1ـ بازي  2ـ اسيدي

تركيب اصلي باتري‌هاي اسيدي، اسيد سولفوريك رقيق شده است كه غلظت آن در شارژ كامل 24/1 و تركيب باتري‌هاي قليايي، هيدركسيد پتاسيم با غلظت 14/1 در شارژ كامل و دماي  است.

261ـ واحد سنجش قدرت باتري را نام برده و مفهوم آن را با ذكر مثال شرح دهيد.

واحد سنجش قدرت باتري آمپر ساعت (AH)نام دارد و مفهوم آن اين است كه اگر از باتري شارژ شده در زمان Tساعت شدن جريان ثابت بكشيم حداكثر مي‌توانيم به اندازه  آمپر از باتري جريان بكشيم و دراين حالت باتري دشارژ شده و ولتاژ آن به حدي افت مي‌كند كه براي جلوگيري از خراب نشدن حتماً بايد مجدداً شارژ شود. مثلاً اگر آمپر ساعت باتري 75 باشد و بخواهيم به مدت 10 ساعت از آن بار بكشيم حداكثر  مي‌توانيم از باتري استفاده نماييم، البته هرگز نبايد باتري را تا اين حد دشارژ نمود.

262ـ چرا در پست‌هاي فوق توزيع و انتقال احتياج به ترانسفورماتور تغذيه داخلي است؟ ضمناً موارد استفاده از آن را نام ببريد.

    براي تغذيه مصارف ACپست از ترانسفورماتور تغذيه داخلي استفاده مي‌كنند و موارد استفاده آن در روشنايي، تغذيه هيترها، شارژر، موتورهاي ديژنكتور، تپ چنجر ترانسفورماتورها و رله‌هاي حفاظتي را مي‌توان نام برد.

263ـ ديزل ژنراتور به چه منظوري در پست استفاده مي‌گردد؟

    در مواقع ضروري كه ولتاژ 380 ولت ACپست، به عللي قطع گردد و نظر به اهميت تغذيه داخلي پست و تأمين مصارف ضروري برخي تجهيزات پست از قبيل تغذيه شارژرها. پمپ هيدروليكي ديژنكتورها، سيستم‌هاي خنك كنده (فن و پمپ) ترانسفورماتورهاي قدرت، تغذيه موتور تپ چنجر و روشنايي اضطراري، از ديزل ژنراتور استفاده مي‌شود.

264ـ لاين تراپ چيست و به چه منظوري به كار مي‌رود؟

     لاين تراپ (Line Trap)يا تله موج دستگاهي است متشكل از سلف و خازن موازي، كه به منظور جلوگيري از ورود امواج فركانس بالا كه توسط دستگاه پي‌ال‌سي روي خطوط فشار قوي تزريق مي‌شود به كار مي‌رود و از آنجايي كه اين دستگاه در مسير خط قرار مي‌گيرد مي‌بايد قدرت تحمل جريان خط در شرايط عادي و موقع اتصال كوتاه را دارا باشد. كلاً مي‌توان گفت كه لاين تراپ در اصل يك فيلتر است.

265ـ محل قرار گرفتن لاين تراپ در پست‌هاي فوق توزيع و انتقال نيرو چگونه است؟

    محل قرار گرفتن لاين تراپ به طور سري بعد از برقگير و C.V.Tيا كوپلينگ كاپاسيتور و به طرف پست است كه بر روي يك يا دو يا سه فاز قرار مي‌گيرد.

266ـ ارتباط اپراتور پست‌هاي فوق توزيع و انتقال، با مراكز كنترل به چند طريق امكان‌پذير مي‌باشد؟ نام ببريد.

1ـ بي‌سيم        2ـ تلفن شهري (ثابت ـ سيار)         3ـ تلفن         P.L.C4 ـ تلفن            D.T.S5ـ تلفن ماهواره‌اي

267ـ Name Plateچيست؟

Name Plate    عبارت است از پلاك مشخصه تجهيزات كه اطلاعاتي از نظر نحوة عملكرد و ساختمان داخلي آن و همچنين شماره سريال، تيپ يا كارخانه سازنده و ولتاژهايي كه با آن تست گرديده روي دستگاه نصب مي‌گردد.

 

فصلچهارم

 

حفاظتالكتريكي

Electrical Protection

 

P.T. , C.Tوبرقگير  C.T., P.T. and Lightning Arrester

حفاظتخطوط      Line proteection

حفاظت ترانسفورماتور      Transformer protection

حفاظت بريكر      Circuit Breaker Protection

حفاظت باس بار      Bus Bar Protection

حفاظت تغذيه داخلي ACو DC، حفاظت باتري و…

AC and DC Aux. Supply Protection, Battery Protection, …

حفاظت سيستم‌هاي مخابراتي

Communication Systems Protection

 

268ـ ترانسفورماتور جريان (C.T.)چگونه ترانسفورماتوري است؟

    نظر به اينكه ساخت كليه دستگاه‌هاي حفاظتي و اندازه‌گيري به صورت پرايمري به دلائل فني تقريباً غيرممكن و غيراقتصادي مي‌باشد، لذا اين ترانسفورماتور، جريان شبكه را به مقادير استاندارد 1 يا 5 آمپر كاهش مي‌دهد تا قابل استفاده در دستگاه‌هاي حفاظتي و اندازه‌گيري در مدارات ثانويه گردد.

269ـ ترانسفورماتور ولتاژ (V.T.)چگونه ترانسفورماتوري است؟

    ترانسفورماتور ولتاژ براي پايين آوردن ولتاژ به منظور اندازه‌گيري و استفاده در سيستم‌هاي حفاظت و همچنين سنكرونيزاسيون (براي پارالل كردن خطوط و ژنراتور با شبكه) به كار مي‌رود.

270ـ چرا در ولتاژهاي بالا ترجيح داده مي‌شود به جاي استفاده از P.T.از C.V.Tاستفاده گردد؟

      به دو دليل:

الف) به لحاظ اقتصادي (عايق‌بندي ترانسفورماتور ولتاژ ساده‌تر مي‌شود).

ب) امكان بهره‌گيري از آن براي دستگاه مخابراتي پي ال سي.

 

271ـ دستگاه‌هاي C.T.، P.T.، راكتور، خازن و برقگير در شبكه به چه صورت بسته مي‌شوند؟

C.T.   به طور سري، P.T.به طور موازي، راكتور و خازن هم به طور سري و هم به طور موازي و برقگير به طور موازي در مدار قرار داده مي‌شوند.

272ـ استفاده از ترانسفورماتور ولتاژ و جريان در پست‌ها به چه منظوري مي‌باشد؟

   براي اندازه‌گيري كميت‌هايي چون جريان، ولتاژ، ، توان اكتيو، توان راكتيو و همچنين حفاظت، مورد استفاده قرار مي‌گيرند.

273ـ اگر به هنگام در مدار بودن C.T.، ثانويه آن باز شود، چه اتفاقي مي‌افتد؟

    در صورت باز شدن ثانويه C.T.حين كار، فقط جريان مدار اوليه حضور خواهد داشت و E.M.T.يا نيروي الكتروموتوري بزرگي در ثانويه توليد و در ترمينالهاي ثانويه ظاهر خواهد شد و علاوه بر ايجاد خطرات جاني، انهدام عايقي مدار ثانويه را بدنبال خواهد آورد. به عبارت ساده‌تر، در هر دو سيم پيچ اوليه و ثانويه، نيروي محركه مغناطيسي (Magneto Motive Force) M.M.Fتوليد مي‌شود كه برخلاف هم هستند. M.M.Fثانويه قدري كوچكتر از M.M.Fاوليه است و در نتيجه برآيند اين دو اندك است و همين برآيند است كه در هسته شار ايجاد مي‌كند و اين شار در حالت كار عادي C.Tكوچك بوده و ولتاژ كمي در ثانويه بوجود مي‌آورد. وقتي ثانويه C.Tدر حال كار باز شود، M.M.Fثانويه صفر مي‌شود در حاليكه M.M.Fاوليه ثابت باقي مانده است. در نتيجه M.M.Fبرآيند برابر با M.M.Fاوليه خواهد شد كه بسيار بزرگ است. اين M.M.Fشار زيادي در هسته C.Tمي‌بندد كه خود باعث به اشباع رفتن آن مي‌شود. در عين آنكه ولتاژ زيادي در ثانويه ايجاد مي‌كند، از حد تحمل عايقي آن مي‌گذرد و مي‌تواند ترانسفورماتور جريان را منهدم كند. ولتاژ زياد بوجود آمده نيز مي‌تواند خطرناك باشد. در اين وضعيت، جريان‌هاي فوكو و هيسترزيس نيز زياد شده و ايجاد تلفات حرارتي و سبب آتش گرفتن C.Tمي‌شود. همه اين مسائل اگر موجبات انهدام C.Tرا فراهم نياورد، كلاً باعث كاهش كيفيت C.Tو تغيير نسبت تبديل و افزايش خطاي زاويه مي‌شود.

274ـ C.T.هاي حفاظتي و C.T.هاي اندازه‌گيري چه تفاوت اصولي با هم دارند؟

      ترانسفورماتور جريان، مدار ثانويه را از مدار اوليه (كه داراي ولتاژ و جريان بالا است) ايزوله مي‌كند، ضمن آنكه از جريان بالاي اوليه مقداري فراهم مي‌آورد كه اولاً قابل اندازه‌گيري بوده و ثانياً بطور خطي و متناسب با مقدار مدار اوليه باشد. البته نقش C.Tاندازه‌گيري همانند C.Tحفاظتي نيست. يك C.Tاندازه‌گيري فقط در شرايط عادي خط، مقادير متناسب با اوليه را مي‌سازد و در صورت بروز اتصالي در شبكه، به اشباع مي‌رود و با ثابت نگهداشتن جريان در ثانويه، از سوختن وسائل اندازه‌گيري جلوگيري مي‌كند. در حاليكه يك C.Tحفاظتي وظيفه دارد در مواقع اتصالي مقدار جريان ثانويه را متناسب با مقدار اوليه به رله منتقل كند. هرگونه قصور C.Tحفاظتي باعث مي‌شود كه عملكرد سلكتيو (انتخابي) رله‌هاي متوالي، بدرستي صورت نگيرد. بنابراين بايد C.Tحفاظتي را به تناسب سيستم حفاظتي انتخاب نمود بنحوي كه به دقت با رله‌ها منطبق بوده و توأماً حفاظت كاملي را بوجود آورد.

275ـ ضريب حد دقت (A.L.F)به طور خلاصه چه معني دارد؟

   يك ترانسفورماتور جريان طوري طراحي مي‌شود كه نسبت تبديل آن در محدوده‌اي از جريان اوليه ثابت باقي بماند. اين محدوده، چندين برابر جريان نامي است. همچنين چندين برابر، در حقيقت ضريبي است كه حد دقت C.Tرا بيان مي‌كند و ضريب حد دقت ناميده مي‌شود.

276ـ جريان حد دقت به چه معنا است؟

   حاصلضرب ضريب حد دقت در جريان نامي C.T، جريان حد دقت را بدست مي‌دهد و آن جرياني است كه بيشتر از آن، C.Tبه اشباع مي‌رود و خطاي نسبت تبديل به سرعت زياد مي‌شود. مطابق تعريف، رابطه زير را مي‌توان نوشت:

(A.L.C) = In. (A.L.F)

در اين رابطه:

جريان حد دقت = (A.L.C) = ACCURACY LIMIT CURRENT

ضريب حد دقت = (A.L.F) = ACCURACY LIMIT FACTOR

277ـ نسبت يك C.T.حفاظتي 5/400 مي‌باشد. در يك اتصال كوتاه، از اوليه آن A600 مي‌گذرد. در ثانويه آن چه جرياني توليد مي‌شود؟

   جريان ايجاد شده در ثانويه در حالت اتصالي

400/5 = 80

600/80 = 7.5 AMP

278ـ رابطه A.L.Fو مصرف بسته شده روي C.T.چگونه است؟

     مصرف بسته شده روي يك ترانسفورماتور جريان و ضريب حد دقت آن (در آن مصرف) با يكديگر رابطه معكوس دارند:               A.L.F = 1/Z_load

بطور كلي، اگر از تأثير سيم‌هاي رابط صرفنظر كنيم، رابطه ضرايب حد دقت در دو بار (امپدانس) مصرفي متفاوت را مي‌توان به صورت زير نوشت:

(A.L.F)₁  Z₁ = (A.L.F)₂  Z₂       در اين رابطه:

                                                                 (A.L.F)₁: ضريب حد دقت در بار Z₁

(A.L.F)₂                                                                                                          : ضريب حد دقت در بار Z₂

بنابراين هرچه امپدانس بار بيشتر شود، ضريب حد دقت كاهش پيدا مي‌كند. لذا مي‌توان فهميد كه اتصالات شل (Loose Connections)در ثانويه، چه تأثير مخربي در به اشباع رفتن ترانسفورماتور جريان خواهد داشت، زيرا كه اين اتصالات شل، بر امپدانس مدار ثانويه خواهد افزود.

279ـ چرا يك سمت C.T.را در ثانويه آن زمين مي‌كنيم؟

    جهت جلوگيري از ظهور پتانسيل زياد نسبت به زمين در اثر القاء ولتاژهاي بالا (كه در پست وجود دارند)، لازم است كه مدارهاي ثانويه زمين شوند و طبيعي است که زمين شدن ثانويه ترانسفورماتور جريان فقط بايد در يك نقطه باشد، اگر چنانچه بيش از يك نقطه زمين شود، جريان‌هاي اتصالي با زمين و همينطور جريان‌هاي سرگردان پديد آمده در زمين پست (Stray Currents)بين اين نقاط، مسير تازه‌اي خواهند يافت و در مواردي باعث تحريك بي‌مورد رله خواهند شد.

280ـ C.T.هاي نوع H، Mو Uبراي چه منظوري به كار مي‌رود؟

الف) C.Tنوع Hبراي:

1ـ آمپرمترها و احياناً دستگاه‌هاي اندازه‌گيري.

2ـ رله ديستانس.

3ـ حفاظت اوركارنت و يا ساير رله‌ها كه براي هر كدام از كور (COREيا هسته) جداگانه استفاده مي‌گردد.

ب) C.Tنوع Mبراي:

1ـ حفاظت اوركارنت و ارت فالت

2ـ حفاظت ديفرانسيل

ج) C.Tنوع Uبراي:

1ـ حفاظت رله‌هاي اوركارنت و ارت فالت

2ـ حفاظت رله ديفرانسيل

3ـ براي آمپرمترها و اندازه‌گيري

281ـ ترانسفورماتور جريان از چه قسمت‌هايي تشكيل شده است و به چه منظوري به كار مي‌رود؟

   ترانسفورماتور جريان به منظور تبديل جريان‌هاي زياد به مقادير كم و قابل اندازه‌گيري و همچنين ايزوله نمودن شبكه فشار قوي با شبكه فشار ضعيف استفاده مي‌شود و شامل قسمت‌هاي زير است:

الف) سيم پيچ اوليه        ب) سيم پيچ ثانويه          ج) هسته        د) عايق

282ـ منظور از قدرت اسمي و كلاس دقت ترانسفورماتور جريان چيست؟ مختصراً توضيح دهيد.

الف) قدرت اسمي: قدرت اسمي ترانسفورماتور عبارت است از تواني كه در وضعيت نرمال توليد مي‌كند و بر حسب ولت آمپر است.

ب) كلاس دقت: گوياي ميزان خطاي ترانسفورماتور در جريان حد دقت است.

283ـ چه تست‌هايي بر روي C.T.انجام مي‌گيرد؟

1ـ تست نسبت تبديل     2ـ تست پلاريته     3ـ تست نقطه زانويي     4ـ تست عايقي      5ـ تست منحني اشباع        6ـ تست مقاومت داخلي       7ـ تست فشار قوي

284ـ منظور از ترانسفورماتورهاي جريان كور بالا (Core)و كور پايين چيست؟

الف) ترانسفورماتور جريان كور بالا: در اين گونه ترانسفورماتورها، هسته سيم پيچ ثانويه و اوليه در قسمت بالا و در امتداد تجهيزات شبكه قرار مي‌گيرند.

ب) ترانسفورماتور جريان كور پايين: در اين گونه ترانسفورماتورها، هسته سيم پيچ ثانويه و اوليه در قسمت پايين قرار مي‌گيرد.

285ـ معايب و مزاياي C.T.هاي كور بالا چيست؟

مزاياي يك ترانسفورماتور جريان كور بالا: ميدان الكتريكي يكنواخت، عدم امكان به اشباع رفتن موضعي هسته، طراحي و ساخت آسان و هزينه كم.

معايب ترانسفورماتور كور بالا: امكان شكستن تحت تأثير نيروهاي ناشي از باد يا زلزله و يا ديگر نيروهاي مكانيكي (به علت قرار گرفتن وزن ترانسفورماتور در قسمت فوقاني)

286ـ امپدانس داخلي يك C.T.و يك P.T.چه تفاوتي با هم دارند؟

   امپدانس داخلي يك C.Tحدوداً صفر و براي P.Tبسيار زياد است.

287ـ كار ترانسفورماتور تركيبي جريان و ولتاژ ]كمباين [(P.C.T.)را توضيح دهيد و سمبل شماتيكي آن را رسم كنيد.

    اين نوع ترانسفورماتورها هم كار ترانسفورماتور ولتاژ و هم كار ترانسفورماتور جريان را انجام مي‌دهد و سمبل شماتيك آن به صورت زير است:            سمبل شماتيك ترانسفورماتور تركيبي P.C.T

288ـ آيا مي‌توان ثانويه يك P.T.را اتصال كوتاه نمود؟ در اين صورت چه اتفاقي مي‌افتد؟

   برعكس ترانسفورماتور جريان كه ثانويه براي حالت اتصال كوتاه طراحي مي‌شود، طراحي ثانويه ترانسفورماتور ولتاژ براي وضعيت مدار باز (امپدانس بينهايت) صورت مي‌گيرد و از آنجا كه در حكم يك منبع ولتاژ است، در صورت اتصال كوتاه شدن ثانويه، جريان بسيار بزرگي در آن برقرار شده و باعث ذوب سيم پيچ‌هاي ثانويه و مشتعل شدن ترانسفورماتور ولتاژ خواهد گشت.

289ـ آيا مي‌توان يك رله جرياني را در ثانويه P.T.بست؟ در آن صورت چه اتفاقي خواهد افتاد؟

   يك رله جرياني، امپدانس بسيار كوچكي دارد و اتصال آن به ثانويه يك ترانسفورماتور ولتاژ، همانند ايجاد اتصال كوتاه در مدار ثانويه P.Tخواهد بود و اشتعال P.Tرا بدنبال خواهد داشت.

290ـ اتصال مثلث باز سه P.T.در مدار سه فاز به چه صورت است؟ آن را ترسيم كنيد.

امپدانس ثانويه يك P.Tبسيار زياد است و همين امپدانس موجب پيدايش ولتاژ مطلوب و موردنظر در ثانويه P.Tمي‌شود و آن را بصورت يك منبع ولتاژ ظاهر مي‌سازد. C.Tعكس اين وضعيت را دارد. يعني امپدانس كمي در ثانويه خود داشته و همين امر موجب سهولت برقراري جريان (به مشابه منبع جريان) مي‌شود. به همين جهت مصرف كننده متصل شده در ثانويه يك P.Tمي‌بايد متناسباً امپدانس بالايي داشته باشد در حالي كه امپدانس مصرف كننده متصل شده در ثانويه C.Tمي‌بايد بسيار كوچك انتخاب شود.

291ـ چرا از قسم خازني در C.V.T.استفاده مي‌شود؟

اتصال مثلث باز سه ترانسفورماتور ولتاژ (كه روي سه فاز بسته شده‌اند)، عبارت است از اتصال سري ثانويه‌هاي آنها، به نحوي كه در يك نقطه باز بماند (مطابق شكل زير) و طبيعي است كه ولتاژ مجموع اين سه ولتاژ براي يك شبكه سه فازه متعادل، صفر باشد. در صورت پيدايش نامتعادلي ولتاژ در اين شبكه، اين ولتاژ مجموع يا ولتاژ مثلث باز، صفر نشده و مقداري خواهد يافت كه به ولتاژ نامتعادلي معروف است. بر سر راه اين ولتاژ مجموع، يك رله ولتمتريك قرار مي‌دهند تا اگر مقدار نامتعادلي از حد موردنظر زيادتر شود، فرمان آلارم يا قطع صادر كند.

292ـ مزيت C.V.T.نسبت به ترانسفورماتور ولتاژ نظير آن چيست؟

در سطوح ولتاژ بالا به دليل آنكه ترانسفورماتور ولتاژ مغناطيسي، بسيار حجيم و سنگين شده و گران تمام مي‌شود از ترانسفورماتور ولتاژ خازني (Capacitance Voltage Tr. = C.V.T)استفاده مي‌شود. اساس كار C.V.Tآن است كه ولتاژ مدار اوليه، به دو سر تعدادي خازن كاملاً مشابه اعمال مي‌شود و اندازه‌گيري ولتاژ در بخش يا درصدي از اين خازن‌ها (به عنوان نمونه‌اي از كل) انجام مي‌گيرد و اين ولتاژ نمونه به دو سر يك ترانسفورماتور ولتاژ منتقل مي‌گردد و بقيه موارد كار شبيه يك ترانسفورماتور ولتاژ معمولي خواهد بود.

نسبت ظرفيت خازني كل مجموعه به بخش مورد اندازه‌گيري:

 

نسبت ولتاژه در ترانسفورماتور مياني:

و نسبت كل:

K = K₁  K₂

K₁معمولاً طوري انتخاب مي‌شود كه  شود. بنابراين در طراحي C.V.Tبراي سطح ولتاژهاي مختلف، فقط مدار C₁تغيير مي‌كند و براي تمامي سطوح ولتاژي مي‌توان از يك ترانسفورماتور مياني استاندارد استفاده كرد.

293ـ آيا اشكالي براي C.V.Tها مي‌شناسيد؟

مزيت C.V.Tدر حجم كمتر و ارزانتر بودن آن است ضمن آنكه از آن مي‌توان به عنوان وسيله‌اي در مخابرات شبكه قدرت (Power Line Carrier = P.L.C)نيز استفاده كرد.

 

 

294ـ از C.V.Tنوع Bو Jبه چه منظوري استفاده مي‌شود؟

   از اشكالات عمده، آن دسته از المان‌هاي مورد استفاده در شبكه فشار قوي كه به طور آشكار يا پنهان، تركيبي از راكتانس سلفي (X_L)و راكتانس خازني (X_c)هستند، در مقابل بعضي فركانس‌ها و بسته به شرايط شبكه، دچار رزونانس و در مواقعي فرورزونانس مي‌شوند و در مواردي منفجر شده و يا آسيب جدي مي‌بينند. ترانسفورماتورها، ژنراتورها و موتورهاي بزرگ در اين دسته قرار مي‌گيرند.

295ـ بردن (Burden)را تعريف كنيد و چنانچه بردن يك C.T.، 30 ولت آمپر و جمع مصرف اعمال شده به آن 45 ولت آمپر باشد، آيا كلاس دقت آن حفظ خواهد شد؟ چرا؟

الف) C.V.Tنوع Bبراي:

1ـ ولتمترهاي خط

2ـ حفاظت رله ديستانس

3ـ دستگاه مخابره نوع پي ال سي با استفاده از صفحات خازني داخل آن

ب) C.V.Tنوع Jبراي:

1ـ ولتمترهاي باس (در صورت موجود بودن)

2ـ حفاظت رله اور ولتاژ و آندر ولتاژ

296ـ

   بِردن به معناي توان، مصرف يا بار مي‌باشد و در مورد C.Tها به عنوان توان خروجي C.Tيا ولت آمپر (V.A)آن به كار مي‌رود.

با توجه به اين كه هميشه مصرف از توليد بايد كمتر باشد جواب منفي است. بنابراين از دقت خود خارج خواهد شد.                                 

297ـ اگر كلاس‌هاي يك C.T.به صورت زير باشد:

                      C.T.   CORE 1          : 0.5

C.T.   CORE 2          : 5 P 20

CTR                          : 1000/5/5مفهوم آن را توضيح دهيد؟

         1ـ كلاس دقت كُر يك، 5/0 مي‌باشد.

         2ـ به ازاي 20 برابر جريان نامي 5% خطا داريم.

         3ـ C.Tفوق داراي دو كُر در ثانويه با جريان 5 آمپر مي‌باشد.

 

 

298ـ ترانسفورماتور جريان كمكي INTERPOSEبه چه منظوري به كار برده مي‌شود؟

به دو جهت مورد استفاده قرار مي‌گيرد:

1ـ ايجاد خروجي بدون جريان مؤلفه صفر

2ـ براي اصلاح نسبت تبديل C.Tهاي اصلي

299ـ علت زمين كردن ثانويه ترانسفورماتور ولتاژ را توضيح دهيد؟

    به منظور جلوگيري از القاء ولتاژهاي زياد و نيز حفاظت كاركنان، سيم پيچ ثانويه ترانسفورماتور ولتاژ، زمين مي‌شود. از طرف ديگر احتمال شكسته شدن عايق‌بندي (Insulation)بين سيم‌پيچ‌هاي اوليه و ثانويه از بين مي‌رود.

300ـ يك C.T.با نسبت تبديل 1/200 با كلاس دقت 20P10 در جريان اتصال كوتاه 4000 آمپر چه جرياني به رله مي‌دهد؟

4000/I₂ = 200  I₂ = 20A= نسبت تبديل             I_SC = 4000 A

 

جريان اوليه ـ (نسبت تبديل * جريان ثانويه) جريان اوليه

جريان ثانويه در صورت ايده‌آل بودن C.T

 = درصد خطاي جريان C.T

جريان ثانويه C.Tبا درنظر گرفتن خطاي داخلي و كلاس دقت آن، 18 آمپر مي‌باشد.

301ـ آيا براي كنترل جريان مي‌توان در ثانويه C.T.ها فيوز به كار برد؟

   خير، اگر در ثانويه C.Tها فيوز به كار رود در هنگام سوختن يا باز شن آن مدار ثانويه باز مي‌ماند كه براي C.Tخطرناك است.

302ـ استفاده از ترانفورماتور نوتر در پست‌ها، چه ضرورتي دارد؟

    از آنجايي كه شبكه انتقال نيرو سه سيمه است، با درنظر گرفتن آنكه طرف ثانويه ترانسفورماتورهاي قدرت اتصال مثلث مي‌باشد، بنابراين در صورت بروز اتصالي فاز به زمين، مسير برگشت جريان به شبكه را نخواهد داشت و اشكال شبكه آشكار نخواهد شد و لذا لازم است كه براي چنين شبكه‌اي يك نوترال مصنوعي ايجاد كرد. اين كار را مي‌توان با اتصال سه سيم پيچ مشابه كه به صورت ستاره با هم مرتبط و نقطه صفر آنها به زمين متصل شده باشد انجام داد ولي اشكال اين طرح در آن است كه در صورت وجود نامتعادلي ولتاژ در سه فاز، نقطه صفر اتصال ستاره، حاوي ولتاژ خواهد شد. البته مي‌توان با اضافه كردن سه سيم پيچ كه به صورت مثلث بسته شده باشند، تعادل را در سيم پيچ‌هاي ستاره بوجود آورد. اين طرح در برخي موارد بكار گرفته مي‌شود اما بهتر از آن، اتصال زيگزاگ است كه به آن ترانسفورماتور نوتر يا بوبين نوتر اتلاق مي‌شود. حسن اين اتصال در آن است كه نوترالي با ولتاژ نزديك به صفر فراهم مي‌آورد ضمن آنكه مي‌توان امپدانس ساقها را به نحوي محاسبه كرد كه در موقع اتصالي فاز به زمين، جريان اتصالي از مقدار معيني بيشتر نشود. بنابراين بوبين نوتر بجز آنكه نقطه صفر مصنوعي فراهم مي‌آورد، جريان اتصال كوتاه با زمين را هم محدود مي‌كند، ضمناً با نصب رله بر سر راه نوترال، مي‌توان اتصالي‌هايي با زمين را تشخيص داده و بر آنها كنترل داشت.

303ـ آيا وقتي ولتاژهاي سه فاز، نامتعادل مي‌شوند (در حالت عادي شبكه)، از نقطه صفر ترانسفورماتور نوتر جريان نامتعادلي عبور مي‌كند؟ چرا؟

   خير، از نقطه نوترال، تنها هنگامي جريان عبور مي‌كند كه در نقطه يا نقاطي ديگر از شبكه (قبل از ترانسفورماتور بعدي) اتصال با زمين بوجود آيد و به اين ترتيب مسير بسته جریان با زمين كامل شود.

304ـ در اتصالهاي دو فاز (بدون اتصالي با زمين)، آيا از نوترال جرياني مي‌گذرد؟ چرا؟

   خير، از نوترال و يا از نقطه صفر ترانسفورماتور نوتر، زماني جريان عبور مي‌كند كه نشت يا اتصال با زمين بوجود آمده باشد. اتصالي‌هاي دو فاز، سه فاز و بطور كلي اتصاي‌هاي فازي بدون ارتباط با زمين، جرياني در زمين نمي‌ريزند كه از نقطه نوترال به شبكه باز گردد. بايد توجه داشت كه براي برقراري جريان، همواره بايد مسير بسته شود. نقطه نوترال، يك نقطه از ارتباط شبكه با زمين است. نقطه دوم، نقطه اتصالي با زمين خواهد بود و در اين صورت است كه جريان از طريق زمين و نوترال به شبكه باز خواهد گشت.

305ـ اصولاً نسبت رزيستانس و راكتانس در سيم‌پيچ‌هاي يك ترانسفورماتور زمين چگونه است؟

    نسبت راكتانس سلفي (X_L)به رزيستانس (R)در بوبين نوتر بسيار بزرگ است (حدوداً 97% در مقابل 3%) و بنابراين در محاسبات، معمولاً بوبين نوتر را راكتانس خالص به حساب مي‌آورند.

306ـ در تانك رزيستانس، مقاومت مايع درون آن نسبت به درجه حرارت ايجاد شده در آن چگونه تغيير مي‌كند؟

   مقاومت مايع درون تانك رزيستانس را آب مقطر و مقدار بسيار كمي كربنات سديم خالص (Na2Co3)تشكيل مي‌دهد. خاصيت اين محلول آن است كه با افزايش درجه حرارت، مقاومت الكتريكي آن كاهش مي‌يابد و بالعكس. منحني اين تغييرات به صورت شكل صفحه بعد خواهد بود.

307ـ خاصيت رابطه مقاومت مايع درون تانك رزيستانس با درجه حرارت، چه تأثيري بر جريان‌هاي نشتي دارد؟

    اين خاصيت باعث مي‌شود كه با عبور جريانهاي نشت با زمين، مايع درون تانك رزيستانس گرم شده و با كاهش مقاومت، راه را براي عبور جريان نشتي بازتر و موجب افزايش جريان نشتي مي‌شود كه به اين ترتيب حرارت بيشتري توليد مي‌گردد. اين تأثير متقابل جريان و حرارت، جريان نشتي را با سرعت بيشتري افزايش داده و به حد عملكرد رله حساس به جريان‌هاي كم زمين (Sensitive Earth Fault)رسانده و باعث قطع خروجي ترانسفورماتور مي‌شود.

 308ـ چرا تانك رزيستانس بطور سري با نوترال ترانسفورماتور زمين قرار مي‌گيرد؟

    به اين علت تانك رزيستانس با نوترال ترانسفورماتور زمين سري مي‌شود كه علاوه بر آشكارسازي جريان‌هاي نشت با زمين، جريان‌هاي اتصال با زمين را هم محدود نمايد. البته مي‌توان با افزايش راكتانس ترانسفورماتور نوتر، اين جريان را محدود نمود اما افزايش راكتانس نوتر، به همراه راكتانس سلفي ترانسفورماتور قدرت، مجموعه راكتانس سلفي پست را افزايش داده، خاصيت هارمونيك‌زايي را زياد خواهد كرد و رله‌هاي فاقد فيلتر هارمونيك را به اشتباه خواهد انداخت.

چنين مشكلي در پست‌هاي فاقد تانك رزيستانس و بويژه پست‌هايي كه در آنها از رله‌هاي زمان ثابت قديمي استفادهش ده است به وفور به چشم مي‌خورد. اما با كاستن از راكتانس سلفي ترانسفورماتور نوتر (با انتخاب ترانسفورماتور با جريان بالاتر) و نصب تانك رزيستانس و كنترل رزيستانس آن به نحوي كه امپدانس مجموع اين دو، يعني  جريان اتصال كوتاه با زمين را به مقدار دلخواه محدود مي‌نمايد و مي‌توان خاصيت هارمونيك‌زايي پست را كاهش داد.

309ـ چرا در زمستان، دماي مايع تانك رزيستانس، در محدوده معيني حفظ مي‌شود؟

    اصولاً لازم است مقاومت مسير زمين (در اتصالي‌ها با زمين) در محدوده معيني (به لحاظ مقدار) قرار گيرد تا جريان اتصالي نيز به تبعيت از آن در محدوده معيني تغيير يابد. اين محدوده جرياني،‌ حدوداً به اندازه جريان نرمال يك فاز ترانسفورماتور است. در زمستان كه هوا بسيار سرد مي‌شود، اولاً امكان دارد كه مايع درون تانك يخ ببندد و جداره تانك را بشكند، ثانياً مقاومت آن را افزايش داده و جريان‌هاي نشتي كم، توان گرم كردن مايع را نخواهد داشت تا از مقاومت آن كاسته و باعث افزايش جرياني، به حد تحريك رله حساس به جريان‌هاي كم زمين (Sensetive Earth Fault)برسد. بنابراين لازم است كه مايع تانك با گرم‌كن يا هيتري كه درون تانك تعبيه شده است هميشه به مقار معيني گرم نگهداشته شود.

310ـ آيا مقاومت تانك رزيستانس، در بازديدها و آزمايشات ساليانه مي‌بايد  اندازه‌گيري شود؟

    يكي از مواردي كه در تست‌ها و بازديدهاي فني ساليانه مي‌بايد انجام شود (علاوه بر اطمينان از سلامت هيتر و ترموكوپل مربوطه)، اندازه‌گيري مقاومت مايع و تطبيق آن با مقداري است كه در دماي زمان اندازه‌گيري، از منحني مربوطه به دست مي‌آيد.

311ـ مزاياي زمين كردن شبكه از طريق مقاومت مايع چيست؟

الف) خطرات ايجاد قوس الكتريكي با زمين را به حداقل مي‌رساند.

ب) جريان اتصال كوتاه كاهش مي‌يابد بنابراين از اثرات زيان‌بخش ناشي از جريان‌هاي اتصالي زياد نظير سوختن هادي‌ها جلوگيري مي‌كند.

ج) جريان‌هاي نشت با زمين را بتدريج افزايش داده، آشكار مي‌كند.

د) امپدانس سلفي پست را كاهش مي‌دهد.

312ـ سيم پيچ سوم (مثلث) به چه منظور در بعضي از ترانسفورماتورها تعبيه شده است؟

    براي از بين بردن نامتعادلي فلوي مغناطيسي در اتصال ستاره و نيز جلوگيري از انتقال جريان مؤلفة صفر

313ـ براي فرمان رله‌هاي حفاظتي در پست‌ها از چه ولتاژي استفاده مي‌شود؟

    از ولتاژهاي 110و 127ولت D.Cاستفاده مي‌شود.

314ـ انواع كليدها را به لحاظ نحوه قرار گرفتن در مدار جريان نام برده و توضيح دهيد.

قطع كننده‌ها بر دو نوعند:

 الف) قطع  كنند پريمر: در اين قطع كننده سيم پيچ جريان مستقيماً در مدار جريان قرار مي‌گيرد.

ب) قطع كننده زگوندر: در چنين قطع كننده‌اي سيم پيچ تحريك مستقيماً به مدار جريان دستگاهي كه حفاظت مي‌شود وصل نمي‌باشد بلكه به كمك ترانسفورماتور جريان يا ولتاژ با شبكه اصلي مرتبط است.

315ـ رله را به طور مختصر تعريف كنيد.

   رله اصولاً به دستگاهي گفته مي‌شود كه در اثر تغيير كميت الكتريكي و يا كميت فيزيكي مشخصي تحريك مي‌شود و موجب به كار افتادن دستگاه و يا دستگاه‌اي الكتريكي مي‌گردد.

316ـ عواملي كه در تحريك رله‌هاي حفاظتي نقش دارند و همچنين اصطلاح مربوط به هر يك از اين رله‌ها را نام ببريد.

الف) شدت جريان الكتريكي  رله آمپرمتريك

ب) ولتاژ الكتريكي  رله ولتمتريك

ج) فركانس  رله فركانسي

د) قدرت الكتريكي  رله واتمتريك

هـ) جهت جريان  رله جهتي

و) شدت جريان و ولتاژ  رله امپدانس

317ـ رله‌هاي سنجشي، زماني، جهتي، خبر دهنده و كمكي را مختصراً توضيح دهيد.

الف) رله سنجش: با دقت و حساسيت معيني پس از آنكه توسط يك كميت الكتريكي و يا فيزيكي تحريك شد شروع به بكار مي‌كند.

ب) رله زماني: رله‌اي است كه پس از تحريك بر اساس زمان تنظيم شده روي آن فرمان صادر مي‌كند

ج) رله جهتي: وقتي جريان بوبين آن در جهت تنظيم شده تحريك مي‌شود شروع به كار مي‌كند مثلاً براي حفاظت ژنراتور و توربين‌ها از تنظيم جهتي استفاده مي‌شود تا از برگشت جريان به آن جلوگيري نمايد.

د) رله خبر دهنده: مشخص كننده تغييرات بوجود آمده در مدارات حفاظتي است. به طور مثال كليد قدرتي كه مي‌بايد قطع شود، قطع نشده و يا به عللي فرمان قطع به كليد نرسيده و كليد به حالت وصل باقي مانده است.

هـ) رله كمكي: كار اين رله، ارسال فرمان رله اصلي است و از نظر ساختمان قوي و محكم ساخته مي‌شود تا پيام دريافت شده را به اجرا درآورد.

318ـ آلارم يعني چه؟ و به چند گروه تقسيم مي‌شود؟

    آلارم‌ها به دو دسته تقسيم مي‌گردند: 1) آلارم تريپ (قطع)، 2) آلارم غيرتريپ (هشدار دهنده) هر يك از اينها نيز به دو دسته زودگذر و پايدار تقسيم مي‌شوند. آلارم‌هاي زودگذر كه با ريست شدن (Reset)برطرف مي‌شوند و ‌آلارم‌هاي پايدار مثل عملكرد رله بوخهلتس و يك سري آلارم‌هاي ديگر، باقي مي‌مانند تا رفع عيب به عمل آيد.

 

319ـ رله‌ها بر حسب ساختمان و تكنيك كارشان، به چند نوع تقسيم مي‌شوند؟ نام ببرد.

الف) رله الكترومغناطيسي، ب) رله با آهنرباي دائم (آهنربايي)، ج) رل الكترو ديناميكي، د) رله اندوكسيوني، هـ) رله حرارتي، و) رله كمكي تأخيري، ز) رله حفاظتي روغني (رله با تحريك غير الكتريكي)

320ـ تنظيم جريان يك رله زمان ثابت، نسبت به جريان نامي فيدر حدوداً چند برابر است؟

      تنظيم جريان يك رله زمان ثابت را حدوداً 2/1 برابر جريان نامي فيدر قرار مي‌دهند تا در صورت اضافه بار يا بروز اتصال كوتاه، فيدر را قطع كند. البته اين رله‌ها هر دو نوع اضافه بار يا اتصال كوتاه را با تأخير يكسان (زمان تنظيمي روي رله) قطع مي‌كند و اين مورد يكي از اشكالات رله‌هاي زمان ثابت محسوب مي‌شود.

321ـ فاصله زماني بين عملكرد يك رله و رله هماهنگ شده بعدي را چه مي‌گويند؟

   پله زماني و يا Margin. اين فاصله زماني براي آن است كه هر رله فرصت داشته باشد اتصال بوجود آمده در پيش روي خود را پاك كند و در صورت عدم قطع كليد مربوط به خود، رله هماهنگ شده بعدي پس از گذشت زمان تأخيري خود، كليد مربوطه را قطع نمايد.

322ـ رله جرياني زمان معكوس چه مزيتي بر رله جرياني زمان ثابت دارد؟

    رله جرياني زمان ثابت (Definite – Time)بين اضافه بارها و جريان‌هاي اتصال كوتاه به لحاظ زمان تأخير در قطع تفاوتي قايل نمي‌شود. اما رله جرياني زمان معكوس زمان عملكرد خود را معكوس با شدت جريان تنظيم مي‌كند و لذا جريان‌هاي اتصال كوتاه شديد را در زماني بسيار كم و اضافه بارها (حداقل 135% بار نرمال فيدر) را پس از زماني نسبتاً طولاني (چندين ثانيه) قطع مي‌كند و اين تشخيص، از مزيت‌هاي رله جرياني زمان معكوس است كه اجازه نمي‌دهد جريان‌هاي شديد براي مدت طولاني از كابل، بريكر و ترانسفورماتور بگذرد و خسارت عمده وارد كند.

323ـ آيا در رله‌هاي زمان معكوس هماهنگ شده، پله زماني (Margin)درنظر گرفته مي‌شود؟ چگونگي اين پله زماني را توضيح دهيد.

     پله زماني بين منحني‌هاي رله‌هاي جرياني زمان معكوس كه در يك مدار پشت سر هم و بطور هماهنگ قرار گرفته‌اند، حتي براي يك جريان اتصالي مشخص، يكسان نيست و لذا در جريان‌هاي اتصال كوتاه متفاوت هم، اين پله‌هاي زماني تغيير مي‌كند. البته اين تفاوت‌ها زياد نيست و مشكلي هم بوجود نمي‌آورد. اين دقت تنظيم‌گذار است كه منحني‌هاي مناسب براي رله‌هاي پشت سر هم را به درستي انتخاب كند و به هر حال، اين منحني‌هاي انتخاب شده بايد بگونه‌اي كنار هم قرار گيرند كه در ضعيف‌ترين و شديدترين جريان‌هاي اتصالي، فاصله‌هاي زماني هر دو رله پشت سر هم كمتر از حداقل لازم (4/0 ثانيه) نشود. در رله‌هاي ديجيتال جديد كه دقت بيشتري دارند گاهي اين فاصله زماني را تا 3/0 ثانيه هم تقليل مي‌دهند.

 

 

324ـ در حالتي كه براي حفاظت فيدر، از 2 رله جرياني (براي دو فاز) و يك رله نامتعادلي استفاده شده باشد و در فاز فاقد رله جرياني، اتصالي رخ دهد، چگونه متوجه اتصالي در آن فاز خواهيم شد؟

    استفاده از دو رله جرياني براي دو فاز (فازهاي كناري)، به جهت صرفه‌جويي معمول شده است و البته اين وضعيت، معمولاً در فيدرهاي 20 كيلو ولت (و سطوح پايين‌تر) مشاهده مي‌شود و چندان اشكالي را هم در تشخيص فاز مورد اتصالي بوجود نمي‌آورد. زيرا، اگر اتصالي در فاز وسط با زمين باشد، رله زمين و اگر اتصالي بين فاز وسط و يكي از فازهاي كناري باشد، رله مربوط به همان فاز كناري عمل كرده و پرچم خواهد انداخت و اپراتور از نوع عملكرد انديكاتور (پرچم) خواهد فهميد كه اتصالي در فاز وسط رخ داده است.

325ـ چنانچه فيدر دو فاز شود (دو پل بريكر وصل شود و يا در اثر خط پارگي در يك فاز و بدون ايجاد اتصالي با زمين فقط در دو فاز جريان برقرار شود)، آيا در آن صورت رله نامتعادلي عمل خواهد كرد؟

    رله نامتعادلي (رله زمين) فقط زماني عمل خواهد كرد كه اتصال باز مين رخ داده باشد. در اتصالي‌هاي فاز با فاز (دو فازو يا سه فاز بدون ارتباط با زمين)، با تنظيمي كه رله زمين دارد، هيچگاه عملكرد نخواهد داشت مگر آنكه نامتعادلي جريان‌ها به گونه‌اي باشد كه از حد تنظيمي رله زمين بگذرد.

326ـ در برخي از پست‌ها (تيپ كوژلكس) كه فاقد تانك رزيستانس و رله Sensetive E/Fهستند، براي تشخيص جريان‌هاي نشتي كم، چه تمهيداتي بكار گرفته شده است؟

   تانك رزيستانس باعث مي‌شود كه جريان نشتي بتدريج زياد شده و به حدي برسد كه رله نوترال را تحريك كند. در پست‌هاي فاقد تانك رزيستانس جريان نشتي اگر به مقدار كم باشد مقدار آن ثابت مانده و علاوه بر ايجاد تلفات، باعث گرم شدن ترانسفورماتور نوتر مي‌شود. در اين پست‌ها براي آشكار نمودن جريان‌هاي كم اين تمهيد بكار گرفته شده است كه يك رله جرياني با تنظيم پايين كه بر سر راه جريان نوترال قرار گرفته تحريك مي‌شود و فرمان به يك رله تأخير زماني مي‌دهد. زمان تأخيري اين رله يك دقيقه است و چنانچه ظرف اين مدت نشتي برطرف نشده باشد، فرمان آلارم مي‌دهد.

      اين آلارم براي هوشيار كردن اپراتور است كه اگر به فيدر خاصي از لحاظ سابقه جريان نشتي مظنون است، آن را قطع كند و جريان نشتي از نوترال حذف شده و رله به وضعيت عادي خود برگردد. اگر چنين اقدامي صورت نگيرد و جريان نشتي ادامه پيدا كند، رله زماني، فرمان به يك رله زماني ديگر با تأخير 3 دقيقه مي‌دهد و در صورت ادامه داشتن جريان نشتي فرمان قطع طرف ثانويه ترانسفورماتور صادر مي‌شود. به اين مجموعه، رله دو مرحله‌اي گفته مي‌شود. پيش از بكارگيري اين طرح در اينگونه پست‌ها از يك نوع رله مجهز استفاده مي‌شد كه همه فيدرهاي خروجي را زيرنظر داشت و جريان نشتي آنها را مي‌سنجيد و اين سنجش را به صورت چرخشي انجام مي‌داد و در صورت احساس وجود جريان نشتي در هر يك از آنها فرمان قطع آن فيدر را صادر مي‌كرد. اما اين رله‌ها بدلايلي از مدار خارج شده‌اند.

 

327ـ آيا مي‌توانيم مدار رله R.E.Fرا يك مدار ديفرنسيالي و يا تفاضلي به حساب آوريم؟

   رله R.E.Fعبارت است از يك رله جرياني حساس، كه بر سر راه دو جريان قرار گرفته است: يك جريان از نوترال ترانسفورماتور مي‌آيد و جريان ديگر باقيمانده جريان‌هاي سه فاز فيدر ترانس است. اين باقيمانده در حقيقت عبارت است از جريان رزيجوال (Residual)سه فاز فيدر ترانس خواهد بود. از آنجا كه رله R.E.Fاتصال به زمين كابل يا باسبار خروجي از ترانسفورماتور تا فيدر ترانس را مي‌بيند، بنابراين در حالت نرمال نه جريان رزيجوال وجود دارد و نه جريان برگشتي از نوترال و لذا رله نيز بدون عمل خواهد بود. اما در صورت بروز اتصال زمين در محوده نوترال تا فيدر ترانس مربوطه، از نوترال جرياني عبور خواهد كرد، در حالي كه جريان رزيجوال فيدر ترانس ناچيز بوده و تفاوت اين دو موجب عملكرد R.E.Fخواهد شد.

      با توجه به شكل صفحه بعد چنانچه اتصالي بعد از فيدر ترانس رخ داده باشد، R.E.Fعملكرد نخواهد داشت زيرا كه جريان رزيجوال و جريان نوترال با هم برابر بوده و مازادي نخواهند داشت تا باعث تحريك R.E.Fشود.

328ـ زمان عملكرد رله R.E.Fتأخيري است يا لحظه‌اي؟

   زمان عملكرد رله R.E.Fنبايد تأخيري باشد و فلسفه قرار دادن اين رله براي محدوده باس يا كابل بعد از ترانسفورماتور آن است كه اتصالي‌هاي رخداده در محدوده نزديك ترانسفورماتور قدرت را كه مي‌تواند بسيار شديد باشد، بلافاصله و بدون فوت وقت قطع كند تا ترانسفورماتور و همينطور كابل يا باسبار متصل به ترانسفورماتور آسيب كمتري ببيند. توضيح آنكه اتصالي‌هاي واقع در محدوده عملكرد رله R.E.Fبه دليل كم بودن امپدانس مسير، از شدت بيشتري برخوردار خواهد بود و دليلي براي تأخير در قطع وجود نخواهد داشت.

329ـ زماني كه رله R.E.Fعمل مي‌كند، آيا فقط طرف ثانويه ترانسفورماتور را باز مي‌كند. چرا؟

    خير، با عملكرد رله R.E.Fهر دو طرف ترانسفورماتور قطع مي‌شود زيرا كه كابل يا باسبار متصل به ترانسفورماتور قدرت بدون واسطه بريكر به آن متصل شده است و قطع فيدر ترانس به تنهايي براي رفع اتصالي از ترانسفورماتور بي‌فايده خواهد بود.

330ـ عملكرد رله بوخهلتس سريع است يا كند؟ توضيح دهيد.

    ظاهراً بنظر مي‌رسد كه عكس‌العمل رله بوخهلتس در برابر مشكلات داخلي ترانسفورماتور از قبيل اتصال حلقه يا اتصال سيم پيچ به بدنه و يا توليد گاز (به هر علت كه باشد)، كد باشد اما چنين نيست و عملكرد رله بوخهلتس در اين موارد سرعتي حدود عملكرد رله ديفرنسيال را دارد و لذا در بعضي از كشورها، حفاظت اصلي ترانسفورماتور قدرت به شمار مي‌آيد.

331ـ چرا مدار فرمان وصل ترانسفورماتور, پس از صدور فرمان قطع از طرف رله بوخهلتس، بلوكه مي‌شود؟

    عملكرد رله بوخهلتس غالباً خبر از بروز اشكال عمده در ترانسفورماتور مي‌دهد؛ به جز مواردي كه در اثر تبخير رطوبت موجود در روغن ترانسفورماتور، آلارم يا فرمان قطع از جانب بوخهلتس صادر شود، در بقيه موارد مبين مسأله‌اي حاد در ترانسفورماتور خواهد بود و بنابراين تا بررسي عيب و مشخص شدن آن، اجازه نخواهيم داشت ترانسفورماتور را برقدار كنيم. عملكرد رله بوخهلتس، در بسياري از طرح‌ها، رلة قفل شدگي (Blocking)را تحريك كرده و از اين طريق، فرمان وصل ترانسفورماتور قفل مي‌شود تا پس از بررسي و رفع قفل شدگي (Deblocking)توسط متخصص يا اپراتور، ترانسفورماتور اجازه وصل يابد.

332ـ در ترانسفورماتورهاي بزرگ كه براي سيركولاسيون روغن، از پمپ روغن استفاده مي‌شود آيا امكان دارد كه در اثر باز يا بسته شدن دريچه‌هاي ورود و خروج روغن، رله بوخهلتس عمل كرده و فرمان كاذب صادر كند؟

    بله، معمولاً چنين اتفاقي مي‌افتد. زيرا كه باز يا بسته شدن دريچه‌هاي روغن، با ضربه همراه بوده و ايجاد موج در روغن ترانسفورماتور و هواي بالاي محفظه روغن نموده، گاهاً عملكرد كاذب رله بوخهلتس را فراهم مي‌آورد. براي رفع اين مشكل در اين ترانسفورماتورها، از يك نوع كنتاكتور بسيار ظريف و حساس استفاده مي‌شود تا به هنگام عملكرد دريچه‌هاي روغن، مدار فرمان قطع رله بوخهلتس، براي مدت زماني كوتاه (كسري از ثاني) بلوكه شود تا از صدور فرمان بيمورد جلوگيري شود، پس از گذشت اين پريود، مدار فرمان بوخهلتس نرمال شده و در صورت وجود اشكال واقعي در ترانسفورماور، فرمان قطع صادر خواهد شد.

333ـ آيا براي ترانسفورماتورهاي خشك (رزيني)، مي‌توان از رله بوخهلتس استفاده كرد؟

    استفاده از رله بوخهلتس، خاص ترانسفورماتورهاي روغني است و بنابارين در ترانسفورماتورهاي خشك، دليلي براي استفاده وجود ندارد. در اينگونه ترانسفورماتورها، براي آشكار نمودن اشكالات داخلي ترانسفورماتور، از رله‌هاي جرياني طرف فشار قوي و يا رله ديفرنسيال استفاده مي‌شود.

334ـ ماكزيمم جريان بار در طرف ثانويه يك ترانسفورماتور سه فاز 20/63 كيلو ولت با قدرت 30MVAچقدر است؟

جريان نامي طرف 63 كيلو ولت:

جريان نامي طرف 20 كيلو ولت:

335ـ انتخاب C.T.هاي طرفين ترانسفورماتور سه فاز 20/63 با قدرت 30MVAبراي طراحي رله ديفرنسيال چگونه صورت مي‌گيرد؟

C.T   هاي موجود در بازار كشورها، نورم‌هاي خاصي دارد. نورم نزديك به جريان 275 آمپر، براي طرف 63 كيلو ولت، 300 آمپر است كه انتخاب مي‌شود. نورم نزديك به جريان 866 آمپر، براي طرف 20 كيلو ولت، 1000 آمپر است كه انتخاب مي‌گردد. با چنين انتخابي، اختلاف جرياني بين دو طرف ترانسفورماتور (در قسمت ثانويه) بوجود مي‌آيد كه به طريقي جبران مي‌شود.

336ـ وقتي نسبت C.T.هاي طرفين ترانسفورماتور قدرت را متناسب با نسبت‌هاي واقعي موجود در بازار گرد (ROUND)مي‌كنيم، براي از بين بردن اختلاف جريان‌هاي دو طرف چه تمهيدي مي‌انديشيم؟

    راه از بين بردن اختلاف جريان طرفين در اين حالت، استفاده از ترانسفورماتور تطبيق (Matching Tr.)است كه همانند ترانسفورماتورهاي قدرت، سر (Tap)هاي مختلفي دارد و آن سري استفاده مي‌شود كه اختلاف جريان دو طرف را به حداقل رساند. ترانسفورماتور تطبيق بايد همان گروه‌برداري ترانسفورماتور قدرت را داشته باشد تا اختلاف ناشي از چرخش فازها در طرفين را جبران نمايد. البته به هر مقدار هم كه توازن بين جريان‌هاي دو طرف را فراهم كنيم، باز هم در شرايطي اختلاف جريان وجود خواهد داشت، خصوصاً هنگامي كه تپ ترانسفورماتور اصلي در مقادير حداكثر يا حداقل قرار مي‌گيرد. لذا براي پايدار كردن رله ديفرنسيال، اين اختلاف را به عنوان حداقل تنظيم جريان عملكرد آن منظور مي‌كنيم تا در شرايط كار ترانسفورماتور و بروز اتصال‌هاي كوتاه خارج از محدوده رله ديفرنسيال، عملكرد بيمورد و قطع ناخواسته ترانسفورماتور اتفاق نيفتد.

337ـ وقتي ترانسفورماتور قدرت را فقط تحت ولتاژ (تانسيون) قرار مي‌دهيم (ثانويه باز و بدون بار بوده و فقط اوليه جريان دارد) چرا رله ديفرنسيال عمل نمي‌كند؟

    اين وضعيت براي ترانسفورماتور قدرت به حالت بي‌باري معروف است. در اين وضعيت از اوليه فقط جريان مغناطيس كننده (Im)عبور مي‌كند كه حدود 1/0 جريان نامي است و بنابراين مقدار كمي دارد و اين مقدار در جريان پايدار كننده و تنظيم شده روي رله ديفرنسيال قبلاً لحاظ شده و مانع از عملكرد بيمورد رله به هنگام برقرار كردن ترانسفورماتور خواهد شد.

338ـ جريان هجومي چه جرياني است و چه هارمونيك‌هايي را شامل مي‌شود؟

     هر يك از المان‌هاي خط، كابل و ترانسفورماتور، به هنگام برقدار شدن، جريان زيادي مي‌كشند كه به جريان هجومي (Inrush Current)معروف است، اما به تدريج از مقدار آن كاسته شده و با تبعيت از منحنی ميرائي خاص خود، به حد ثابت و پايدار (Steady State)مي‌رسد. اين جريان شامل دو مؤلفه است، يكي D.Cو ديگري A.C. مؤلفه D.Cعبارت از همن منحني ميرا شونده است و منحني A.Cنيز همان منحني سينوسي جريان است كه بر منحني ميرا شونده D.Cسوار شده و مجموعاً يك منحني سينوسي ميرا شونده را مي‌سازند.

      اين جريان مركب، غالباً با هارمونيك‌هاي زوج همراه است و از همين خاصيت زوج بودن هارمونيك‌هاي همراه با جريان هجومي، در جهت مصون‌سازي رله ديفرنسيال ترانسفورماتور استفاده مي‌كنند. زمان تداوم جريان هجومي در كابل يا ترانسفورماتور و يا به اصطلاح ثابت زماني آن، بستگي به مشخصه راكتانس سلفي و رزيستانس كابل يا ترانسفورماتور دارد. هرچه راكتانس سلفي (X_L)بيشتر و رزيستانس (R)كمتر باشد، ثابت زماني بزرگتر بوده و جريان هجومي ديرتر به حالت پايدار مي‌رسد. جريان هجومي در كابل‌ها غالباً باعث نگير شدن فيدرها مي‌شود، زيرا كه اندازه دامنه جریان در لحظه وصل فيدر، بيشتر از مقدار تنظيمي رله جرياني (از نوع زمان ثابت) بوده و باعث تحريك آن مي‌گردد.

      در ترانسفورماتور نيز بدليل كشده شدن جريان مغناطيس كننده در طرف اوليه، بين دو طرف اختلاف ايجاد شده موجب تحريك رله ديفرنسيال مي‌گردد و از همين رو تمهيدي انديشيده شده و يك رله حساس به هارموني زوج كه در درون رله ديفرنسيال تعبيه شده، در لحظه وصل ترانسفورماتور، تحريك شده و مدار فرمان قطع رله ديفرنسيال را براي مدت زمان كوتاهي باز مي‌كند تا ترانسفورماتور بتواند جريان هجومي را پشت سر گذاشته برقدار شود.

 

339ـ در استفاده از حفاظت ديفرنسيال ترانسفورماتور، آيا لازم است بدنه ترانسفورماتور از زمين عايق شود؟

   حفاظت ديفرنسيالي براي حفاظت ترانسفورماتور در مقابل كليه اتصالي‌هايي كه در محدوده واقع بين ترانسفورماتورهاي جريان طرفين ترانسفورماتور قدرت اتفاق مي‌افتند بكار مي‌رود و بنابراين به هر دليل كه جريان‌هاي ورودي و خروجي ترانسفورماتور قدرت از تعادل خارج شود، رله تحريك مي‌شود؛ حتي اگر اين عدم تعادل، بواسطه اتصالي بين خروجي يكي از بوشينگ‌ها با بدنه ترانسفورماتور باشد.

340ـ چرا در استفاده از حفاظت بدنه ترانسفورماتور قدرت، بدنه آن را از زمين عايق مي‌كنيم؟

    حفاظت بدنه ترانسفورماتور قدرت را در مواردي بكار مي‌بريم كه از رله ديفرانسيال برخوردار نباشيم. در اين موارد، براي آنكه ترانسفورماتور در برابر اتصالي‌هاي واقع بر بدنه ترانسفورماتور (مثل اتصالي يكي از سيم‌هاي خروجي از بوشينگ‌ها با بدنه) حفاظت شود، مجبور هستيم جريان برقرار شده در بدنه را از يك نقطه معين به زمين هدايت كنيم تا قابل اندازه‌گيري و كنترل باشد. از همين رو چهار چرخ ترانسفورماتور را با قرار دادن ايزولاسيون كافي (مثل لايه‌هاي فيبر شيش) از زمين عايق كرده و بدنه را فقط توسط يك سيم و با واسطه يك C.Tزمين مي‌كنيم تا هنگام بروز اتصالي و عبور جريان فاز از بدنه به زمين، رله جرياني متصل به خروجي C.T، فرمان قطع طرفين ترانسفورماتور را صادر كند. توجه شود كه در اين نوع حفاظت لازم است كليه جعبه‌هاي حاوي وسائل و مدارات الكتريكي متصل به بدنه ترانسفورماتور، از بدنه ترانسفورماتور ايزوله شوند زيرا كه در غير اينصورت با ايجاد اتصالی هر يك از اين مدارات با بدنه، موجبات  عمل رله بدنه و قطع ترانسفورماتور فراهم مي‌آيد.

341ـ چرا براي حفاظت كابل به روش ديفرنسيالي، نمي‌توانيم از مقايسه جريان‌هاي طرفين به صورت معمول استفاده كنيم؟

    وقتي بخواهيم يك مسير طولاني مثلاً يك كابل به طول 20 كيلومتر را به روش ديفرنسيالي و با قرار دادن و C.Tدر طرفين حفاظت كنيم دچار مشكل مي‌شويم. يك مشكل اين است كه سيم‌هاي رفت و برگشت طرفين هزينه بر و ثانياً داراي امپدانس قابل توجه و همين طور تلفات زياد مي‌شود. مشكل دوم آن است كه به هنگام جريان دادن كابل، جريان‌هاي ابتدا و انتهاي كابل به دليل پديده جريان هجومي و نيز به دليل عبور جريان خازني در طول مسير، متفاوت خواهد شد و همچنين مشكل تنظيمات رله براي بارهاي مختلف را نيز بايد به اين مشكلات افزود. به اين دلايل، كاري مي‌كنيم كه به جاي مقايسه جريان‌ها در طرفين، جريان‌ها را در محل خود به ولتاژ بسيار كم تبديل نموده (توسط ترانس اكتور) و آنگاه مقدار اين ولتاژها را به صورت فركانس به طرف ديگر مدار مخابره و با نظير خود مقايسه كنيم. اين روش، شماي ساده‌اي است از طرح رله ديفرنسيال طولي. اصطلاح طولي در برابر حفاظت عرضي كه خاص حفاظت از وسايل با ابعاد محدود (مثل ترانسفورماتور يا ژنراتور) مي‌باشد، بكار مي‌رود.

342ـ اگر ولتاژ A.Cيا D.Cموجود در جعبه‌هاي منصوب روي بدنه ترانسفورماتور به بدنه اتصالي يابد، آيا رله بدنه ترانسفورماتور عمل مي‌كند؟     از آنجا كه هر دو ولتاژ A.Cو D.Cداخل پست با زمين پست ارتباط دارند، اتصال هر يك از آنها به بدنه ترانسفورماتور و در نتيجه زمين پست (از طريق سيمي كه بدنه را به زمين متصل مي‌كند)، باعث عبور جريان اتصالي و در نهايت تحريك رله بدنه و فرمان قطع ترانسفورماتور مي‌شود.

343ـ فرمان رله بدنه ترانسفورماتور لحظه‌اي است يا تأخيري، چرا؟

   فرمان رله بدنه ترانسفورماتور، لحظه‌اي و بدون تأخير است، زيرا كه اتصال ايجاد شده در بدنه ترانسفورماتور را مي‌بايد بدون فوت وقت و پيش از وارد آمدن خسارت به ترانسفورماتور قطع كند. در مواردي هم اتصالي واقع در بدنه ترانسفورماتور مي‌تواند ناشي از حوادث انساني باشد، نظير مواقعي كه تعميركار در بالاي ترانسفورماتور مشغول كار است و ترانسفورماتور به اشتباه برقدار مي‌شود (در سيستم‌هاي فيدر ترانسي) و طبيعاً تأخير در قطع جايز نيست.

344ـ آيا رله بدنه ترانسفورماتور، در اتصال حلقه داخل ترانسفورماتور (بدون ارتباط با بدنه) به عمل درمي‌آيد؟

   رله بدنه ترانسفورماتور فقط در موارد برقدار شدن بدنه تحريك مي‌شود. بنابراين بروز اتصال حلقه در ترانسفورماتور (بدون آنكه سيم پيچ به بدنه اتصالي كند)، بدنه ترانسفورماتور را برقدار نمي‌كند تا موجب عملكرد رله بدنه گردد.

345ـ آيا رله بدنه در هنگام اتصال فاز پاره شده سيم پيچ داخل ترانسفورماتور با بدنه، فعال مي‌شود؟

346ـ در صورتي كه صاعقه با بدنه ترانسفورماتور برخورد كند، آيا رله بدنه ترانسفورماتور عمل خواهد كرد؟

    هر عاملي كه باعث عبور جريان از رله بدنه (بيش از حد تنظيمي آن) گردد، عملكرد رله را باعث خواهد شد از جمله جريان بسيار زياد ناشي از صاعقه‌اي كه به ترانسفورماتور برخورد مي‌كند.

347ـ در صورت برقراري جرقه بين فاز خارج شده از بوشينگ و بدنه ترانسفورماتور، جريان زمين از چه مسيري به شبكه برمي‌گردد؟

   براي برقراري جريان، طبيعي است كه بايد مدار بسته‌اي وجود داشته باشد. به عبارت ديگر، جريان از طريق فاز اتصالي شده با بدنه، به زمين مي‌ريزد و از مسير نوترال شبكه و ترانسفورماتور نوتر به شبكه و نهايتاً به نقطه اتصالي برمي‌گردد. چنانچه نوترال شبكه باز باشد، بستگي به اين خواهد داشت كه صفر ستاره پست بعدي زمين شده باشد يا نه. اگر زمين شده باشد، عملكرد رله بدنه بستگي به امپدانس‌هاي مسير خواهد داشت و در صورتيكه زمين نشده باشد، طبيعتاً مسير جريان برقرار نبوده و رله بدنه عمل نخواهد كرد. البته در هر حال، مقداري جریان خازني وجود خواهد داشت اما اين جريان خازني به تنهايي به آن مقداري نمي‌رسد كه تحريك رله بدنه را فراهم آورد. در خصوص مسأله مورد اشاره، اين مدار بسته، به صورت شكل زير خواهد بود.

348ـ چه عوامل عمده‌اي در تخريب ترانسفورماتور قدرت به دنبال مي‌آورد؟

   از عوامل عمده تخريب ترانسفورماتورهاي قدرت، افزايش درجه حرارت ناشي از اضافه بارها و تنش‌هاي ديناميكي ناشي از جريان‌هاي اتصال كوتاه است. اضافه ولتاژهاي ناشي از امواج سيار (مربوط به صاعقه و كليد زني‌ها) نيز معمولاً آثار بسيار سوئي بر ترانسفورماتورها و ژنراتورها و موتورهاي بزرگ باقي مي‌گذارد. كاهش فركانس نيز كه موجب افزايش شار و در نتيجه افزايش جريان مي‌شود براي ترانسفورماتورها خسارت به بار خواهد آورد.

 

 

349ـ آيا كاهش فركانس، كاهش جريان را در ترانسفورماتور قدرت به دنبال مي‌آورد؟

    خير، كاهش فركانس قدرت در ترانسفورماتور، مطابق رابطه ، موجب كاهش راكتانس سيم پيچ‌ها شده و در ولتاژ ثابت، موجب افزايش جريان مي‌شود. به عبارت ديگر، جريان و فركانس شبكه در رابطه معكوس با هم قرار دارند.

350ـ آيا افزايش جريان، كاهش شار را به دنبال مي‌آورد؟

    خير، رابطه جريان و شار ايجاد شده، يك رابطه مستقيم است، يعني هرچه جريان بيشتر باشد، شار توليدي بيشتر خواهد شد. .

351ـ آيا افزايش شار در ترانسفورماتور (كه ناشي از جريان سيم‌پيچ‌ها است) به تمامي از هسته آن مي‌گذرد؟

   خير، هميشه مقداري از شار ايجاد شده از طريق بدنه ترانسفورماتور و مقداري هم از طريق هوا مدار خود را مي‌بندد كه به اين دو شار پراكنده اتلاق می‌‌شود.

352ـ آن قسمت از شار پراكنده كه از طريق بدنه ترانسفورماتور بسته مي‌شود، آيا ارتباطي به گرماي ايجاد شده در بدنه دارد؟

    بله، شار كه شكل مغناطيسي و معادل جريان الكتريكي است، موجب تلفات حقيقي بوده و ايجاد حرارت مي‌كند. بنابراين بالا بودن مقاومت مغناطيسي هسته (رلوكتانس) كه موجب كاهش شار عبوري از هسته و در نتيجه افزايش شار پراكندگي مي‌شود به افزايش دماي بدنه كمك خواهد كرد.

353ـ رله اضافه شار كه در حفاظت بعضي از ترانسفورماتورهاي قدرت بكار گرفته مي‌شود به چه پارامترهايي حساس است؟

    رله اضافه شار به دو پارامتر ولتاژ و فركانس حساس است. فرمول پايه به اكر گرفته شده در اينگونه رله‌ها معمولاً به صورت زير است:                                                                                                                                    

  354ـ چرا رله اضافه شار در ترانسفورماتورهاي منصوب در پست‌هاي نيروگاهي كاربرد دارد؟

    زيرا كه اين ترانسفورماتورها، بيش از ترانسفورماتورهاي منصوب در پست‌هاي واسطه و معمولي در معرض وقوع تغييرات فركانس و تغييرات ولتاژ هستند. كاهش فركانس افزايش جريان و افزايش شار را بدنبال دارد و اضافه ولتاژ فركانس قدرت نيز بنوبه خود افزايش جريان و در نتيجه افزايش شار زياد را در پي خواهد داشت و اگر اين دو يعني كاهش فركانس و افزايش ولتاژ همزمان روي دهد، ميزان افزايش شار بسيار بزرگ خواهد بود و از همين رو اين رله‌ها به حاصل تقسيم ولتاژ بر فركانس به گونه‌اي حساس طراحي مي‌شوند تا با تجاوز شار از حد معيني، ادامه روال ايجاد شده ميسر نباشد. البته در اين حفاظت، نيازي به عملكرد سريع نداشته و قطع آني موردنظر نخواهد بود.

355ـ آيا در پست‌هاي فشار قوي از رله‌هاي ولتاژ نوع A.Cهم استفاده مي‌شود؟

    رله‌هاي بكار رفته در پست‌ها معمولاً‌از نوع D.Cاست به اين معني كه ولتاژ تغذيه فرمان آنها D.Cمي‌باشد و علت هم آن است كه در مواقع قطع برق و خاموش شدن پست، از فرمان‌هاي حفاظتي برخوردار باشيم. اين ولتاژ D.Cتوسط سيستم باتري‌ها فراهم مي‌شود و ولتاژ مطمئن‌تري نسبت به ولتاژ A.Cداخلي پست است. اما زماني كه ولتاژ D.Cپست، به عللي قطع شود، وظيفه آشكار كردن اشكال بوجود آمده به عهده چه ولتاژي خواهد بود؟ در اينجا است كه تغذيه فرمان رله قطع تغذيه D.Cبعده سيستم A.Cداخلي پست قرار داده مي‌شود. بنابراين سيستم A.Cنگهبان D.Cو سيستم D.Cهم، نگهبان وضعيت A.Cپست هست.

356ـ فرمان رله‌هاي ولتاژي را سريع انتخاب مي‌كنند يا با تأخير نسبتاً زياد؟

     اضافه ولتاژهاي خطرناك معمولاً از طريق صاعقه و عمليات كليدزني ايجاد مي‌شوند و در كار تخريب المان‌هاي عمده شبكه مثل ژنراتورها، ترانسفورماتورها، موتورهاي بزرگ و بانك‌هاي خازني، آن اندازه سريع هستند كه حفاظت تأسيسات در مقابل آنها از عهده رله‌ها خارج است (سريعترين رله‌ها كمتر از چند ميلي ثانيه بعمل درنمي‌آيند در حاليكه سرعت تخريب اضافه ولتاژهاي سيار در ميكروثانيه‌ها صورت مي‌گيرد.) و لذا حفاظت در برابر اين پديده‌ها را به برقگيرها محول مي‌كنند. اما اضافه ولتاژهاي ديگري نيز داريم كه از جنس خود ولتاژ شبكه هستند كه اضافه ولتاژهاي فركانس قدرت ناميده مي‌شوند. اين اضافه ولتاژها در اثر افزايش تپ ترانسفورماتورها و يا كاهش بار و امثالهم به وجود مي‌آيند كه غالباً بطئي و تدريجي هستند و در ضمن در كوتاه مدت، خسارت‌آميز نيز نخواهند بود و بنابراين لزومي به عكس‌العمل آني در برابر آنها نمي‌باشد. معمولاً تأخير حدود دقيقه را براي آنها منظور مي‌كنند.

در حالات كاهش ولتاژ شبكه نيز، وضع به همين منوال است و تأخير قابل توجهي تا صدور فرمان، قائل مي‌شوند و گاهي نيز فقط به صدور آلارم اكتفا مي‌كنند. اما در مواردي مثل مواقعي كه ولتاژ از حد مينيممي كمتر مي‌شود و بايد وسيله جبران كننده (تپ چنجر) از عمل بي‌فايده باز ايستد و يا مواقعي كه ولتاژ شبكه تا حد خطرناكي بالا مي‌رود (در نيمه‌هاي شب كه بار كم شده و تپ چنجر نيز در وضعيت كار اتوماتيك نمي‌باشد) قطع شبكه ضرورت خواهد داشت.

357ـ آرايش بانكهاي خازني غالباً به چه صورتي است؟

    آرايش بانك‌هاي خازني در پست‌هاي فشار قوي، معمولاً به دو صورت است: ستاره زمين شده و ستاره دوبل. نوع اخير كاربرد فراوانتري يافته است. زيرا كه حفاظت قرار داده شده روي سيم مرتبط بين صفرهاي دو ستاره را مي‌توان بسيار حساس قرار داد تا در صورت كاهش ظرفيت هر يك از خازن‌ها نيز، حفاظت عمل كرده بانك‌ها را از مدار خارج كند. ضمناً در اين نوع آرايش مي‌توان به جاي ترانسفورماتور جريان از ترانسفورماتور ولتاژ نيز براي تحريك رله ولتمتريك استفاده كرده كوچكترين تغيير ولتاژ صفر ستاره‌ها را كه ناشي از تغيير ظرفيت خازن‌ها مي‌باشد، كنترل نمود.

358ـ اگر با بي‌برق شدن پست، خازن‌ها همچنان به صورت وصل باقي بمانند، با برقرار شدن مجدد و بلافاصلة پست، آيا احتمال بروز حادثه‌اي وجود خواهد داشت؟ چرا؟

    خازن‌هاي فشار قوي عناصري هستند كه پس از بي‌برق شدن، انرژي ذخيره شده خود را به سرعت از دست نمي‌دهند و معمولاً حدود 10 دقيقه طول مي‌كشد تا به طور نسبي دشارژ شوند. براي همين هم در بانك‌هاي خازني، معمولاً رله‌اي پيش‌بيني مي‌شود تا پس از بي‌برق شدن بانك خازن، از برقدار شدن مجدد و بلافاصله آن جلوگيري كند (زمان وصل مجدد را يك تايمر تعيين مي‌كند). اين احتياط‌ها به آن دليل است كه ولتاژ باقيمانده در خازن‌ها به هنگام برقدار شدن مجدد، گاهي ولتاژ وصل را تشديد نموده موجبات انفجار خازن را فراهم مي‌آورد.

      احتمال وقوع چنين مواردي از ناهنجاري، حتي هنگام در مدار بودن خازن‌ها و انجام برخي عمليات كليدزني نيز وجود دارد و به همين علت است كه در برخي پست‌ها دستورالعملي مبني بر قطع فيدرهاي خازن پيش از انجام مانور در فيدر ترانس‌ها رايج شده است. ناگفته نماند كه اينگونه ناهنجاري‌ها بستگي به لحظه كليدزني و وضعيت پل‌هاي بريكر نيز دارد.

359ـ گاهاً پيش مي‌ايد كه وقتي بانك خازني يك واحد ستاره در سايه و ديگري در آفتاب قرار گيرد، حفاظت تحريك شده و فرمان قطع مي‌دهد، علت آن چه مي‌تواند باشد؟

    حفاظت واقع بر نقطه صفر ستاره دوبل خازن‌ها بسيار حساسا ست و در صورت پايين بودن تنظيم، كوچكترين تغيير ظرفيت هر يك از واحد خازن‌ها را ديده، فرمان قطع صادر مي‌كند. بعضي اوقات با واقع شدن يكي از بانك‌هاي خازني در سايه، تغيير ظرفيت ايجاد مي‌شود و گاهي نيز در زمستان، كه يك واحد ستاره در سايه و سرما قرار مي‌گيرد چنين قطع ناخواسته‌اي را بوجود مي‌آورد و لازم است قدري از حساسيت حفاظت كاسته شود.

360ـ وجود فيوزلينك ورودي هر خازن به چه منظوري است؟

     گاهي داخل يك واحد خازني، اتصال كوتاه بوجود مي‌آيد و جريان زيادي كشيده مي‌شود. ضمن آنكه احتمال تركيدن خازن نيز وجود دارد. در خازن‌هاي نوع قديمي كه محتوي اسيد خطرناك و آلوده‌ساز مي‌باشد، انفجار هر واحد، آلايش محيط پيرامون را دربر دارد. لذا با تعبيه فيوزلينك‌ها از عبور زياد جريان (به هنگام اتصالي) و باقي ماندن اتصالي براي مدتي طولاني و انفجار خازن جلوگيري مي‌شود، ضمن آنكه از مدار خارج شدن يك واحد خازن در نقطه صفر ستاره دوبل، ايجاد نامتعادلي نموده موجب عملكرد حفاظت مي‌گردد.

361ـ راكتورهاي سري و به عبارتي پيچك‌هايي كه بطور سري با هر فاز خازن‌ها قرار مي‌گيرند به چه منظوري است؟

   خازن جاذب جريان است و به هنگام وصل، جريان زيادي مي‌كشد و اين شارژ زياد، ممكن است باعث انفجار آن شود، لذا به صورت سري با آن، از يك پيچك يا چوك استفاده مي‌شود تا جريان زياد وصل را محدود كند.

362ـ آيا از برقگير براي حفاظت خازنها هم استفاده مي‌شود؟

    احتمال بروز اضافه ولتاژها به هنگام كليدزني و يا بواسطه عبور امواج سياري كه در شبكه جابجا مي‌شود، در نقطه نصب خازن‌ها وجود دارد و به همين لحاظ و براي زمين كردن اين اضافه ولتاژها پيش از ورود به خازن‌ها، از شاخك‌هاي هوايي استفاده مي‌شود. اما از آنجا كه اين شاخك‌ها در جذب امواج سيار سرعت كافي ندارند، بهتر است از برقگير استفاده شود. بد نيست بدانيد كه در نقطه صفر ستاره ترانسفورماتورهاي قدرت نيز كه احتمال بروز اضافه ولتاژها وجود دارد، برقگير نصب مي‌كنند.

 

 

363ـ آيا از روي ظاهر يك خازن، حدوداً مي‌توان درباره سالم بودن آن قضاوت كرد؟

    بله، خازني كه از وضعيت نرمال خود دور مي‌شود، بتدريج بدنه آن متورم مي‌شود. اين وضعيت در خازن‌هي نيم سوخته و خازن‌هايي كه قسمتي از پليت‌هاي آنها دچار مشكل شده است نيز به چشم مي‌خورد. هر چند يك قاعده به حساب نمي‌آيد، ولي علامت خوبي است براي تشخيص سريع خازن‌هايي كه از سلامت كامل برخوردار نيستند.

364ـ آيا درست است كه در پست‌هاي فشار قوي، و يا در كارخانجات، بانك خازني را بدون واسطه كليد به شينه متصل كنيم؟ توضيح دهيد.

    كار اصولي آن است كه خازن‌ها را بتوان در موارد لزوم در مدار آورده يا از مدار خارج كرد. استفاده از خازن در بهبودبخشي به ضريب قدرت، نقش اساسي دارد. در پست‌ها و يا كارخانجات، ضريب قدرت در همه احوال يكسان نيست و لازم است به تناسب و به مقدار لازم از خازن‌ها استفاده شود.

      دليل ساخت رگولاتور اتوماتيك براي در مدار آوردن خازن‌ها نيز همين است. حال مشخص مي‌شود كه اگر يك بانك خازني را به صورت ثابت (Fixed)به شينه مصرف اضافه كنيم، چقدر اشتباه خواهد بود، خصوصاً هنگامي كه بار به كلي از مدار خارج مي‌شود، باقي ماندن خازن در شبكه معنايي نخواهد داشت. ممكن است گفته شود كه در بهبود ضريب قدرت شبكه كمك مي‌كند اما در مواقعي هم امكان دارد كه ضريب قدرت را منفي كند و اين خود مي‌تواند مشكل ساز باشد، بويژه در مواقعي كه مقدار خازن‌ها قابل توجه باشد. مثال زير به درك خطرات احتمالي اين كار كمك خواهد كرد:

      يكي از فيدرهاي 20 كيلو ولت پس از حدود 7 دقيقه كه از قطع آن توسط اپراتور گذشته بود، منفجر شد. براي مديران باور كردني نبود كه فيدري در حالت قطع منفجر شود. اما پس از تعويض بريكر مربوطه و نصب ثبات ضريب قدرت روي اين فيدر و تهيه گراف دو هفته‌اي قضيه روشن گرديد.

      اين حادثه در ايام جنگ و وفور نوبت‌هاي خاموشي اتفاق افتاده بود. در آن هنگام مصرف كنندگان به تجربه مي‌دانستند كه پس از هر خاموشي مي‌بايد مصرف‌هاي موتوري خود نظير يخچال و كولر و…را از مدار خارج كنند. در روز حادثه، قطع و وصل فيدر مزبور چندين بار تكرار شده بود و مصرف كننده‌ها براي پرهيز از سوختن وسايل خود و تا اعاده وضعيت نرمال و ثابت، كليه مصارف خود را از مدار خارج كرده بودند و اين بار كه مركز كنترل فرمان وصل فيدر را صادر كرده بود، به شهادت نوار اسيلوگراف، در شبكه فقط مصرف خازني وجود داشت و ضريب قدرت مقداري حدود 2/0 پيدا كرده بود و لذا وقتي دستور مجدد قطع براي فيدر مربوطه داده شده و اپراتور فيدر را قطع كرده بود، بريكر مربوطه ناتوان از خاموش كردن جرقه مانده و تداوم جرقه، پس از چند دقيقه موجب ايجاد حرارت در كنتاكت‌ها و انفجار فيدر شده بود.

      بررسي‌هاي بعدي در شبكه منجر به كشف اين واقعيت گرديد كه در يكي از كارخانجات تغذيه كننده از همان فيدر، يك بانك خازني قابل توجه به صورت ثابت و بي‌واسطه كليد در شبكه قرار گرفته بود و در هنگامي كه مصرف كنندگان خانگي (كه معمولاً بار سلفي به مدار تحميل مي‌كنند) از مدار خارج بودند، يك بار زياد خازني را به فيدر تحميل كرده بود (البته بايد بار خازني كابل منشعب از فيدر را هم در اين قضيه دخيل دانست) و مي‌دانيم كه فيدرهاي معمولي، توانايي قطع بارهاي خازني با ضريب قدرت كمتر از 45/0 را ندارند و لذا جرقه پس از قطع در اين شرايط باقي مانده و حادثه را باعث شده بود.

365ـ براي سنجش، فركانس كداميك از پارامترهاي جريان، ولتاژ و يا تركيبي از اين دو مورد نياز است؟

    براي سنجش فركانس، ولتاژ كافي است. دستگاه فركانس متر، وسيله ساده‌اي است كه نوسانات ولتاژ را تشخيص داده و آشكار مي‌كند.

366ـ به جز عوامل داخلي ژنراتور، چه عامل ديگري در خروجي آن موجب تغيير فركانس مي‌شود؟

   دور ژنراتور، وابسته به جريان يا باري است كه از آن كشيده مي‌شود و هرچه جريان بيشتري از آن گرفته شود، دور آن و در نتيجه فركانس شبكه تقليل پيدا مي‌كند.

367ـ با افزايش فركانس ژنراتور، تلفات شبكه چه تغييري مي‌نمايد؟ توضيح دهيد.

    وقتي فركانس ژنراتور زياد مي‌شود، راكتانس سلفي شبكه  كه تلفات غالب شبكه به حساب مي‌آيد، افزايش پيدا مي‌كند. در همين رابطه، راكتانس خازني  كمتر مي‌شود و تفاوت اين دو كه راكتانس مجموع شبكه را بوجود مي‌آورد، باز هم بيشتر مي‌شود و در نتيجه تأثير افزايش فركانس ژنراتور در شبكه، معمولاً بصورت افزايش تلفات ظاهر مي‌شود و به همين خاطر است كه در مواقع كمبود توليد و براي پرهيز از اعمال خاموشي بيشتر، نيروگاه ناظم فركانس كه معمولاً يك نيروگاه آبي است، با كاهش فركانس (به مقدار كم)، از تلفات كاسته و ظرفيت مصرف را افزايش مي‌دهد.

368ـ حذف بار (Load Shedding)كه معطوف به رله‌هاي فركانسي است، در كداميك از پست‌هاي فوق توزيع يا انتقال انجام مي‌شود؟

    در مواقعي كه افزايش بار منجر به افت فركانس مي‌شود و يا هر وقت كه فركانس شبكه به هر علتي افت كند، رله‌هاي حذف بار، كه هر يك تعدادي فيدر را پوشش مي‌دهد، بطور اتوماتيك اقدام به كم كردن بار مي‌كنند. گروه‌بندي فيدرهاي مورد قطع به ترتيب اولويت انجام مي‌شود. البته بهتر است كه اينگونه عمليات در پست‌هاي فوق توزيع انجام گيرد تا در هر پله فركانسي، حجم كمتري از مصرف كنندگان خاموش شوند. البته در پست‌هاي انتقال (معمولاً 230 كيلو ولت) نيز رله‌هاي فركانسي با تنظيمات پايين‌تري نصب شده‌اند تا در صورت افت شديد فركانس، بدون فوت وقت و پيش از بهم خوردن پايداري شبكه، حجم وسيع‌تري از بار را (كه معمولاً خطوط 63 كيلو ولت و تغذيه كننده پست‌هاي فوق توزيع مي‌باشد) حذف كنند.

369ـ در چه مواقعي مجبور به حذف بار می‌شویم؟

    هر وقت كه محدوديت توليد داشته باشيم.

370ـ آیا می‌توانیم بگوییم که هرچه تنظیم رله فرکانسی مقدار پایین‌تری داشته باشد‍‍، اولویت و  اهمیت فیدر کمتر است؟

    قطع آن گروه از فيدرها كه در فركانس‌هاي پايين صورت مي‌گيرد، نشان دهنده اهميت بيشتر آنها است. بدين معني كه فقط در زمان‌هاي افت شديدتر فركانس، قطع مي‌شوند.

371ـ مراحل عملکرد رله فرکانسی در شبکه در چه فرکانس‌هایی اتفاق می‌افتد؟

       مرحله اول = 2/49 هرتز                مرحله دوم = 49 هرتز

       مرحله سوم = 8/48 هرتز               مرحله چهارم = 6/48 هرتز

372ـ آیا خطوط 63 کیلو ولتی که در اثر افت فرکانس در شبکه در مراحل چهارگانه قطع می‌‌شوند‍، همیشه خطوط ثابت و معینی می‌باشند؟

    خير، با توجه به شرايط شبكه و همچنين وضعيت توليد، همه ساله توسط شركت توانير، بررسي لازم انجام و در گروه‌بندي‌ها تجديدنظر صورت مي‌پذيرد.

373ـ در رله واتمتریک، چند پارامتر مورد سنجش قرار می‌گیرد؟

    دو پارامتر ولتاژ و جريان. البته خود رله، زاويه بين ولتاژ و جريان دريافت شده را استخراج مي‌كند.

374ـ توان حاصله در یک واتمتریک چگونه محاسبه می‌شود؟

فرمول مورد استفاده در اين رله، همان رابطه توان است:

W = K.U.I.COS

ضريب Kنيز بستگي به نوع رله دارد.

375ـ آیا رله واتمتریک، یک رله جهتی است؟

    بله، كلاً رله‌هايي كه زاويه ولتاژ و جريان سيستم را تشخيص مي‌دهند، مي‌توانند جهتي باشند.

376ـ آیا می‌دانید که رله‌های واتمتریک را معمولاٌ در چه مواردی مورد استفاده قرار می‌دهند؟

    در مواقعي كه خط مورد حفاظت از نقاط كوهستاني و يا جنگلي عبور مي‌كند. در اين دو وضعيت، احتمال بروز جرقه با مقاومت بالا (High Resistance)وجود دارد. براي مثال، در يك نقطه كوهستاني و سنگلاخي، و در تابستان، چنانچه سيم فاز، پاره شده و روي صخره‌ها بيفتد، احتمال دارد كه جريان كمي با زمين برقرار شود. در تماس فاز با شاخه درختان خشك نيز چنين حالتي پيش مي‌آيد. در چنين احوالي به دليل كم بودن جريان اتصالي، رله‌هاي معمولي و احياناً رله ديستانس نيز با تنظيمي كه دارند، ناتوان از تشخيص بروز اتصالي مي‌مانند. اما رله واتمتريك، به دليل دريافت ولتاژ رزيجوال، گشتاور لازم براي تحريك را پيدا كرده و به دقت عمل مي‌كند. به همين دليل است كه از رله‌هاي ديستانس استفاده مي‌شود.

377ـ در چه مواقعی، عمل سنکرون کردن مورد نیاز است؟

1ـ در مواقعي كه بخواهيم ژنراتوري را با شبكه پارالل كنيم.

2ـ به هنگام پارالل كردن دو شبكه مختلف

3ـ به هنگام وصل دو خط با يكديگر، كه به دو قسمت مختلف شبكه متصل بوده و اين دو شبكه به لحاظ فاصله (تا نقطه مورد وصل) اختلاف فاحش دارند.       4ـ در مواقع بار زياد

378ـ برای سنکرون کردن، چه پارامترهایی از دو طرف با هم مقایسه می‌شوند؟

سه پارامتر:

1ـ اختلاف فركانس‌ها

2ـ اختلاف دامنه ولتاژها

3ـ اختلاف فاز

379ـ برابر نبودن فرکانس ژنراتور و شبکه به هنگام پارالل کردن، چه اتفاقی را سبب می‌شود؟

    ولتاژها در نقاطی با هم جمع و در نقاطی از هم کم شده و در مجموع یک فرکانس موجی پدید می‌آید که تأثیر آن در شبکه به صورت کم نور و پر نور شدن تناوبی لامپ‌ها خواهد بود.

380ـ رله سنکرون چک در کجا مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

    در پست‌های فشار قوی، روی بریکر کوپلاژی که دو باسبار متفاوت را به هم مربوط می‌سازد.

381ـ چرا مسأله یکسان بودن توالی فازها (Phase Sequence)براي رله سنكرون چك منظور نمی‌شود؟

   در یک پست دایر، یکسان بودن توالی فازهای دو طرف بریکر، مسلم فرض می‌شود، زیرا که قبلاٌ هماهنگ شده و به اصطلاح همرنگی ایجاد شده است. اما چنانچه خط جدیدی دایر شود، لازم است که توالی فازهای خط جدید با توالی فازهای موجود پست همرنگ یا سازگار شود.

382ـ حفاظت‌های مهم خطوط انتقال را نام ببرید.

حفاظت‌های مهم خطوط انتقال نیرو:

1ـ رله دیستانس که اصلی‌ترین حفاظت خطوط انتقال نیرو می‌باشد و ملحقات آن مثل رله اتورکلوزر، رله ولتاژی، رله قفل کننده در مقابل نوسانات قدرت و غیره می‌باشد.

2ـ رله‌های اورکارنت و ارت فالت.

383ـ اگر جریان اتصالی در حدود جریان نامی خط باشد‍، آیا رله دیستانس می‌تواند آن را حس کند؟

   رله دیستانی یک رله سنجشی است که نسبت ولتاژ و جریان در آن سنجیده می‌شود لذا مقدار جریان فالت به تنهایی در آن مؤثر نیست. اگر در حالت فوق‌الذکر افت ولتاژ ناشی از فالت به اندازه‌ای باشد که نسبت افت ولتاژ به جریان فالت در حدود اندازه‌گیری رله باشد، رله دیستانس آن را احساس نموده و فرمان قطع را صادر می‌نماید.

384ـ رله اتورکلوزر (رله وصل مجدد) چه نوع رله‌ای است و زمان‌های تنظیم شونده آن را توضیح دهید.

   رله اتورکلوزر همانطور که از اسمش مشخص می‌شود یک رله وصل مجدد اتوماتیک است که پس از قطع کلید در اثر عملکرد حفاظت رله‌های دیستانس، اورکارنت و ارت فالت، به طور خودکار و پس از زمان تنظیمی آن فرمان وصل مجدد می‌دهد. زمان‌های مربوط به این رله دو نوع است:

1ـ زمان وصل مجدد تک فاز یا سه فاز که به نام زمان مؤثر موسوم است که دقیقاٌ پس از قطع کامل کلید شروع می‌گردد و پس از سپری شدن آن فرمان وصل مجدد را می‌دهد.

2ـ زمان ریکلیم (زمان احیاء یا برگشت) این زمان پس از وصل مجدد و وصل کامل کلید شروع می‌شود و برای این است که اگر پس از وصل مجدد در اثنای زمان ریکلیم فالت مجدد روی دهد یا فالت هنوز پایدار باشد بلافاصله فرمان قطع صادر و وصل مجدد صورت نگیرد.

385ـ حفاظت اصلی خط در مقابل اتصال دو فاز به عهدة چه رله‌ای است؟

   رله دیستانس و رله‌های جریانی

386ـ حفاظت اتصال فاز به زمین در طول خط به عهدة چه رله‌ای است؟

    رله اتصال زمین و رله دیستانس

387ـ برای حفاظت خطوط دوبل از چه رله‌ای استفاده می‌شود؟

    برای این خطوط علاوه بر حفاظت‌های معمول از رله‌های ماکزیمم جریان جهتی استفاده می‌شود.

388ـ انواع مشخصه‌های رلة دیستانس را نام ببرید.

الف) مشخصه امپدانسی

ب) مشخصه راکتانسی

ج) مشخصه موهو: عکس امپدانس عمل می‌کند و طوری طراحی می‌شود که کمی قبل از محل نصب خود را نیز می‌بیند.

389ـ رله High Impedanceبه چه منظوري استفاده می‌گردد؟

   این رله برای حفاظت باسبار و در مواقعی برای حفاظت در مقابل اتصال زمین‌های دارای مقاومت بالا؛ مثلاٌ در جاهایی که خط از نقاط کوهستانی عبور می‌کند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

390ـ هنگامی که در یک شبکه سه فاز بین فازها نامتعادلی پیش می‌آید چه رله‌ای عمل می‌کند؟

   رله رزیجوآل (ولتاژ یا جریان) در این مواقع عمل می‌کند.

391ـ رله دیستانس چه نوع رله‌ای است؟

   رله دیستانس رله‌ای است که عملکردش بر اساس اندازه امپدانس، راکتانس یا مقاومت هر فاز خط از محل نصب رله تا نقطه وقوع اتصالی است و زمان عملکرد رله (T)برحسب فاصله بین رله و محل اتصالی تغییر می‌کند و این زمان با افزایش فاصله به طور یکنواخت یا به صورت مرحله‌ای (پله‌ای) یا مرکب بیشتر می‌شود.

392ـ پشتیبان (Back up)رلة ديستانس كدام رله است؟

   معمولاٌ یک رلة واتمتریک و یا یک رلة E/F

 

393ـ جهت‌دار (Directional)بودن رلة ديستانس يعني چه و براي چه منظوري است؟

    مطابق شکل زیر و با توجه به آنکه تغذیه از دو طرف و رله‌های فرمان دهنده از نوع دیستانس می‌باشند، اگر فالتی در نقطه Mاتفاق بیفتد رله‌های مربوط به دیژنکتورهای B1و A1از یک طرف و C1و C1از طرف دیگر و به ترتیب زمانی بایستی تحریک شوند و در مرحله اول، محدوده فالت را جدا نمایند و احتیاجی نیست که رله‌های مربوط به دیژنکتورهای B2‍، A2، C2و D2تحریک گردند زیرا این عمل منجر به عملکرد بریکرهای A، D، Cو Bمی‌گردد. برای جلوگیری از این امر رله‌های دیستانس را مجهز به المان دایرکشنال (جهت‌دار) می‌نمایند تا جهت تحریک‌پذیری رله را بتوان مشخص نمود. بطور خلاصه، در زون نخست، C1و B1و در زونهای بعدی D1و A1عمل می‌کنند و در مرحلة بعد که حفاظت غیر جهتی به عمل درمی‌آید، امکان عملکرد رله‌های B2، C2، A2و D2نیز وجود دارد.

394ـ رله‌هاي جهتي به كدام كميت‌ها بستگي دارند و طرز كارشان مشابه كدام وسيلة اندازه‌گيري مي‌باشد؟

   به جریان و ولتاژ بستگی داشته و شبیه کنتورها عمل می‌کنند (وسایل اندازه‌گیری اندوکسیونی)

395ـ عوامل مورد سنجش در یک رلة دیستانس چیست؟

396ـ آیا همه رله‌های دیستانس امپدانس را اندازه می‌گیرند؟

    خیر، بعضی از این رله‌ها راکتانسی هستند و رزیستانس را لحاظ نمی‌کنند و همین مسأله، سبب خطای محاسبه آنها می‌شود. البته این شکل از سنجش، در مواردی کاربرد خاص خود را دارد و یک ویژگی محسوب می‌شود. (مثل خطی که از جنگل عبور می‌کند). بعضی از رله‌ها هم عکس امپدانس  را دریافت می‌کنند که محسنات دیگری دارند.

397ـ رلة دیستانس را برای حفاظت چه المان‌هایی از شبکه مورد استفاده قرار می‌دهند؟

    برای حفاظت خطوط و گاهی کابل‌های با اهمیت و همچنین در برخی موارد برای حفاظت ترانسفورماتورهای قدرت و نوعی خاص از آنها را برای حفاظت باسبار مورد استفاده قرار می‌دهند.

398ـ رلة دیستانس در حفاظت خطوط‍ رله اصلی محسوب می‌شود یا رله پشتیبان؟

    در حفاظت خطوط، رله دیستانس، حفاظت اصلی به حساب می‌آید و رله‌های جریانی فاز و زمین و همین طور رله واتمتریک، از جمله حفاظت‌های پشتیبان محسوب می‌شوند. این امر به آن دلیل است که زمان عملکرد رله دیستانس برای قطع خط مورد حفاظت بسیار کم و زمان عملکرد رله‌های جریان زیاد نسبتا زیاد است. در عین حال، دقت عمل رله دیستانس نسبت به رله جریانی برتری قابل ملاحظه‌ای دارد.

399ـ بطور کلی، در چه مواردی رله‌های دیستانس کاربرد قطعی و ضروری پیدا می‌کند؟

    در خطوطی که حداقل جریان اتصال کوتاه، بیشتر از حداکثر جریان بار باشد.

400ـ زمان زون‌های مختلف رله دیستانس را معمولاٌ چه مقدار قرار می‌دهند؟      معمولاً زمان زول اول را آنیً زمان زون دوم را 6/0 ثانیه و زمان زون سوم را 2/1 ثانیه و زمان زون چهارم را 8/1 ثانیه قرار می‌دهند.

401ـ زون‌بندی رلة دیستانس چگونه صورت می‌گیرد؟

   در تنظیم‌گذاری رله دیستانس به گونه‌ای عمل می‌کنند که رله، خطوط پیش روی خود را به چند ناحیه (Zone)تقسیم کند. این تقسیمات را می‌توان به اختیار، کوتاه یا بلند انتخاب نمود. البته برای این کار قاعده نسبتا معینی وجود دارد و معمولاً 85٪خط مورد حفاظت را ناحیه یا زون اول، از پایان زون اول تا 20٪از خط بعدی را (که در حفاظت رله دیستانس همان خط قرار دارد)، زون دوم و از آنجا تا 40٪خط بعدی را زون سوم و الی آخر درنظر می‌گیرند. البته فرد محاسبه‌گر، با توجه به شناختی که از شبکه، طول خطوط، رله‌های دیستانس پشت سر هم و غیرو دارد، می‌تواند زون‌بندی‌ها را کم و زیاد کند، به استثناء زون نخست که تقریباً ثابت است.

402ـ در حالتی که سرعت عمل رله دیستانس از اهمیت بالایی برخوردار است، پس چرا فقط 85٪خط مورد حفاظت را در زون نخست (با فرمان قطع آنی) قرار می‌دهند و 15٪بقیه را به زون دوم (با زمان 6/0 ثانیه) موکول می‌کنند؟

     در سنجش امپدانس خط توسط رله دیستانس، خطاهای مختلفی صورت می‌گیرد (از جمله خطای C.T، خطای P.T، خطای محاسبه، خطای تنظیم‌گذاری، خطای احتساب طول خط، خطای جرقه، خطای ناشی از تأثیر خطوط موازی و...) و تأثیر این خطاها می‌تواند به صورت افزایشی یا کاهشی باشد و از آنجا که احتمال دارد این خطاها در مواردی در یک جهت با هم جمع شده و خطای رله به طور قابل ملاحظه‌ای زیاد شود و احیاناً مثلاً اتصالی واقع بر اوایل خط بعدی را در زون نخست خود دیده و به عمل درآید (تداخل در کار رله بعدی)، لذا قدری از طول خط مورد حفاظت (حدود 15٪) را از محدوده زون یک کم کرده و فقط 85٪طول خط را به زون یک می‌سپارند و آن 15٪را که اصطلاحاً زون مرده (Dead Zone)گفته می‌شود بعلاوه 20٪از تکه خط بعدی را به زون دوم (با زمان 6/0 ثانیه) محول می‌کنند و چاره‌ای جز این نیست. البته هرچه C.T، P.Tو رله دیستانس بکار رفته و همچنین اندازه‌گیری طول خط و سنجش تأثیرات جانبی محیط از دقت بیشتری برخوردار باشد، می‌توان ناحیه مرده را کوتاه‌تر نمود. در رله‌های جدید، این ناحیه به 10٪تقلیل یافته است.

403ـ یک رلة دیستانس عمدتاٌ از چه اجزایی ساخته شده است؟

عضو راه‌انداز (Starter)

عضو سنجشی (Measuring)

عضو جهتی (Directional)

404ـ آیا واحد راه‌انداز رله دیستانس با هر تغییر جریان یا ولتاژی به عمل درمی‌آید؟

    عضو راه‌انداز، خود دارای تنظیم است و لذا با هر تغییر جریان و ولتاژی به عمل درنمی‌آید. اما جریان و ولتاژ ترانسفورماتورهای جریان ولتاژ، دائماً بر آن تأثیر گذاشته و این واحد در حال آماده‌باش قرار دارد.

 

 

405ـ واحد سنجشی رله دیستانس چه می‌کند؟

     واحد سنجشی وقتی وارد مدار می‌شود که رله راه‌انداز تحریک شده باشد. در آن صورت جریان و ولتاژ فاز اتصالی شده (و یا هر ترکیب دیگری که خاص طراحی رله می‌باشد) به واحد سنجش اعمال شده و آن را وادار به تصمیم‌گیری می‌کند. واحد سنجش، زون را تشخیص داده و واحد زمانی را برای ایجاد تأخیر مناسب آن تحریک می‌کند. در روی واحد سنجش، تنظیمات زون‌های مختلف قرار داده شده است. این تنظیمات، حداقل مقادیر لازم برای عملکرد هر زون می‌باشد. امپدانس دریافت شده با امپدانس‌های تنظیمی مربوط به هر زون مقایسه می‌شود و بسته به زون تشخیص، رله فرمان لازم را صادر می‌کند.

406ـ آیا در اتصالی ‌های دورتر‍، جریان اتصال کوتاه بیشتر است؟

    خیر، به واسطه بزرگتر بودن امپدانس مسیر، جریان اتصالی کمتر است. کلاً هرچه از منبع دورتر می‌شویم، امپدانس دریافتی توسط رله بزرگتر و در نتیجه جریان اتصال کوتاه کمتر خواهد بود.

407ـ آیا لزومی دارد که رلة دیستانس جهتی هم باشد؟

     رله دیستانس معمولاً برای خطوط پیش روی خود تنظیم می‌شود و عملکرد در مقابل حوادث پشت سر خود را به رله‌های ماقبل محول می‌کند و به همین دلیل ضرورت دارد که از واحد جهتی برای تشخیص اتصالی‌های پس و پیش خود برخوردار باشد. البته مواردی پیش می‌آید که اتصالی واقع در پشت سر رله (مثلاً اتصالی روی باسبار پشت سر) باقی می‌ماند و توسط رله‌های دیگر پاک (Clear)نمی‌شود. در این موارد لازم می‌آید که رله دست بکار شده و فرمان قطع دهد. در بعضی رله‌های قدیمی، کلیدی برای جهتی و غیرجهتی کردن رله تعبیه شده است، اما از آنجا که غیر جهتی نمودن رله، عملکرد سلکتیو حفاظت را به مخاطره می‌اندازد، لذا در رله‌های جدید، عملکرد رله برای اتصالی‌های پشت سر را به عهده زون چهارم رله می‌گذارند تا رله‌های دیگر شبکه فرصت عملکرد داشته باشند و چنانچه اتصالی تا زمان انقضای زون چهارم ادامه یافت، رله فرمان قطع دهد.

408ـ تفاوت عمده یک رلة MHOبا رله نوع امپدانسي در چيست؟

رله دیستانس MHO(که عکس امپدانس را می‌سنجد)، علاوه بر حساس بودن نسبت به جهت اتصالی، در مقایسه با یک رله دیستانس امپدانسی (با همان امپدانس‌های تنظیمی)، سطح کمتری از صفحه مختصات را پوشش می‌دهد (زیرا که مقدار امپدانس تنظیمی در رله MHOقطر دایره عملکرد را تشکیل می‌دهد در حالی که در رله امپدانس، برابر شعاع آن است)، این امتیاز باعث می‌شود که رله MHOدر مقابل نوسانات قدرت (Power Swing)حساسیت کمتری داشته باشد.

409 ـ رله افست مهو (Offset Mho)چگونه رله‌اي است؟

   همان رله MHOاست با اين تفاوت كه مشخصه آن كمي در جهت عكس مشخصه خط، جابجايي (Offset)پيدا كرده است و لذا مي تواند بخشي از پشت سر خود را نيز ببيند. بوجود آوردن اين توانايي به اين منظور است كه اگر رله باسبار پشت سر، براي اتصالي واقع بر باسبار عمل كند، اين رله نيز به عنوان پشتيبان آماده عمل شود. اگر فقط اين خاصيت رله، مورد نظر تنظيم گذار باشد، فقط كافيست وزن سوم رله داراي آفست باشد و برخورداري از آفست براي ساير زون ها لازم نخواهد بود.

410 ـ مشخصه يك رلة راكتانسي چگونه است؟

    مشخصه يك رله راكتانسي، يك خط مستقيم و موازي با محور Xها است و بنابراين نسبت به زاويه بين جريان و ولتاژ حساس نيست و فقط راكتانس خط را مي بيند و لذا نسبت به جرقه هاي اتصالي (كه داراي رزيستانس خالص است) بي تفاوت مي ماند. از اين خاصيت رله در مواقعي كه خط از جنگل عبور كرده باشد استفاده مي كنند زيرا كه در اين امور احتياج داريم براي تشخيص درست فاصله نقطه اتصالي، مقاومت جرقه با شاخه را كه بسته به مورد، زياد يا كم خواهد بود، در سنجش دخالت ندهيم.

411 ـ آيا رله‌هاي ديستانس معمولی، خط پارگی (بدون ایجاد اتصالی با سایر فازها و یا زمین) را احساس می‌کنند؟

    خير، اگر به هنگام خط پارگي (Open Circuit)اتصالي رخ ندهد، (مثلاً فاز پاره شده در هوا معلق بماند) رله اين وضعيت را مشابه يك امپدانس بي نهايت (براي فاز مربوطه) مي بيند و بنابراين عملكردي نخواهد داشت، به عبارت دیگر، این حالت برای رله، به منزله یک اتصالی در بی‌نهایت است که امپدانس بسیار بزرگی دارد و از محدوده تنظیمات زون‌های رله خارج است. برای عکس‌العمل در مقابل چنین مواردی لازم است که از رله مؤلفه منفی استفاده شود. در رله‌های جدید، چنین واحدی وجود دارد و بنابراین سیستم‌های حفاظتی جدید در برابر خط پارگی‌ها نیز بدون عکس‌العمل نمی‌مانند.

412ـ چه زمانی رلة مثلث باز (Open Delta)عمل مي‌كند؟

    هنگامی که عدم تعادل ولتاژ (آنبالانسی) بوجود آید. برای مثال، هنگامی که سیستم دوفاز شود. در این صورت مجموع برداری ولتاژهای سه فاز، صفر نشده و این رله عمل خواهد کرد.

413 ـ بدترين حالت اتصال كوتاه چه نوعي است؟

    غالباً اتصال کوتاه سه فاز که در نزدیکی پست اتفاق بیافتد.

414 ـ كاربرد رلة فاصله ياب (Fault Locator)چيست؟

    این رله می‌تواند فاصله محل اتصالی بوجود آمده روی خطوط را از محل رله تعیین کند.

415 ـ كار رلة دريافت سيگنال تريپ از طريق سيم پيلوت يا كرير (Carrier or Pilot Wire Receive Relay)چيست؟

    ین رله در صورت دریافت سیگنال از پست مقابل از طریق کابل پیلوت یا کریر عمل خواهد کرد و اقدام مناسب (قطع بریکر و یا تعویض زمان عملکرد) را انجام می‌دهد.

416 ـ روش هاي درجه بندي زماني رله ديستانس را بنويسيد.

روش اول: زمان عملکرد رله با افزایش فاصله افزایش می‌یابد.

روش دوم: زمان عملکرد رله با مشخصه پله‌ای (Zone 1سریع، Zone 2با تأخیر، Zone 3با تأخیر بیشتر) افزایش می‌یابد.

417 ـ منحني زماني رله ديستانس معرف چيست؟ توضيح دهيد.

   منحنی زمانی رله دیستانس معرف زمان قطع رله نسبت به مقاومت اتصالی بین محل نصب و نقطه اتصالی است.

418 ـ انواع رله هاي شروع كننده را نام ببريد و توضيح دهيد به چه منظوري استفاده مي شود؟

الف) شروع کننده جریان زیاد: در شبکه‌هایی که جریان اتصال کوتاه آن حتی در مواقع کم بار شبکه نیز از ماکزیمم جریان کار عادی و نرمال شبکه بیشتر باشد.

ب) شروع کنده کاهش ولتاژ: مورد استفاده در سیستم‌هایی که توسط مقاومت زمین شده‌اند.

ج) شروع کننده امپدانسی: در یک خط انتقال طویل یا شبکه غربالی که بار شکم کم باشد (حداقل جریان اتصال کوتاه را داشته باشیم) کاربرد دارد.

419 ـ آيا لزومي دارد كه رله ديستانس جهتي باشد؟

   رله دیستانس معمولاً برای خطوط پیش روی خود تنظیم می‌شود و حوادث پشت سر را برای رله‌های ماقبل می‌گذارد و بنابراین می‌باید از واحد جهت‌یاب برای تشخیص اتصالی‌های پس و پیش خود برخوردار باشد. البته در مواردی که اتصالی پشت سر رله باقی می‌ماند و توسط رله‌های پشت سر پاک (Clear)نمی‌شود، این رله دست به کار شده و مدار را قطع می‌کند و این حالت البته در صورتی اتفاق خواهد افتاد که رله را از قبل برای چنین رفتاری تنظیم کرده باشیم. در یکی از نوع رله دیستانس، طرح به این صورت است که اگر اتصالی در شبکه پشت سر باقی مانده و تا خاتمة زمانزون چهارم ادامه یابد، رله فرمان قطع می‌دهد.

420 ـ چرا واحدهاي راه انداز در رله هاي ديستانس تعبيه شده اند؟

    برای اینکه رله دیستانس در اتصالی‌ها آمادگی بیشتری داشته باشد.

421 ـ كد استاندارد ANSIرله هاي ديستانس و ديفرانسيل ترانسفورماتور كه در دستورالعمل هاي ثابت بهره برداري ذكر شده، چيست؟

    کدام رله دیستانس 21 رله دیفرانسیل ترانسفورماتور T87 می‌باشد.

422 ـ نقش امواج كرير در حفاظت را شرح دهيد.

    جهت همزمان باز کردن کلیدهای دو طرف نقطه اتصال از وسائل مختلفی استفاده می‌شود که یکی استفاده از کریر بوده که با فرستادن پالسی به پست‌های مقابل این عمل انجام می‌گیرد.

423 ـ بدست آوردن جريان يا ولتاژ اوليه از روي ستينگهاي رله چگونه است؟

   حاصل ضرب عدد انتخاب شده روی رله در عکس نسبت تبدیل C.Tیا P.Tرا مقدار اولیه گویند.

424 ـ منظور از Power Swing Blockingچيست و چگونه عمل مي كند؟

   در حالت نوسانات قدرت رله دیستانس نبایستی عمل بکند لذا دراین حالت رله دیستانس قفل شده و به خاطر تغییرات بوجود آمده در نسبت  (تغییر امپدانس در زمان) رله عمل نمی‌کند.

 

425 ـ مقاومت شبكه ارتينگ كه براي حفاظت به كار مي رود بايستي چه مقدار باشد؟

    نبایستی حداکثر 2/0 اهم باشد.

426 ـ دو مورد از حفاظت هاي مكانيكي ترانسفورماتور را نام ببريد.

    بوخهلتس رله تعیین کننده سطح روغن و حفاظت‌های مربوط به سیستم خنک کنندگی.

427 ـ حفاظت اصلي ترانسفورماتور قدرت كدام رله بوده و حفاظت هاي پشتيبان (BACK UP)آن را نام ببريد.

   رله‌های دیفرانسیل و بوخهلتس حفاظت‌های اصلی ترانسفورماتور می‌باشند و رله‌های ارت فالت، جریان زیاد و R.E.Fبه عنوان پشتیبان عمل می‌نمایند.

428 ـ خطاهاي خارجي تهديد كننده ترانسفورماتور را نام ببريد.

   جریان‌های اتصال کوتاه و اضافه ولتاژ در اثر امواج سیار و اتصالی در شبکه به خصوص در شینه‌های پیش روی ترانسفورماتور.

429 ـ عملكرد رله ديفرانسيل در چه مواردي است؟

رله دیفرانسیل یا حفاظت اصلی ترانسفورماتور، مقایسه جریان‌های طرفین آن به عهده داشته و عملکرد آن ناشی از عوامل زیر می‌باشد:

الف) اتصالی در داخل ترانسفورماتور (نظیر اتصال فاز به بدنه، فاز به فاز، اتصال حلقه و یا اتصال بین سیم پیچ‌های اولیه و ثانویه).

ب) اتصالی‌های خارج از ترانسفورماتور بر اثر عوامل خارجی در محدوده حفاظت رله یعنی بین C.Tهای طرفین.

ج) حالت‌های کاذب ناشی از اشکال در C.Tیا مدارات مربوطه.

430 ـ علل اينكه در حفاظت ترانسفورماتور، رله ديفرانسيل به كار مي بريم چيست؟

1ـ رله دیفرانسیل دارای ویژگی قطع سریع، دقت بالا و قدرت تشخیص و تفکیک عیوب واقع شده در محدودة بین C.Tهای دو طرف ترانسفورماتور قدرت می‌باشد.

2ـ رله‌های دیفرانسیل در جریانهای هجومی ترانسفورماتور، عمل نمی‌نماید.

3ـ برای تشخیص فالت‌های واقع شده در محدوده C.Tهای دو طرف ترانسفورماتور قدرت، بهترین حفاظت، رله دیفرانسیل می‌باشد.

431 ـ محدوده عملكرد رله ديفرانسيل چقدر است؟

   حد فاصل C.Tهای دو طرف ترانسفورماتور قدرت.

432 ـ رله ديفرانسيل چه مواقعي عمل مي كند و نحوه عملكرد آن چگونه است؟

   رله دیفرانسیل که مهمترین حفاظت ترانسفورماتور قدرت می‌باشد زمانی عمل می‌کند که اتصالی به صورت ارت فالت یا حلقه یا دو فاز و یا به هر نحو دیگر در داخل ترانسفورماتور و یا خارج آن در محدوده C.Tهای طرف فشار قوی و فشار ضعیف صورت گیرد و اگر درست محاسبه و تنظیم شده باشد نبایستی عملکرد کاذب داشته باشد و نحوه عملکرد آن به صورت تفاضلی است، بدین معنی که پس از برابرسازی و هم فاز سازی جریان دو طرف فشار ضعیف و فشار قوی آنها که اختلاف ناچیزی دارد، از قسمت عمل کننده رله عبور می‌کند که برای موقع فالت خارج از محدوده دیفرانسیل، رله فوق به عمل درنمی‌آید.

433 ـ كدام رله براي حفاظت و بهره برداري از ترانسفورماتور پست هاي 63 كيلو ولت نياز حتمي مي باشد؟

     رله بوخهلتس که از نظر حفاظت و بهره‌برداری حائز اهمیت است.

434 ـ ترانسفورماتور تطبيق مخصوص كه براي رله ديفرانسيل به كار مي رود با نسبت تبديل 1:1 به چه منظوري استفاده مي گردد؟

    در صورتی که در حفاظت ترانسفورماتور، رله دیفرانسیل به کار رود برای تبدیل اتصال ستاره به مثلث ترانسفورماتور و جبران نسبت اولیه به ثانویه (اختلاف زاویه‌ای که ایجاد می‌شود) بایستی از ترانسفورماتور تطبیق مخصوص استفاده شود.

435 ـ علت مجهز بودن رله هاي زمين به فيلتر در شبكه هاي فشار قوي چيست؟

    برای حذف هارمونیک‌های سوم و پنجم است.

436 ـ ترانسفورماتورهاي جريان مياني (C.T. INTERPOSE)را براي چه منظوري در مسير جريان C.Tهاي رله ديفرانسيل قرار مي دهند؟

C.Tهای اینترپوز برای دو منظور به کار می‌رود:

1ـ برابرسازی جریان دو طرف فشار قوی و فشار ضعیف؛

2ـ هم فاز نمودن جریان‌های دو طرف، زیرا مثلاً در اتصال YNd11اختلاف فاز ولتاژی دو طرف برابر 330 درجه می‌باشد که بایستی این اختلاف فاز توسط C.Tهای فوق اصلاح گردد.

437 ـ حفاظت ديفرانسيل ترانسفورماتور را به طور شماتيك رسم كنيد.

438 ـ واحد هارمونيك گير رله ديفرانسيل چه كاري انجام مي دهد؟

به هنگام جریان دادن ترانسفورماتور، در بطن جریان هجومی که از ترانسفورماتور کشیده می‌شود، هارمونیک‌های زوج بوجود می‌آید و انرژی این هارمونیک‌ها به اندازه‌ای است که به راحتی رله دیرانسیل را تحریک و باعث عملکرد رله می‌گردند، در حالی که در این حالت باید ترانسفورماتور بتواند وارد مدار شده و از آن بار گرفته شود و لذا نیاز به تمهیدی است که رلة دیفرانسیل، هارمونیک‌های زوج را درنظر نگیرد. به همین منظور در هر رلة دیفرانسیل واحدی به نام هارمونیک‌گیر تعبیه می‌شود تا به هنگام وصل ترانسفورماتور، در اثر هارمونیک‌های زوج تحریک شده و با باز کردن کنتاکتی که بر سر راه فرمان رله دیفرانسیل دارد، مانع از ارسال فرمان قطع آن شود. البته این ممانعت از ارسال فرمان قطع، موقتی بوده و لحظاتی بعد که از قدرت هارمونیک‌ها کاسته شد و واحد هارمونیک گیر از تحریک خارج گشت، کنتاکت فرعی واقع بر مسیر تریپ بسته می‌شود و شرایط برای فرمان رلة دیفرانسیل نرمال می‌گردد.

 

439 ـ علت استفاده از سيم پيچ نگهدارنده در رله ديفرانسيل چيست؟

برای پایدار نمودن رله و جلوگیری از عملکرد اشتباه آن درخارج از وزن حفاظتی مربوطه.

440 ـ حفاظت ترانسفورماتور در مقابل گازهاي ناشي از انفجار داخل ترانسفورماتور، به عهده چه رله اي مي باشد؟

     رله بوخهلتس.

441 ـ رلة بوخلهتس به چه منظوري در ترانسفورماتورها تعبيه گرديده است؟

    بروز یکی از خطاهای زیر در ترانسفورماتور که توسط رله بوخهلتس حفاظت می‌شود سبب تشکیل گاز و عبور آن از لوله رابط بین ترانسفورماتور و منبع ذخیره روغن شده و به داخل رله بوخهلتس که در این مسیر قرار دارد نفوذ کرده و باعث پایین آمدن سطح روغن در داخل رله می‌گردد که این عمل موجب پایین آمدن شناورهای رله شده و سبب بستن یا باز کردن کنتاکت‌های فرمان می‌شود و نتیجتاً باعث ایزوله شدن ترانسفورماتور از شبکه می‌گردد.

خطاها عبارتند از:

1ـ جرقه بین سیم‌های حامل جریان

2ـ جرقه بین قسمت‌های حامل جریان و هسته آهنی با محفظه روغن

3ـ سوختن هسته

4ـ قطع شدن یک فاز که منجر به ایجاد جرقه می‌گردد.

442 ـ رلة بوخلهتس در چند مرحله عمل مي‌كند؟

    در دو مرحله، مرحلة اول آلارم و مرحلة دوم تریپ

443 ـ پس از عملكرد رلة بوخهلتس شرايط وصل مجدد به چه صورت است؟

    رله بوخهلتس زمانی عمل می‌کند که اتصالی در داخل تانک ترانسفورماتور و میان روغن ایجاد شده باشد و جرقه حاصله موجب تجزیه روغن و متصاعد شدن گاز و در صورت اتصال شدید افزایش دمای روغن می‌شود و حجم روغن سریعاً افزایش یافته و به سمت کنسرواتور بالا می‌رود. در این مسیر دو حباب شیشه‌ای محتوی جیوه وجود دارد و در صورتی که گاز متصاعد شده که تدریجاً در محفظه بالایی بوخهلتس جمع می‌شود آنقدر باشد که به سطح روغن محفظه فشار آورده و آن را پایین آورده و حباب شیشه‌ای جابجا شود رله آلارم می‌دهد (مرحله اول) و اگر مشکل به همین جا ختم نشود، ممکن است حباب شیشه‌ای (محتوی جیوه) مرحلة دوم نیز پایین آمده و تریپ صادر گردد. عمل حباب شیشه‌ای (مرحلة دوم) در اثر حرکت شدید روغن نیز صورت می‌گیرد. بعد از عملکرد رله بوخهلتس بایستی گازهایی که جمع شده مورد آزمایش قرار گرفته و در خصوص برقدار کردن مجدد ترانسفورماتور تصمیم‌گیری به عمل آید.

 

 

444 ـ پايداري رله ديفرانسيل (Stability)را مختصراٌ توضيح دهيد.

     رله دیفرانسیل یک رله تفاضل سنج است و تفاضل جریان‌های طرف فشار قوی و ضعیف از کویل عمل کننده عبور می‌کند. رله دیفرانسیل باید برای جریان‌های ضربه‌ای اتصال کوتاه خارج از زون حفاظتی پایدار بماند و عملکرد کاذب نداشته باشد و نیز در لحظه وصل ترانسفورماتور جریان هجومی که فقط در یک طرف ترانسفورماتور جاری می‌شود، نبایستی باعث عملکرد رله شود. وجود این ثبات و جلوگیری از عملکرد کاذب رله که به ساختمان و طرح داخلی رله مربوط است، به پایداری رله دیفرانسیل موسوم می‌باشد.

445 ـ اگر ترانسفورماتور قدرت را در حالتي كه تپ آن ماكزيمم مقدار را دارد، برقدار كنيم (فقط تحت تانسيون قرار دهيم)، احتمال عملكرد چه رله‌هايي وجود دارد؟ چرا؟

    احتمال عملکرد کاذب رله دیفرانسیل وجود دارد و دلیل آن بالا بودن جریان هجومی اولیه (Inrush Current)است که چند برابر جریان نامی ترانسفورماتور می‌باشد.

446 ـ حفاظت ترانسفورماتور را در مقابل اتصال بدنه توضيح دهيد.

     در ترانسفورماتورهای قدیمی که فاقد رله دیفرانسیل می‌باشند جهت کنترل جریان بدنه به زمین، چرخ‌های ترانسفورماتور قدرت از زمین عایق شده و بدنه فقط از یک نقطه توسط یک رشته سیم زمین می‌گردد و بر سر راه آن، یک ترانسفورماتور جریان قرار داده و خروجی ترانسفورماتور جریان به یک رلة آمپریک متصل می‌شود: در این صورت هرگاه که بدنة ترانسفورماتور برقدار شود، این رله تحریک شده و هر دو طرف ترانسفورماتور قدرت را باز می‌کند. در جایی که از رله دیفرانسیل استفاده شود نیازی به ایزوله کردن ترانسفورماتور از زمین و استفاده از رله بدنه نخواهد بود.

447 ـ رله نوترال براي حفاظت چه مواردي است؟

    رله اتصال زمین در هر یک از فیدرهای خروجی، فیدر ترانس و نوترال پست وجود دارد و در صورت بروز اتصال زمین، این رله‌ها تحریک می‌شوند و تنظیمات آنها طوری است که رله اتصال زمین فیدر خروجی، سریع‌تر قطع می‌کند و رله‌های اتصال زمین فیدر ترانس و نوترال، به ترتیب در نوبت قطع می‌ایستند. اما یک سری اتصال زمین‌های کم آمپر نظیر نشتی‌ها که هیچ یک از این رله‌ها را تحریک نمی‌کند، در برگشت به شبکه از طریق نوترال، باعث گرم شدن بوبین نوتر می‌گردد. وظیفه رلة حفاظت نوترال، آن است که این نشتی‌ها را تشخیص داده و در مدت طولانی‌تری ترانسفورماتور قدرت را قطع نماید تا از سوختن ترانسفورماتور زمین جلوگیری شود.

448 ـ رله اتصال بدنه (Tank Protection)در چه مواقعي عمل مي‌كند و در چه صورت مي‌توان ترانسفورماتور را مجدداٌ در مدار قرار داد؟

رله اتصال بدنه زمانی عمل می‌کند که اتصالی در داخل و یا روی تانک و بوشینگ‌های ترانسفورماتور قدرت روی داده باشد. پس از عملکرد رله مزبور باید اطراف ترانسفورماتور و نیز سطح بالای ترانسفورماتور و بوشینگ‌ها دقیقاً بررسی گردد و در صورتی که محل اتصالی مشخص شود، پس از رفع عیب می‌توان ترانسفورماتور را در مدار قرار داد.

449 ـ رلة R.E.F، حفاظت چه محدوده‌اي را بر عهده دارد و چگونه عمل مي‌كند؟

    رله R.E.F(رله اتصال زمین محدود شده) هم در طرف سیم پیچ فشار قوی و هم در طرف سیم پیچ فشار ضعیف ترانسفورماتور قدرت قرار می‌گیرد و هدف از نصب این رله حفاظت بخشی از سیم پیچ‌های ترانسفورماتور و نیز کابل یا باسباری است که در محدوده C.Tهای مربوط به این رله قرار دارند می‌باشد و نوع عملکرد رله مثل رله دیفرانسیل بوده و بر مبنای تفاضل جریان‌های طرفین عمل می‌کند و برای اتصالی‌های خازن از زون رله عکس‌العمل نشان نمی‌دهد.

450ـ برای حفاظت ترانسفورماتور در مقابل اضافه ولتاژهای ناشی از صاعقه و کلیدزنی از چه وسیله‌ای استفاده می‌گردد؟

     از برقگیر استفاده می‌شود.

451ـ برای حفاظت ترانسفورماتور در مقابل اضافه جریان از چه رله‌ای استفاده می‌شود؟

    از رله اورکارنت یا اضافه جریان استفاده می‌گردد.

452ـ شاخک‌های میله‌ای روی بوشینگ‌های ترانسفورماتور چه کاری را انجام می‌دهند؟

   شاخک‌های روی بوشینگ‌های ترانسفورماتور تا اندازه‌ای کار برقگیر را انجام می‌دهند و حفاظت بوشینگ‌ها و سیم پیچ‌های ترانسفورماتور را بر عهده دارند. در مواقعی که امواج اضافه ولتاژ به ترانسفورماتور می‌رسند، بین شاخک‌ها جرقه زده و موج سیار شکسته می‌شود. اشکال عمدة این میله‌ها در مقایسه با برقگیرها، سرعت عمل کم آنها است.

453ـ رله جریان زیاد (Over Current)و اتصال زمين (E/F)در طرف فشار قوي ترانسفورماتور چه نقشي دارند و چه زماني عمل مي‌كنند؟

      رله O/Cو E/Fدر طرف فشار قوی  اولاً در مقابل اضافه جریان و اورلود شدن ترانسفورماتور نقش حفاظتی دارند و ثانیاً برای اتصالی‌های فازی خارج از ترانسفورماتور که به صورت جریان زیاد و نیز برای اتصالی‌های داخل ترانسفورماتور به عنوان Back.Upعمل می‌کنند.

454 ـ اگر رله‌هاي ارت فالت (E/F)فيدر خروجي و فيدر ترانس، به هنگام اتصال با زمين در هر يك از خروجي‌ها، عمل نكنند چه تجهيزاتي در خطر هستند و كدام رله به صورت نجات‌دهنده عمل مي‌كند؟

     از آن جایی که جریان اتصالی با زمین از نوترال به شبکه باز می‌گردد و بوبین نوتر در مسیر این جریان قرار دارد، در صورت تداوم اتصالی، این بوبین در معرض خطر قرار می‌گیرد و چون بوبین نوتر به لحاظ حرارتی فقط تا مدت معینی می‌تواند جریان اتصالی را تحمل نماید، لذا تنظیمات رله نوترال و حتی رله حساس نوترال (Sensetive Earth Fault)به گونه‌ای است که پیش از آسیب رسیدن به بوبین نوتر، ترانسفورماتور قدرت و ملحقات آن را از مدار خارج نماید.

455 ـ حفاظت تپ چنجر ترانسفورماتور چه نام دارد و اگر عمل كند چه اتفاقي مي‌افتد؟

    عدم عملکرد صحیح تپ چنجر باعث ایجاد قوس و در نتیجه تجزیه روغن تپ چنجر شده و موجب می‌شود که حفاظت بوخهلتس تانک تپ چنجر عمل کرده و ترانسفورماتور را از مدار خارج نماید.

456ـ رلة جریان زیاد زمانی، که به منظور حفاظت ترانسفورماتور به کار می‌رود معمولاٌ در چه جریانی تنظیم می‌شود؟

    جریان کار این رله معمولاً معادل 4/1 برابر جریان نامی ترانسفورماتور تنظیم می‌شود

457ـ انواع رله‌های حفاظتی جریانی را نام ببرید.

1ـ رله جریان زمان معکوس

2ـ رله جریانی با قطع لحظه‌ای

3ـ رله جریانی زمان معین

4ـ رله‌های زمان معکوس با قطع لحظه‌ای

458ـ چه نوع حفاظت‌هایی باعث قطع توأم کلید 63 و 20 کیلو ولت ترانسفورماتور می‌شود؟

    رله دیفرانسیل، رله بوخهلتس ترانسورماتور قدرت، رله بوخهلتس ترانسفورماتور داخلی، رله بوخهلتس بوبین نوتر، رله ترموستات ترانسفورماتور قدرت، رله بوخهلتس رگولاتور، رله R.E.Fو E/F.

459ـ عملکرد رله‌های کنترل درجه حرارت سیم پیچ و روغن را توضیح دهید.

   بر اثر عبور جریان زیاد و نیز رم شدن بیش از حد روغن و سیم پیچ، این رله‌ها عمل نموده و در مرحله اول باعث به کار افتادن پمپ و فن‌ها می‌شود و در صورتی که درجه حرارت باز هم افزایش یابد، موجب آلارم و قطع ترانسفورماتور می‌گردند.

460ـ در ترانسفورماتور سوپاپ اطمینان یا دریچه انفجار چیست؟

    سوپاپ اطمینان یا دریچه انفجار نقش مهمی در حفاظت ترانسفورماتور بازی می‌کند به طوری که اگر اتصال کوتاهی در داخل ترانسفورماتور پیش بیاید جرقه ایجاد می‌شود و به طور ناگهانی مقدار زیادی روغن تجزیه شده و گاز ناشی از آن صدمات قابل توجهی را وارد خواهد کرد. در این موقع دریچه باز شده و ضمن خروج روغن، فرمان قطع به بریکر ترانسفورماتور داده و از آسیب‌های بیشتر جلوگیری خواهد نمود.

461ـ سیستم فایرفایتینگ نوع سرجی در ترانسفورماتور چگونه عمل می‌کند؟

     در موقعی که اتصالی در داخل ترانسفورماتور پدید آید بر اثر انبساط شدید گازهای تولید شده، قسمت‌های آسیب‌پذیر از جمله بوشینگ‌ها ترکیده و روغن مشتعل شده به بالای ترانسفورماتور پاشیده می‌شود. آتش به وجود آمده باعث به کار افتادن دتکتورهایی می‌گردد که در بالای ترانسفورماتورها تعبیه شده‌اند که در نتیجه آن، فرمانی الکتریکی باعث پایین آوردن وزنه‌ای می‌شود که در جعبه آتش خاموش کن قرار دارد و پایین آمدن وزنه سبب باز کردن دریچه روغن ترانسفورماتور شده و گاز نیتروژن که در کپسول قرار دارد با فشار از قسمت پایین ترانسفورماتور وارد ترانسفورماتور شده و پس از طی مسافت داخل ترانسفورماتور از قسمت ترکیده شده روی آتش بالای ترانسفورماتور ریخته و موجب خاموش شدن آتش می‌شود. ضمناً شیر یک طرفه که در مسیر رله بوخهلتس و کنسرواتور قرار دارد و در اثر جاری شدن سریع روغن بسته شده و مانع ریختن روغن کنسرواتور به بیرون می‌شود.

462ـ وظیفة رلة جریان زیاد لحظه‌ای را بیان کنید.

   این رله در صورت بروز اتصالی‌های شدید به صورت آنی عمل می‌نماید.

463ـ وظیفة رلة اتصال زمین لحظه‌ای را بیان کنید.

   در صورت بروز اتصالی‌های شدید فاز با زمین، به صورت آنی عمل می‌نماید.

464ـ وظیفة رلة جریان زیاد تأخیری را بیان کنید.

   در صورت بروز اتصالی‌های فازها در شبکه با تأخیر زمانی لازم و هماهنگ شده با سایر رله‌های حفاظتی، عمل می‌نماید.

465ـ وظیفة رلة اتصال زمین حساس را بیان کنید.

   این رله نسبت به جریان‌های اتصال زمین کم، نظیر جریان‌های نشتی حساس می‌باشد، ولی عملکرد آن با تأخیر نسبتاً طولانی صورت می‌گیرد.

466ـ وظیفة رلة ضریب قدرت را بیان کنید.

   این رله با تغییر ضریب قدرت عمل می‌نماید.

467ـ رلة اضافه ولتاژ چیست؟

   در صورت افزایش ولتاژ نسبت به حد تنظیم شده عمل می‌نماید.

468ـ وظیفة رلة فرمان قطع (Trip Relay)را بيان كنيد.

   این رله در مسیر فرمان رله اصلی قرار گرفته و از طریق آن کویل قطع دیژنکتور تحریک می‌گردد.

469ـوظیفة ثابت نگه داشتن ولتاژ ثانویه ترانسفورماتورها از طریق کنترل تپ به عهدة چه رله‌ای می‌باشد؟

    سیستم (Automatic Voltage Regulator) A.V.Rکه شامل چند رله می‌باشد.

470ـ رلة کنترل کننده سطح روغن در ترانسفورماتور چیست؟

   رله کنترل سطح روغن (Oil Level Relay)، سطح روغن در تانک رزروار را زیر نظر دارد و با رسیدن روغن به زیر حد تنظیمی، عمل می‌نماید.

471ـ تفاوت رله ماکزیمم جریان جهتی با رله‌های ماکزیمم جریان معمولی را شرح دهید.

    تفاوت اساسی این رله‌ها در این است که رله جریانی جهتی، به جریانی که در جهت تنظیمی آن است، اجازه عبور می‌دهد. به عبارت دیگر این رله نه فقط نسبت به مقدار جریان حساس است بلکه نسبت به جهت آن نیز حساسیت دارد.

 

472ـ نحوه عملکرد رله اضافه جریان را شرح دهید.

    نوع مغناطیسی این رله از یک سیم پیچ و یک صفحه مدور و اجزاء دیگری ساخته شده است. زمانی که اتصال کوتاه بروز می‌کند، جریان زیادی ایجاد می‌شود و متناوباً شاری از صفحة متحرک آن می‌گذرد و باعث دوران آن و قطع مدار می‌شود. در این رله با افزایش جریان، زمان قطع کاهش پیدا می‌کند.

473ـ رله‌های (Inverse Definite Minimum Time) I.D.M.Tچه نوع رله‌هایی هستند؟

    رله‌های جریانی زمان معکوس که به عامل لحظه‌ای نیز مجهز هستند به رله‌های I.D.M.Tموسوم می‌باشند و برای حفاظت خطوط انتقال بلند و خطوط تغذیه کننده ترانسفورماتورها، و در مواقعی که جریان اتصال کوتاه زیاد است، استفاده می‌شود.

474ـ رلة اورکارنت (O/C)به کار رفته در شبکه از چه نوع رله‌هایی است و معمولاٌ اجازه عبور جریان را تا چه حدی می‌دهد؟

   رله اورکارنت به کار رفته در شبکه معمولاً از نوع Inverse(معکوس) است و معمولاً اجازه عبور جریان تا 3/1 برابر جریان نامی شبکه را می‌دهد.

475ـ رله راه‌انداز اورکارنتی دقیق‌تر عمل می‌کند یا رلة راه‌انداز امپدانسی؟

    رله راه‌انداز امپدانسی؛ زیرا که این نوع رله‌ها از هر دو پارامتر جریان و ولتاژ برای سنجش استفاده می‌کنند و امپدانس به دست آمده، مشخصة مطمئن‌تری برای تصمیم‌گیری رله محسوب می‌شود.

476ـ آیا می‌توان از رله اورکارنت به عنوان راه‌انداز رلة دیستانس استفاده نمود؟        بله.

477ـ در یک فیدر خروجی، اتصال کوتاهی رخ می‌دهد، آیا رلة R.E.Fعمل مي‌كند؟

       خیر، زیرا فقط در محدودة خود عمل می‌کند.

478ـ اشكال رله اوركارنت زمان ثابت در حفاظت فيدرها چيست؟

    اشکال این رله این است که چون زمان تنظیمی آن مقدار ثابت و معینی است  این رله برای فالت‌های شدید و برای فالت‌های خفیف به یک صورت عمل می‌کند، در حالی که از رله O/Cانتظار می‌رود که در هنگام فالت شدید سریع‌تر عمل نماید و نیز در عیوب گذرا و آنی، فرصت دهد که با از بین رفتن عیب، بریکر بی‌مورد قطع نگردد اشکال عمده دیگر این رله در سوئیچینگ و کلیدزنی فیدرها است. چون در این مواقع که آمپر اولیه ناشی از (Inrush Current)دفعتاً زیاد بوده و کند پایین می‌آید مکانیسم رله فرصت ریست شدن را پیدا نکرده و موجب عملکرد رله و قطع فیدر می‌گردد.

479ـ براي حفاظت فيدرهاي خروجي چه رله‌هايي به كار مي‌رود؟

1ـ رله اورکارنت برای فازها

2ـ رله ارت فالت

480ـ تنظيم زمان عملكرد رله‌هاي اوركارنت فيدرهاي خروجي و باس كوپلر ورودي 20 و 63 كيلو ولت چگونه است؟

تنظیم زمان‌های فیدرهای خروجی و باس کوپلر و فیدر ترانس 20 کیلو ولت و فیدر 63 کیلو ولت به صورت پشت سر هم و با فاصله زمانی صورت می‌گیرد. بدین معنی که در پایین‌ترین سطح، زمان فیدرهای خروجی و سپس زمان رله باس کوپلر و پس از آن زمان رله فیدر ترانس 20 کیلو ولت و سپس رله بطرف 63 کیلو ولت تنظیم می‌گردد. به این ترتیب، برای فالت‌ها و جریان‌هایی که رله‌ها را  تحریک می‌کند ابتدا رله فیدر اتصالی شده باید عکس‌العمل نشان داده و عیب را جدا نماید. اگر فیدر عمل ننمود رله باس کوپلر باید عمل کرده و فالت را از روی ترانسفورماتوری که فالت روی فیدرهای مربوط به آن قرار ندارد پاک نماید و چنانچه باس کوپلر باز نشد رله فیدر ترانس 20 کیلو ولت ترانسفورماتور (که فالت روی فیدر مربوطه آن قرار دارد) باید عمل نموده و کلید مزبور را باز نماید. اگر رله فوق نیز عمل نکند باید رله طرف 63 کیلو ولت بریکر مربوطه را باز کند.

481ـ مزیت رله‌های زمان معکوس  (Inverse Time)در حفاظت فيدرها چيست؟

   در رله‌های زمان معکوس عملکرد رله طوریست که برای جریان‌های کم، زمان بیشتر و برای فالت‌های شدید، زمان خیلی کم برای عمل قطع صرف می‌کند. مضافاً این که در کلیدزنی فیدرها، رله پایدار مانده و با از بین رفتن جریان هجومی (Inrush Current)، رله خود بخود ریست می‌گردد.

482ـ محل نصب رله جريان زياد تأخيري در كجاي خط مي‌تواند باشد؟

    در ابتدای خط نصب می‌گردد.

483ـ عامل ضربه كه موجب قطع بي‌دليل كليدها مي‌شود چيست؟

   اثر هارمونیک‌های فرد که باعث تحریک غیرلازم رله می‌شود.

484ـ چند مورد از حفاظت‌هاي الكتريكي ترانسفورماتور را نام ببريد.

    رله دیفرانسیل، رله ترمیک (برای بدنه، روغن و سیم پیچ) و رله جریان زیاد زمانی.

485ـ يك فيدر با رلة بار زياد (Over Load)محافظت شده است و اتصال كوتاه شديدي رخ مي‌دهد و جريان شديدي از فيدر مي‌گذرد، آيا اين رله قادر به قطع فيدر خواهد بود؟ چرا؟

    بله، اما با تأخیری که بستگی به شدت اتصالی ندارد.

486ـ در يك رله اور لود، زمان تأخير در قطع به چه چيزي بستگي دارد؟

    به زمان تنظیمی روی رله بستگی دارد.

487ـ آيا يك رله اوركارنت مي‌تواند به جاي يك رله اورلود نيز عمل كند؟ چرا؟

    بله، زیرا رلة اورکارنت یک رله اور لود نیز می‌شود.

488ـ حفاظت براي باتري هاي 110 ولت DCرا نام ببريد.

1ـ حفاظت ارت فالت         2ـ حفاظت آندر ولتاژ          3ـ حفاظت اضافه ولتاژ

 

489ـ سيستم زمين را تعريف و روش‌هاي ايجاد آن را نام ببريد.

سیستم زمین عبارت است از مجموعه تجهیزاتی که درون زمین نصب می‌شوند تا یک شبکه زمین مناسب و با مقاومت کم و در حد صفر برای شبکه ایجاد کنند. روش‌های ایجاد سیستم زمین عبارتند  از:

1ـ نصب الکترود میله‌ای در زمین

2ـ نصب صفحه زمین (در چاه)

3ـ شبکه توری (mesh)زمین

490ـ چرا براي تغذيه رله‌ها و حفاظت، از ولتاژ DCاستفاده مي‌كنند؟

    برای این که اگر تغذیه ACدر اثر بی‌برق شبکه و یا عامل دیگر قطع شود عمل قطع و وصل دیژنکتورها و عملکرد رله‌های حفاظتی با نبودن ACبه مخاطره نیفتد.

491ـ آلارم هاي 63 و 20 كيلو ولت Inter Tripچه مفهومي دارد؟

    آلارم 63 kv Inter Tripبه معنی آن است که رله‌ها و حفاظت مربوط به طرف 63 کیلو ولت عمل نموده و در نتیجه دیژنکتور 20 کیلو ولت باز شده است و آلارم 20 kv Inter Tripبه مفهوم آن است که حفاظت‌های مربوط به طرف 20 کیلو ولت ترانسفورماتور قدرت عمل کرده و باعث Tripطرف 63 ترانسفورماتور و باز شدن کلیدهای 20 و 63 کیلو ولت گشته است.

492ـ براي حفاظت تغذيه 220 ولت ACچه حفاظت‌هايي وجود دارد؟

1ـ حفاظت آندر ولتاژ و اور ولتاژ که معمولاً به صورت 220 V AC Failureمی‌باشد.

2ـ حفاظت به وسیله فیوز اتوماتیک در مقابل اتصالی‌های فازی

3ـ حفاظت با رله با تغذیه D.Cجهت اعلام قطع A.C

493ـ علت قطع شدن ACو آمدن آلارم مربوطه در پست‌ها چه مي‌تواند باشد؟

   ممکن است کلیدهای ACقطع شده باشد.

494ـ چرا عيب فيوز (Fuse Failure)بعد از ظاهر شدن پاك نمي‌شود؟

    علتش سوختن فیوزهای مربوط به ترانسفورماتور ولتاژ می‌باشد که برای پاک شدن آلارم باید فیوزها را تعویض، و در صورتیکه در مدار مربوطه، اتصالی رخ داده است، عیب را برطرف نمود.

495ـ روشن شدن انديكاتور Discrepancy(تفاوت ـ عدم هماهنگ بودن) مربوط به ديژنكتورها و سكسيونرهاي روي تابلو فرمان چه معني مي‌دهد؟

    روشن بودن این اندیکاتور روی تابلو فرمان نشان می‌دهد که وضعیت قرار گرفتن کلید کنترل نسبت به وضعیت دیژنکتور (یا سکسیونر) حالت درستی ندارد یعنی اگر کلید کنترل در حالت وصل باشد و دیژنکتور عملاً قطع باشد لامپ روشن می‌شود و نشان می‌دهد که حالت وصل (کلید کنترل) و قطع دیژنکتور نسبت به هم حالت متضاد دارند.

496ـ برقگير چيست؟

    برقگیر یک دستگاه حفاظتی در مقابل ولتاژ زیاد می‌باشد و در سیستم انتقال نیرو برای حفاظت تجهیزات پس عموماً و برای حفاظت ترانسفورماتور قدرت خصوصاً در مقابل اضافه ولتاژهیا ناشی از تخلیه الکتریکی ابرهای باردار روی سیم‌های انتقال و پست فشار قوی و نیز اضافه ولتاژهای قطع و وصل دیژنکتورهای شبکه انتقال بکار می‌رود. برقگیرها معمولاً در ابتدای ورودی خطوط انتقال به پست و ورودی ترانسفورماتور قدرت قرار داده می‌شوند.

497ـ برقگير در پست‌هاي فشار قوي كجا نصب مي‌گردد؟

   برقگیر در پست‌های فشار قوی معمولاً در ابتدای خطوط و همچنین در طرفین ترانسفورماتورهای اصلی و یا راکتورها قرار می‌گیرند.

498ـ حفاظت پست در مقابل برخورد مستقيم صاعقه چگونه انجام مي‌شود؟

الف) با نصب سیم گارد           ب) میلة برقگیر           ج) نصب برقگیر

499ـ آيا برقگيرهاي غير خطي در حالت طبيعي جريان ضعيف حدود ميلي آمپر را به زمين انتقال مي‌دهند؟

   بله و این به خاطر نبودن فاصله هوایی در این گونه برقگیرها است.

500ـ حداقل ولتاژ برقگير در شبكه زمين شده، چه مقدار است؟

    حداقل ولتاژ نامی برقگیر در شبکه زمین شده تقریباً برابر 80٪ولتاژ خط انتخاب می‌شود.

501ـ انواع برقگير را نام ببريد؟

   برقگیر آرماتور، برقگیر لوله‌ای، برقگیر با فنتیل، برقگیر سیلیکون کارباید و برقگیر متال اکساید.

502ـ دستگاه تطبيق امپدانس شامل چه تجهيزاتي مي‌باشد؟

   دستگاه تطبیق امپدانس شامل سیم پیچ، برقگیر و ترانسفورماتور تطبیق امپدانس می‌باشد.

503ـ P.L.Cرا به طور خلاصه شرح دهيد.

P.L.C   مخفف Power Line Carrierبه معنای خط فشار قوی حامل امواج مخابراتی است و توسط آن می‌توان سیگنال‌های مخابراتی را به منظور کنترل و نظارت از راه دور و یا حفاظت شبکه به نقاط دیگر شبکه ارسال نمود و متقابلاً سیگنال‌های مشابه را دریافت کرد. علاوه بر سیستم P.L.Cمی‌توان به سیستم‌های مخابراتی دیگر چون ماکروویو، بی‌سیم و ... اشاره نمود.

504ـ اجزاء اصلي سيستم P.L.Cرا نام ببريد.

   یک سیستم P.L.Cشامل ترمینال P.L.C(شامل تقویت کننده‌ها، فیلترها و دستگاه‌های گیرنده ـ فرستنده) و سیستم کوپلاژ (شامل خازن کوپلاژ، موج‌گیر یا لاین تراپ و دستگاه تطبیق امپدانس) می‌باشد.

505ـ روش‌هاي مختلف اتصال سيستم P.L.Cبه خطوط را نام ببريد.

1ـ روش فاز به زمین: این روش از سایر روش‌ها ارزانتر ولی دارای نویز زیادی است.

2ـ روش فاز به فاز: هزینة این روش دو برابر حالت قبلی ولی دارای نویز کمتر و ضریب اطمینان بالاتری است.

3ـ روش کوپلاژ به دو فاز از دو خط هم مسیر.

4ـ روش‌های دیگر مانند اتصال به سه فاز.

506ـ موارد كاربرد P.L.Cرا به طور خلاصه شرح دهيد.

1ـ ارتباطات تلفنی بین پست، نیروگاه و دیسپاچینگ؛

2ـ انتقال اطلاعات (Data)که به دو صورت می‌باشد:

الف) به صورت آنالوگ یا پیوسته  مانند مقدار تولید نیروگاه‌ها به مگاوات و ولتاژ خروجی به کیلوولت.

 ب) به صورت حالت‌های سوئیچینگ یا ناپیوسته یا دیجیتال مانند باز و بسته شدن بریکرها.

3ـ حفاظت خطوط و دستگاه‌ها (Tele Protection)

507ـ سيستم اسكادا (Scada)چيست؟

    عبارت S.C.A.D.Aاز کلمات Supervisory Control And Data Acquisition Systemگرفته شده است و به معنی سیستم کنترل نظارتی و اخذ اطلاعات می‌باشد. در این سیستم اطلاعات مورد نیاز برای کنترل و نظارت بر سیستم (مانند یک شبکه قدرت) از راه دور اخذ شده و درمرکز کنترل در دسترس دیسپاچر قرار می‌گیرد.

508ـ مزاياي سيستم اسكادا را نام ببريد.

1ـ افزایش دقت در انجام مانورها و تصمیم‌گیری به هنگام وقوع حوادث و اجرای عملیات؛

2ـ افزایش سرعت انجام مانورها و عملیات شبکه و کاهش زمان خاموشی؛

3ـ نیاز کمتر به نیروی انسانی و کاهش خطای نیروی انسانی؛

4ـ دسترسی به اطلاعات پست‌ها و شبکه بطور همزمان و دقیق و امکان ارائه آمار و گزارش‌های مورد نیاز؛

5ـ کاهش هزینه‌های بهره‌برداری.

509ـ منظور از نقاط آنالوگ (Analoge)چيست؟

   در سیستم‌های اسکادا به هر یک از مقادیری که اندازه‌گیری می‌شوند مانند مگاوات، مگاوار، کیلو ولت، شدت جریان یا آمپر یک خط و ... یک نقطه آنالوگ گفته می‌شود مانند شدت جریان یک فیدر KV20، این مقادیر در یک محدوده خاص، هر مقداری می‌توانند داشته باشند و به صورت پیوسته هستند.

510ـ منظور از نقاط Statusچيست؟

   به هر یک از وضعیت‌های موجود در پست، یک نقطه Statusگویند مانند وضعیت یک سکسیونر که می‌تواند باز یا بسته باشد یا وضعیت یک رله که می‌تواند در حالت Normalیا Alarmباشد.

 

511ـ يك سيستم اسكادا بطور كلي از چند بخش تشكيل شده است؟

سیستم‌های اسکادا معمولاً دارای 3 بخش کلی هستند:

1ـ تجهیزات اندازه‌گیری از راه دور در داخل پست که به تله متری معروف هستند شامل R.T.Uو مارشالینگ راک و نیز ترانس دیوسرها و رله‌ها.

2ـ تجهیزات و محیط مخابراتی برای انتقال اطلاعات و داده‌ها بین پست و مرکز دیسپاچینگ.

3ـ تجهیزات مرکز دیسپاچینگ شامل سخت‌افزارها و نرم‌افزارها.

512ـ R.T.Uچيست؟

R.T.U   مخفف کلمات Remote Terminal Unitاست و به پایانه‌های دور دست یا تابلوهایی گفته می‌شود که اطلاعات پست را از طریق کانال‌های مخابراتی به مرکز دیسپاچینگ انتقال داده و فرامین کنترلی را از مرکز دیسپاچینگ دریافت کرده و به تجهیزات پست از قبیل بریکرها و Tap Changerاعمال می‌کند.

513ـ معمولاٌ در يك سيستم اسكادا، كنترل چه نقاطي از يك پست فوق توزيع مورد نياز است و در سيستم اطلاعات آن نمايش داده مي‌شود؟

   نقاط کنترلی مورد نیاز عبارتند از: کلیدهای فشار قوی و متوسط (KV63 و KV20)، کلیدهای دو طرف ترانسفورماتور، فیدرهای KV20 خروجی پست، کلید کوپلاژ، فیدر خازن، Tap Changer، وضعیت‌های ترانسفورماتور شامل Raise/Lower، Auto/Manual، Master/Slave، Parallel/Independentو در بعضی از سیستم‌ها رله Lock outو ریست کردن این رله.

514ـ در يك سيستم اسكادا چه وضعيت‌هايي معمولاٌ نمايش داده مي‌شود؟

   وضعیت‌های مورد نیاز عبارتند از: وضعیت کلیة بریکرها، سکسیونرها، فیدرهای خازن، تپ چنجر ترانسفورماتور، In/outکلیدهای کشویی، وضعیت کلید Local/remoteو نیز وضعیت آلارم‌ها و رله‌ها.

515ـ در يك سيستم اسكادا معمولاٌ چه مقاديري نمايش داده مي‌شود؟

    مقادیر مورد نیاز عبارتند از: مگاوات، مگاوار خطوط KV63، ولتاژ خطوط KV63، مگاوات و مگاوار ترانسفورماتورها، ولتاژ ترانسفورماتورها، ولتاژ باسبارهای 63 و 20 کیلو ولت، جریان فیدرها، مقدار تپ ترانسفورماتورها، .

516ـ مودم (Modem)چيست؟

    عبارت Modemاز کلمات Modulatorو Demodulatorاخذ شده است. در ارسال اطلاعات پست‌ها به مرکز دیسپاچینگ از طریق خطوط مخابراتی اطلاعات به صورت دیجیتال از R.T.Uبه مودم داده شده و از طریق کانال مخابراتی ارسال می‌شود همچنین فرامین دریافتی از مرکز به مودم وارد شده و به R.T.Uانتقال داده می‌شود.

 

 

517ـ مفهوم Redundancyدر سيستم‌هاي اسكادا به چه معني است؟

   در سیستم‌های اسکادا برای افزایش قابلیت اطمینان سیستم در بخش‌های مهم سیستم ازدو سیستم مشابه از نظر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری استفاده می‌شود تا در صورت بروز اشکال برای یکی از سیستم‌ها، سیستم دیگر در مدار آمده و با انجام کار وقفه‌ای در عملکرد سیستم بوجود نیاید سیستمی را که در حال کار است On Lineو سیستم دیگر که به صورت آماده می‌باشد را Stand byیا Availableگویند.

518ـ سلسله مراتب مراكز ديسپاچينگ در سطح شبكه برق ايران چگونه است؟

   توسعه روزافزون و گسترش شبکه سراسری برق، باعث شد تا طرح ایجاد دیسپاچینگ‌های ملی و منطقه‌ای به اجرا درآید. در این طرح دیسپاچینگ ملی یا S.C.C (System Control Center)به عنوان دیسپاچینگ مادر، افزون بر امر برنامه‌ریزی و کنترل نیروگاه‌های بزرگ و بهره‌برداری اقتصادی از کل شبکه به هم پیوسته، وظیفه کنترل فرکانس و هماهنگی و نظارت بر دیسپاچینگ‌های منطقه یا (Area Operating Center) A.O.Cرا بر عهده دارد. دیسپاچینگ‌های شمال یا تهران (محل استقرار تهران)، شمال غرب (محل استقرار تبریز)، شمال شرق (محل استقرار مشهد)، مرکزی (محل استقرار اصفهان)، جنوب غرب (محل استقرار اهواز) و جنوب شرق (محل استقرار کرمان) به عنوان دیسپاچینگ‌های منطقه‌ای، وظیفه کنترل شبکه زیر پوشش منطقه خود را به عهده دارند.

      در شرکت‌های برق منطقه‌ای نیز مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع وظیفه راهبری و کنترل شبکه فوق توزیع را با هماهنگی دیسپاچینگ منطقه‌ای ذیربط بر عهده دارند.

519ـ در سطح شركت برق منطقه اي تهران چند مركز ديسپاچينگ فوق توزيع دارد؟

    در حال حاضر بر اساس طراحی انجام شده 9 مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع درنظر گرفته شده است که همگی زیر نظر و با هماهنگی مرکز اصلی دیسپاچینگ فوق توزیع (در ساختمان مرکزی برق تهران واقع در سعادت‌آباد) فعالیت خواهند کرد. این مراکز عبارتند  از: مرکز کرج جهت پوشش منطقه کرج، مرکز قم جهت پوشش منطقه قم، مرکز دوشان تپه جهت پوشش منطقه جنوب شرق تهران، مرکز آزادگان جهت پوشش منطقه جنوب غرب تهران، مرکز ری شمالی جهت پوشش منطقه ورامین، مرکز تهران پارس جهت پوشش منطقه دماوند، فیروزکوه و بخشی از شرق تهران، مرکز شوش جهت پوشش منطقه مرکزی تهران، مرکز نمایشگاه جهت پوشش منطقه شمال غرب تهران و مرکز مصلی جهت پوشش منطقه شمال شرق تهران.

520ـ شبكه كامپيوتري هر يك از مراكز ديسپاچينگ فوق توزيع شامل چه تجهيزاتي است؟

   هر کدام از مراکز جدید دیسپاچینگ فوق توزیع دارای دو دستگاه کامپیوتر Serverاصلی به عنوان Scada Serverو دو دستگاه Serverبه عنوان Communicationو دو دستگاه به عنوان ایستگاه کاری یا Work Stationبرای کار دیسپاچرها و یک ایستگاه کاری به عنوان Engineering Work Stationبرای انجام فعالیت‌های مهندسی و نرم‌افزاری مرکز و یک کامپیوتر به عنوان Officeمی‌باشد. هر یک از Work Stationها دارای 2 دستگاه مانیتور 20 اینچ و یک کامپیوتر صنعتی است.

521ـ نرم‌افزارهاي مراكز ديسپاچينگ فوق توزيع از چه نوعي هستند؟

     در مورد مراکز ساخت شرکت کرمان تابلو، یعنی مراکز ری شمالی، دوشان تپه و آزادگان، از سیستم عامل Windows NTاستفاده شده و نرم‌افزار آن توسط کارشناسان شرکت سازنده طراحی و تهیه گردیده است. در مورد مراکز ساخت شرکت متن نیرو یعنی تهران پارس، مصلی، شوش و نمایشگاه از سیستم عامل Qunixاستفاده شده و از نرم‌افزار متعلق به شرکت Repas AEGاستفاده گردیده است. پروتکل ارتباطی بین مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع و R.T.Uها نیز بر اساس استاندارد IEC 870-5-101می‌باشد و نحوه ارتباط پست‌ها با مرکز بصورت نقطه به نقطه و سرعت انتقال اطلاعات بین R.T.Uبا مرز baud600 است. این سیستم‌ها در صورت تغییر وضعیت (Change of Status)یا تغییر مقادیر (Change of Measurand)وضعیت جدید یا مقدار جدید را به مرکز دیسپاچینگ ارسال می‌کنند و هر 10 تا 15 دقیقه یکبار نیز، تمام مقادیر و وضعیت‌ها اسکن شده و به مرکز ارسال می‌شود.

522ـ در سيستم‌هاي اسكادا تفاوت Eventبا Alarmچيست؟

   هر اتفاق یا حادثه در سیستم که باعث تغییر وضعیت یکی از نقاط در پست شود یک Eventاست به آن دسته از رویدادها یا Eventها که بایستی به دیسپاچر اعلام شود تا وی عکس‌العمل و اقدام مناسب در قبال آن نشان دهد، آلارم (Alarm)گفته می‌شود. آلارم‌ها علاوه بر اینکه در فایل مربوطه ثبت می‌شوند می‌توانند منجر به فعالیت‌های دیگری نظیر چاپ شدن روی پرینتر، ایجاد آلارم صوتی و چشمک زدن نقطه مربوطه بر روی صفحه نمایش شوند.

523ـ نحوة ارتباط مركز اصلي ديسپاچينگ فوق توزيع با مراكز فرعي ديسپاچينگ فوق توزيع چگونه است؟

   هر یک از مراکز فرعی، اطلاعات پست‌های تابعه و تحت پوشش خود را از طریق R.T.Uها و خطوط مخابراتی دریافت می‌کنند و سپس اطلاعات هر مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع از طریق خطوط فیبر نوری به مرکز اصلی دیسپاچینگ فوق توزیع تهران (T.R.D.C)واقع در ساختمان مرکزی برق تهران انتقال می‌یابد و این مرکز ضمن دسترسی به تمامی اطلاعات پست‌ها، قابلیت ارسال فرمان‌های تعریف شده برای آن را دارا می‌باشد.

524ـ عملكرد پايانه دوردست در سيستم اسكادا (Scada)را تعريف كنيد.

فرامینی که از مراکز دیسپاچینگ بوسیلة کامپیوتر و توسط کانال‌های مخابراتی از قبیل P.L.Cو یا کابل به R.T.Uارسال می‌گردد توسط R.T.Uپردازش شده و اعمال زیر را انجام می‌دهد:

1ـ انتقال دهندة فرمان قطع و وصل از مرکز کنترل به پست.

2ـ نشان دهنده مقادیر دستگاه‌های اندازه‌گیری در مرز کنترل (ولتاژ، جریان و...).

3ـ نمایش دهندة وضعیت کلیدها (قطع و یا وصل) و آلارمها در مرکز کنترل.

525ـ از تابلو مارشالينگ راك (Marshaling Rack)به چه منظوري استفاده مي‌گردد؟

   معمولاً جمع‌آوری سیگنال‌های ورودی و خروجی مورد نیاز پایانه در تابلوی مارشالینگ راک صورت می‌پذیرد.

526ـ ارتباط پايانه با مركز كنترل و يا سيستم چگونه است؟

ارتباط پایانه با مرکز کنترل تنها یک ارتباط مخابراتی است در حالی که ارتباط پایانه با فرآیند تحت کنترل با توجه به سیگنال‌ها (دیجیتال، آنالوگ  و...) متفاوت است.

527ـ سخت‌افزار پايانه داراي چند قسمت اصلي است؟

بخش اول: وظیفه حفاظت و تطبیق سیگنال‌ها

بخش دوم: شامل کارت‌های I/O(ورودی / خروجی) استاندارد جهت دریافت و یا ارسال سیگنال است.

بخش سوم: قسمت مخابراتی پایانه است که جهت ارتباه راه دور به کار رفته و علاوه بر آن ارتباط اجزاء گسترده و پیرو پایانه را با بخش مرکزی برقرار می‌سازد.

بخش چهارم: قسمت هوشمند پایانه است که ارتباط کل سیستم و پردازش داده را بر عهده دارد.

بخش پنجم: شامل تجهیزات جانبی است جهت  ارتباط کاربر با سیستم (تست و عیب‌یابی)

528ـ محيط انتقال جهت تبادل اطلاعات بين پايانه و مركز چند نوع مي‌باشد نام ببريد.

1ـ P.L.C                               2ـ سیستم‌های رادیویی طیف گسترده

3ـ کابل مخابراتی 61 زوجی       4ـ مایکرو ویو

5ـ فیبر نوری                          6ـ Leased Lineیا کابل‌های مخابراتی اجاره‌ای

7ـ سیستم‌های ماهواره‌ای (در حال حاضر در برق تهران استفاده نمی‌شود).

529ـ انواع داده‌هاي قابل پردازش در پايانه دوردست را بيان كنيد.

   نقاط (Points)مختلف فرآیند تحت کنترل توسط کابل‌هایی از محوطه (Field)به تابلوی مارشالینگ راک (M.R)می‌آید و از آنجا به ترمینال‌های ورودی/خروجی پایانه متصل می‌شود که این نقاط شامل تغییر وضعیت کلیدها، سکسیونرها، آلارم‌ها یا ورودی‌های اندازه‌گیری (Measurand)و فرمان‌های کنترل Close/Trip، Raise/Lower، On/Offو... می‌باشد.

530ـ فيبر نوري چيست و از چه قسمت‌هايي تشكيل شده است؟

    فیبر نوری تکنولوژی جدیدی برای انتقال اطلاعات و ارسال دیتا است، به خصوص در مواقعی که حجم زیاد اطلاعات و مسافت‌های طولانی درنظر باشد. به طوری که از هر تار فیبر نوری می‌توان 120000 کانال مخابراتی که برابر با 10 گیگابایت در ثانیه است را ارسال نمود. انتقال اطلاعات توسط نور لیزر و با استفاده از ترمینال‌های نوری و از طریق تارهای فیبر نوری به مسافت‌های طولانی منتقل می‌شود، به طوری که برد سیگنال‌ها تا مسافت 160 کیلومتر بدون تکرار کننده نیز می‌رسد.

      ماده اولیه فیبر نوری از دی اکسید سیلیس تشکیل شده است که همان ماده اولیه شیشه است و برای افزایش یا کاهش ضریب شکست نور از موادی مثل اکسید ژرمانیوم یا اکسید فلوئور استفاده می‌شود. فیبر نوری از سه بخش عمده تشکیل شده است:

1ـ Core

2ـ Cladding

3ـ Coater

Coreانتقال دهندة نور و Claddingمنعکس کنندة نور می‌باشد. Coaterیک روکش لاستیکی است که از Coreو Claddingمحافظت می‌نماید.

531ـ هدف از به كارگيري شبكه فيبر نوري در برق تهران چيست؟

   هدف از به کارگیری شبکه فیبر نوری در برق تهران، دریافت اطلاعات از نیروگاه‌ها و پست‌های در دست بهره‌برداری، ضرورت اتوماسیون شبکه توزیع و فوق توزیع به خصوص در مناطق حساس شبکه و جلوگیری از خاموشی‌های ناخواسته، برنامه‌ریزی دقیق به منظور بهره‌برداری صحیح از پست‌ها و نیروگاه‌ها، اعمال هماهنگی و کنترل فرکانس شبکه چه در بخش تولید و چه در بخش انتقال، برقراری ارتباط بین دیسپاچینگ فوق توزیع اصلی با سایر دیسپاچینگ‌های فرعی، برقراری ارتباطات محدودة برق تهران به منظور پوشش مخابراتی و اتصال آنها به کلیه دیسپاچینگ‌های منطقه‌ای و دیسپاچینگ ملی و در نهایت افزایش بهره‌وری از طریق انتقال اطلاعات می‌باشد.

532ـ روش انجام تست نقطه به نقطه را شرح دهيد.

1ـ تست ارسال اطلاعات از هر یک از تجهیزات یا مارشالینگ راک: در این مرحله برای هر یک از تجهیزات، قطع و وصل و خارج کردن تجهیزات از محل خود انجام می‌گیرد و ارسال اطلاعات در مارشالینگ راک تست می‌شود.

2ـ تست ارسال اطلاعات از مارشالینگ راک تا مرکز دیسپاچینگ: در این مراحل فرامین از مارشالینگ راک به صورت دستی ارسال می‌گردد و بایستی در مرکز دیسپاچینگ همان فرمان‌ها دریافت گردد.

3ـ تست ارسال اطلاعات از تأسیسات تا مرکز دیسپاچینگ (تست واقعی): در این مرحله قطع و وصل هر یک از تأسیسات در پست انجام می‌شود. علائم و اندیکاتورهای عمل کرده در پست با مرکز دیسپاچینگ تست می‌شود.

533ـ سيستم راديوترانك چيست؟

   هدف از سیستم رادیو ترانک بهبود کیفیت ارتباطات مورد نیاز در شبکه مخابراتی و بی‌سیم با درنظر گرفتن حداقل تداخل، ایجاد قابلیت دسترسی به کانال به شکل بهینه در موارد ضروری و در کوتاه‌ترین زمان و مدیریت بر شبکه بی‌سیم است. ترانکینگ عبارت است از اختصاص خودکار و پویای تعداد محدودی کانال رادیویی به تعداد زیادی استفاده کننده و این کانال‌ها در یک سیستم ارتباطی رادیو ترانک، سیستم به صورت هوشمند، کاربران را با کانال‌های آزاد تغذیه می‌کند. در پروژه رادیو ترانک برق تهران این سیستم در باند فرکانس U.H.Fبه طور کامل جایگزین شبکه بی‌سیم فعلی خواهد شد

 

 

534ـ مزاياي سيستم راديوترانك چيست؟

1ـ دسترسی سریع

2ـ کارایی طیفی که مبتنی بر دو عامل است الف: همه استفاده کنندگان به صورت مشترک از تمام کانال‌های موجود در سیستم استفاده می‌کنند. ب: تا هنگام وجود تقاضای ارتباط، هیچ کانالی آزاد باقی نمی‌ماند و سیستم کنترل به محض وصول تقاضای سرویس کانال‌های آزاد را اختصاص می‌دهد.

3ـ کاهش و حذف سطح داخل: استفاده انحصاری رادیو ترانک از فرکانس‌ها، تداخل هم کانال را حذف می‌کند.

4ـ بهبود مشخصه‌های عملکرد سیستم، از قبیل کاهش زمان انتقال متوسط برای یک کانال

5ـ ویژگی‌هایی از قبیل امکان برقراری سطوح اولویت دهی، اعلام خروج از برد پوشش، تلاش مجدد برای برقراری ارتباط هنگام اشغال بودن سیستم و بالا بودن قابلیت اطمینان سیستم.

535ـ عدم تداخل و امنيت ارتباطي در سيستم راديوترانك چگونه ايجاد مي‌شود؟

    در این سیستم کاربران چون کانال را به صورت انحصاری بکار می‌برند فقط مکالمه مربوط به خود را خواهند شنید و در بقیه زمان‌ها غیرفعال هستند و با توجه به انتخاب تصادفی کانال توسط سیستم ترانک، شنود ارتباطی صوتی گروه یا شخص خاص از کاربران برای کاربر غیرمجاز دشوار است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل پنجم

 

سیستم مدیریت کیفیت و عملیات در شبکه

Quality Management System and Network Operations

 

روش‌های مانور تجهیزات               Methods of Equipment Maneuver

مجوزها برای کار روی تجهیزات            Work Permits for Equipments

ایمنی و شبکه                                                Network and Safety

علائم استاندارد پارامترهای تجهیزات

Standard Symbols of Equipment Parameters

536ـ منظور از سیستم مدیریت کیفیت را بیان کنید.

    نظام مدیریت کیفیت، مجموعه‌ای از برنامه‌ها و روش‌های انجام کار است که با توجه به خواسته‌های استاندارد ISO 9000تدوين شده و به روي كاغذ آمده است.

537ـ استاندارد ISO 9001را به اختصار توضيح دهيد؟

   استاندارد ISO 9001که در حوزه دیسپاچینگ و بهره‌برداری نیز پیاده‌سازی شده است، نیازمندی‌های یک سیستم مدیریت کیفیت را برای سازمان‌هایی که می‌خواهند توانمندی خود را در فراهم ساختن محصولات یا ارائه خدمات منطبق بر نیازهای مشتری و کاربرد نیازمندی‌های قانونی به اثبات برسانند، مشخص می‌کند. سازمان‌هایی که الزامات و خواسته‌های این استاندارد را برآورد کنند و توانایی آنان را در این امر به تأیید یکی از مراجع رسمی تأیید صلاحیت برسد، گواهینامة ایزو 9001 دریافت می‌کنند.

538ـ استانداردهای سری ISO 9000توسط چه سازماني تدوين شده است؟

   این استانداردها توسط سازمان بین‌الملی استاندارد (ISO)که مقر آن در کشور سوئیس است تدوین شده است. کشور ما نیز مانند بیشتر کشورهای جهان در این سازمان عضویت دارد. این سازمان وظیفه تدوین استانداردهای بین‌المللی را از طریق کمیته‌های فنی خود بر عهده دارد. استاندارد بین‌المللی  توسط کمیته فنی 176(ISO/TC 176)  یعنی کمیتة مدیریت کیفیت و تضمین کیفیت تهیه و تدوین شده است.

539ـ سيستم تضمين كيفيت در حوزة ديسپاچينگ و بهره برداري بر مبناي چه استانداردي طراحي و تدوين شده است؟

سیستم تضمین کیفیت در حوزة دسپاچینگ و بهره‌برداری بر مبنای استاندارد ISO 9001:2000طراحی و تدوین شده است. لازم به ذکر است که استانداردهای ISOتوسط سازمان بین‌المللی استاندارد، تقریباً هر 5 سال یکبار بازنگری شده و در صورت لزوم تغییر داده می‌شوند. ویرایش 1994 منسوخ شده و به جای آن ویرایش سال 2000 جایگزین گردیدها ست.

540ـ اهداف يك شركت جهت دريافت گواهينامه ISO 9000چيست؟

   افزایش رضایت مشتریان، ایجاد بهبود مستمر در انجام فعالیت‌ها و فرآیندها، افزایش توان رقابت، ارتقای کیفیت، مستند شدن فعالیت‌های مؤثر بر کیفیت و شفاف‌سازی انجام آنها، از اهداف یک شرکت جهت دریافت گواهینامه ISO 9000می‌باشد.

541ـ مستندات كيفيت چيست؟

   دستورالعمل و روش‌های اجرایی در مورد برنامه‌ها و اقداماتی که برای رسیدن به اهداف شرکت مکتوب می‌گردند، اصطلاحاً «مستندات کیفیت» نامیده می‌شوند.

542ـ مميزي كيفيت را تعريف كنيد.

   مميزي كيفيت، يعني بازرسي از نحوة انجام فعاليت‌ها و بررسی میزان انطباق آنها با آنچه که از طرف شرکت بیان شده است و نیز کنترل رعایت شدن الزامات استاندارد.

543ـ مهمترين اهداف حوزة ديسپاچينگ و بهره برداري را در خط مشي كيفيت بيان كنيد.

   مهمترین اهداف حوزة دیسپاچینگ و بهره‌برداری، بهبود بهره‌برداری از شبکه‌های انتقال و فوق توزیع، رسیدگی سریع به اتفاقات این شبکه و بهینه‌سازی شبکه و نیز هماهنگی با دیسپاچینگ ملی و جلب رضایت شرکت‌های توزیع نیرو و مشترکین با مصارف سنگین می‌باشد.

544ـ فرآيند چيست و در استاندارد ISO 9001فرآيندگرايي به چه معناست؟

   هر فعالیت یا مجموعه‌ای از فعالیت‌ها که با صرف منابعی (از قبیل نیروی انسانی، تجهیزات، مواد اولیه و ...) ورودی‌ها را به خروجی‌ها تبدیل کند یک فرآیند به شمار می‌رود.

      عملکرد اثربخش سازمان‌ها در گرو این است که فرآیندهای متعدد مرتبط و مؤثر بر هم را شناسایی و اداره کنند. در اغلب موارد خروجی یک فرآیند، بطور مستقیم ورودی به فرآیند بعدی را تشکیل می‌دهد. تعریف و اعمال مدیریت سیستماتیک بر فرآیندهای جاری در داخل یک سازمان و بویژه عملکرد متقابل این فرآیندها را فرآیندگرایی می‌نامند.

545ـ در سيستم مديريت كيفيت معاونت توليد و انتقال نيرو، منظور از حوزه ديسپاچينگ و بهره برداري چيست؟

   گواهینامه ایزو 9001 در حوزة دیسپاچینگ و بهره‌برداری شامل مجموعه فعالیت‌ها در واحدهای زیر است: امور بهره‌برداری، دفتر فنی نظارت بر شبکه، مدیریت دیسپاچینگ منطقه‌ای، امور دیسپاچینگ فوق توزیع، امور تدارکات و امور اداری (واحد آموزش).

 

546ـ اهداف كيفي (Quality objectives)چيست؟

  بر اساس استاندارد جدید ISO 9001:2000سازمان‌ها باید هدف یا اهدافی مرتبط با کیفیت در زمینه کاری خود تعریف کرده و دستیابی به آنها را مورد توجه و دستور کار خود قرار دهند. این اهداف باید متناسب با خط مشی کیفیت سازمان بوده و قابلیت اندازه‌گیری را نیز داشته باشند.

547ـ در حوزة ديسپاچينگ و بهره برداري محصول چيست؟

  مهم‌ترین حصول در این حوزه انرژی الکتریکی است که در خروجی پست‌های فوق توزیع  تحویل شرکت‌های توزیع نیرو می‌شود. لازم به ذکر است که در مواردی مانند مشترکین فوق سنگین انرژی با ولتاژ  KV63 تحویل مشتری می‌شود.

548ـ مهم ترين مشخصه كيفي محصول در حوزة ديسپاچينگ و بهره‌برداري چيست؟

  مهم‌ترین و اصلی‌ترین مشخصه کیفی محصول این حوزه، ولتاژ انرژی الکتریکی است که باید در حدود قابل قبول و تعریف شده قرار داشته باشد.

549ـ منظور از كنترل وسايل اندازه گيري و نظارت بر فرآيند در استاندارد ISO 9001:2000چيست؟

  بر اساس استاندارد، هر سازمان بايستي نوع نظارت و اندازه گيري‌هاي لازم الاجرا و وسايل مورد نياز براي اين اندازه‌گيري‌ها جهت اثبات انطباق محصول با نيازمندي‌هاي مشخص شده را تعيين كند.

      اين امر از جمله شامل كاليبراسيون وسايل اندازه‌گيري پارامترهاي مؤثر بر كيفيت، بطور سيستماتيك و برنامه‌ريزي شده مي‌باشد.

550ـ منظور از رضايت مشتري در استاندارد ايزو 9001 چيست؟

  مشتريان هر سازمان كساني هستند كه محصول يا خدمتي را از سازمان دريافت مي‌كنند و به عنوان يكي از شاخص‌هاي ارزيابي عملكرد سيستم مديريت كيفيت، سازمان بايد اطلاعات مرتبط با نظر و ديدگاه مشتري را در مورد اينكه آيا انتظارات وي توسط سازمان برآورده شده است يا نه، تحت بررسي، نظارت و كنترل قرار دهد.

551ـ اعتبار گواهينامه هاي ايزو 9001 چه مدت است؟

  اين گواهينامه ها به مدت 3 سال از تاريخ صدور داراي اعتبار هستند و در طي اين مدت، سازمان دريافت كنندة گواهينامه چند بار (معمولاً سالي يكبار) توسط مؤسسه صادر كنندة گواهينامه تحت مميزي مراقبتي قرار مي‌گيرد تا از برقراري سيستم مديريت كيفيت و برآورد شدن خواسته‌هاي استاندارد، اطمينان حاصل شود.

552ـ ارزيابي سالانه وزارت نيرو از عملكرد شركت هاي برق منطقه اي بر اساس چه مدلي صورت مي گيرد؟

  اين ارزيابي بر اساس مدل تعالي سازماني E.F.Q.Mتوسط بنياد اروپايي مديريت كيفيت (European Foundation for Quality Management)تدوين شده است صورت مي‌گيرد. اين مدل توسط مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران به عنوان مدل و الگوي مورد استفاده براي جايزه ملي كيفيت نيز برگزيده شده است.

553ـ چارچوب مدل E.F.Q.Mچيست؟

  اين مدل داراي دو بخش كلي توانمندسازها (Enablers)و نتايج (Results)است كه هر كدام نيمي از امتياز مدل را به خود اختصاص داده‌اند. مدل E.F.Q.Mداراي 9 محور به شرح زير است:

1ـ رهبري، 2ـ خط مشي و راهبرد، 3ـ كاركنان، 4ـ منابع و تأمين كنندگان، 5ـ فرآيندها، 6ـ نتايج مشتريان، 7ـ نتايج كاركنان، 8ـ نتايج جامعه، 9ـ نتايج كليدي عملكرد،

پنج محور اول به عنوان توانمندساز و 4 محور بعدي به عنوان نتايج مطرح هستند.

554ـ جایزه ملی کیفیت ایران چند سطح دارد؟

  جايزه ملي كيفيت هر سال در روز 18 آبان ماه كه روز ملي كيفيت نام گذاري شده اعطا مي‌شود و داراي 5 سطح است كه به ترتيب اهميت عبارتند از: 1ـ تنديس زرين، 2ـ تنديس سيمين، 3ـ تنديس بلورين، 4ـ تقديرنامه، 5ـ گواهي نامه.

555ـ در مدل E.F.Q.Mاظهارنامه چيست؟

  اظهارنامه يك سند و جزوه است كه توسط خود سازمان تدوين مي‌شود و ضمن ارائه تصوير كلي سازمان، به شريح وضعيت سازمان در ارتباط با يكايك محورهاي مدل E.F.Q.Mو معيارهاي آن مي‌پردازد. براي انجام فرآيند ارزيابي يا دريافت جايزه، اظهارنامه توسط مراجع ذيصلاح مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته و در صورت لزوم از سازمان نيز بازديد به عمل مي‌آيد (Site Visit).

      اظهارنامه ضمن معرفي دستاوردها و برنامه‌هاي آينده سازمان و ارائه نمونه‌هاي اجرايي خوب در سازمان به ارزياب اين امكان را مي‌دهد تا به نقاط قوت و نيز زمينه‌هاي بهبود در سازمان آشنايي بيشتري پيدا كند.

556ـ چرخة P.D.C.Aو بهبود مستمر را توضيح دهيد.

  عبارت PDCAاز حروف اول كلمات PLANو DOو CHECKو ACTIONگرفته شده است و شامل يك چرخة 4 مرحله‌اي به صورت زير است:

      PLANيا طرح به معني تجزيه و تحليل و بررسي وضع موجود براي شناسايي زمينه‌هاي بهبود و تعيين اهداف قابل دسترسي و يافتن راه‌هاي مناسب مي‌باشد.

DOاجرای طرح‌ها و برنامه‌ها و راه‌حل‌های انتخاب شده در مرحله قبل می‌باشد.

CHECKبررسی و ارزیابی نتایج حاصل از اجرای برنامه‌ها و راه‌حل‌ها و تعیین اینکه آیا به اهداف موردنظر دست یافته‌ایم یا خیر می‌باشد.

ACTIONانجام تغییرات در صورت لزوم در برنامه‌های اولیه و طرح‌ها و اجرای آنها می‌باشد.

در این روش، بهبود در سازمان یک فرآیند مستمر است و به همین دلیل در انتهای یک سیکل از بهبود فعالیت‌های انجام شده بررسی، ارزیابی مجدد می‌شوند و بهبود مستمر در تمامی سطوح سازمان به عنوان یک هدف دائمی مدنظر است.

557ـ در سيستم هاي مديريت كيفيت چند نوع مميزي وجود دارد؟

در این سیستم‌ها 3 نوع ممیزی وجود دارد:

1ـ ممیزی شخص اول: این نوع ممیزی که ممیزی داخلی نیز گفته می‌شود توسط خود سازمان و یا از طرف سازمان انجام می‌شود و هدف از انجام آن بررسی وضعیت و شناسایی میزان انطباق سیستم مدیریت کیفیت با الزامات و خواسته‌های استاندارد است. در سیستم کیفیت حوزه دیسپاچینگ و بهره‌برداری هر سال 2 بار ممیزی داخلی برگزار می‌شود.

2ـ ممیزی شخص دوم: این ممیزی توسط مشتریان سازمان یا از طرف مشتریان سازمان برگزار می‌شود و هدف از آن بررسی وضعیت سازمان یا شرکتی است که از آن خدمات یا محصولاتی دریافت می‌شود. به عنوان مثال برق تهران می‌تواند وضعیت و عملکرد پیمانکار تعمیراتی خود را مورد ارزیابی و ممیزی قرار دهد.

3ـ ممیزی شخص سوم یا ممیزی خارجی: این نوع ممیزی توسط سازمان‌های مستقل صورت می‌گیرد که خدمات ممیزی و صدور گواهینامه یا ثبت انطباق با الزامات استانداردهایی مانند استاندارد ISO 9001را بر عهده دارند.

558ـ مميزي مراقبتي چيست؟

   پس از دریافت گواهینامه استاندارد ISO 9001یا استاندادرهای دیگر، سازمان در مقاطع زمانی معین (معمولاً یک ساله) در طول دورة اعتبار گواهینامه توسط مؤسسه صادر کنندة گواهینامه تحت ممیزی مراقبتی قرار می‌گیرد تا از استقرار سیستم کیفیت و انطباق وضعیت با خواسته‌ها و الزمات استاندارد اطمینان حاصل شود و در صورتی که مغایرت جدی وجود داشته باشد گواهینامه صارد شده، باطل می‌گردد.

559ـ اهداف مقررات حفاظت استاندارد در تأسيسات برق را نام ببريد.

1ـ ایجاد محیط ایمن کار برای افراد؛

2ـ جلوگیری از انرژی‌دار شدن مجدد دستگاه‌ها و یا خطوط؛

3ـ حفاظت از دستگاه‌ها و خطوط؛

4ـ پایدار نگه داشتن شرایط تضمین شده.

560ـ چه عملياتي جهت ايجاد محيط ايمن كار لازم است، نام ببريد.

1ـ انجام عملیات جداسازی دستگاه‌ها، مدارات و خطوط از منابع انرژی؛

2ـ انجام عملیات بدون انرژی کردن دستگاه‌ها، مدارات و خطوط از منابع انرژی؛

3ـ صدور کارت‌های حفاظتی؛

4ـ صدور فرم‌های ضمانت‌نامه؛

5ـ نصب قفل‌ها و ضامن‌های ایمنی و ...؛

6ـ الصاق کارت‌های حفاظتی در محل‌های مورد نیاز؛

7ـ محصور کردن محیط کار؛

8ـ نصب اتصال زمین.

561ـ كارت احتياط را تعريف كنيد.

  کارت احتیاط، کارتی است که برای صدور آن عملیات جداسازی و بدون انرژی کردن انجام نمی‌شود. در نتیجه هیچ گونه حفاظتی را تضمین نمی‌کند. فقط شرایطی ایجاد می‌شود که در صورت بی‌برق شدن دستگاه‌ها و یا خطوط، از انرژی دار شدن مجدد آنها جلوگیری به عمل می‌آید.

562ـ موارد كاربرد كارت احتياط را به اختصار توضيح دهيد.

   در شرایط کار در مجاورت خطوط و یا دستگاه‌های انرژی‌دار و همچنین در شرایط کار بر روی خطوط و یا دستگاه‌های انرژی‌دار با لوازم ایمنی استاندارد و متناسب با ولتاژ مربوط امکان دارد مجریان کار باعث به وجود آمدن حادثه‌ای شوند که این حادثه سبب بی‌برق شدن آنها شود. قطعاً برق‌دار شدن مجدد آنها باعث بروز آسیب‌های جسمانی و خسارت‌های مالی خواهد شد. به منظور جلوگیری از انرژی‌دار شدن دوباره آنها روی کنترولرهای مربوط به خطوط و یا دستگاه‌های مجاور، کارت احتیاط نصب می‌شود.

563ـ وظايف درخواست كنندة كارت احتياط (مجري كار) را بنويسيد.

1ـ به مسئول بهره‌برداری مراجعه و ضمن تقاضای صدور کارت احتیاط محل و نوع کار را به طور وضوح تشریح نماید.

2ـ وسیله ارتباطی و وضعیت آن را به مسئول بهره‌برداری اطلاع دهد.

3ـ قبل از صدور کارت احتیاط به هیچ عنوان و تحت هیچ شرایطی اقدام به انجام دادن کار نکند.

4ـ در صورتی که در فاصله دوری مستقر شده باشد از طریق وسایل ارتباطی درخواست صدور کارت احتیاط نماید و وضعیت  ارتباطی خود را اطلاع دهد.

564ـ مقررات ابطال كارت احتياط را توضيح دهيد.

1ـ مجری کار باید کلیه ابزار و لوازم را از محوطه کار خارج کند و وضعیت محیط را به حالت عادی برگرداند و پایان کار و آخرین وضعیت را اطلاع دهد و اگر در فاصله دوری مستقر شده باشد از طریق وسایل ارتباطی به صادر کننده کارت پیام دهد.

2ـ افراد تحت سرپرستی خود را از محوطه کار دور کند و پایان کار را به آنان اطلاع دهد.

3ـ محیط کار خود را کاملاً تمیز کند.

4ـ نزد صادر کننده کارت احتیاط رفته و پایان کار و شرح کاری که انجام داده را اطلاع بدهد و آخرین وضعیت را نیز به آگاهی وی برساند و درخواست ابطال فرم تأییدیه صدور کارت احتیاط خود را بکند.

5ـ در صورتی که مجری کار در فاصله دوری مستقر شده باشد و قادر به مراجعه نزد صادر کننده نباشد، از طریق وسایل ارتباطی اقدام به ابطال فرم تأییدیه صدور کارت احتیاط خود بکند.

6ـ صادر کننده موظف است، نام و نام خانوادگی خود را در ستون «کارت برداشته شد به وسیله» ثبت و امضاء کند.

7ـ صادر کننده موظف است تاریخ برداشت کارت و ساعت برداشت کارت را در ستون مربوطه ثبت کند.

8ـ صادر کننده موظف است ساعت و تاریخ ابطال کارت احتیاط را به مجری کار اطلاع دهد و به وی یادآوری کند که هیچ گونه حفاظتی وجودندارد.

9ـ صادر کننده موظف است ابطال کارت احتیاط را در دفتر گزارش و دفتر مربوط به کارت احتیاط ثبت کند و در ضمن دستگاه‌ها را در صورت لزوم به وضعیت اول برگرداند.

565ـ كارت هاي حفاظتي و هشدار دهنده را نام ببريد.

1ـ کارت حفاظت شخصی

2ـ کارت حفاظت دستگاه

3ـ کارت اتیاط

566ـ فرم هاي حفاظتي را نام ببريد.

سه فرم حفاظتی وجود دارد:

1ـ فرم اجازه کار

2ـ فرم اجازه کار و آزمایش

3ـ فرم تضمین نامه ايستگاه

567ـ چرا صدور كارت احتياط هيچ گونه حفاظتي را تضمين نمي كند؟

    به دليل اين كه براي صدور كارت احتياط عمليات جداسازي و بدون انرژي كردن صورت نمي‌گيرد.

568ـ وظيفة دارندة كارت  احتياط در صورتي كه متوجه شود ارتباطش با صادر كننده قطع شده است، چيست؟

   موظف است بلافاصله وضعیت را به حالت عادی برگرداند و کار را تعطیل و افراد و لوازم را از محیط کار دور نموده و در اسرع وقت مراتب را به صادر کننده اطلاع  دهد و ابطال کارت احتیاط را از وی بخواهد.

569ـ كارت حفاظت شخصي را تعريف كنيد.

   کارتی است که برای صدور آن عملیات جداسازی و عملیات بدون انرژی کردن انجام می‌شود، در نتیجه عملیات فوق، محیط کار ایمن می‌شود و افراد و گروه‌های تعمیراتی و یا بازرسی کنندگان مجاز خواهند بود بر روی دستگاه‌ها، مدارات و ... کار کنند.

570ـ موارد كاربرد كارت حفاظت شخصي را نام ببريد.

   به منظور انجام کار بر روی دستگاه‌ها و یا مدارهای الکتریکی که ولتاژ آنها از V1000 بيشتر نباشد و به منظور انجام كار بر روي دستگاه ها و يا مدارهايي كه نقاط تضمين جداسازي و بي انرژي كننده آنها به منظور ايجاد محيط ايمن كار بيش از دو نقطه الكتريكي و چهار نقطه مكانيكي نباشد و حداکثر فاصله‌ای که می‌توان از این کارت در یک محل کاری استفاده کرد به شعاع  100 متر است.

571ـ وظايف درخواست كننده كارت حفاظت شخصي را بيان كنيد.

1ـ به مسئول بهره‌برداری مراجعه و با تشریح نوع کار، محل کار، ساعت شروع کار و مدت زمان تقریبی انجام کار تقاضای صدور کارت حفاظت شخصی بکند (این درخواست به صورت شفاهی و حضوری انجام می‌گیرد).

2ـ قبل از صدور کارت حفاظت شخصی، تحت هیچ شرایطی به هیچ کاری اقدام نکند و فقط می‌تواند نسبت به تهیه مقدمات کار و وسایل مورد نیاز، خارج از محوطه کار در شرایط کاملاً ایمن اقدام کند.

572ـ وظايف صادر كنندة كارت حفاظت شخصي چيست؟

1ـ به اتفاق درخواست کننده محل کار را بررسی می‌کند و در صورتی که مشکلی نباشد و یا نقطه ابهامی وجود نداشته باشد نسبت به تصویب صدور کارت حفاظت شخصی اقدام می‌کند.

2ـ مسئول بهره‌برداری بعد از تصویب صدور کارت حفاظت شخصی، نسبت به تکمیل آن اقدام می‌کند.

3ـ بعد از پر کردن کامل کارت حفاظت شخصی، کارت حفاظت شخصی را بوسیلة نخ و یا وسیله عایق دیگری محکم روی نقاط تضمین نصب می‌کند به طوری که به آسانی کنده نشود و در صورت امکان در معرض دید نیز باشد.

4ـ حایل‌ها و علائم ایمنی هشدار دهنده در صورت نیاز با حضور درخواست کننده در محل‌های مورد نیاز نصب می‌شود.

5ـ فرم تأییدیه صدور کارت‌های حفاظت شخصی را در دو نسخه تکمیل و نسخة اول آن را بعد از امضاء درخواست کننده تحویل وی می‌دهد و به او اعلام می‌کند که می‌تواند کارش را شروع کند.

6ـ شماره فرم تأییدیه صدور کارت‌های حفاظت شخصی و کارت‌های حفاظت شخصی و محل کار و نوع کار و نام دارنده آنها را با ذکر ساعت و تاریخ صدور در دفتر گزارش و دفتر مربوط به کارت‌های حفاظت ثبت می‌کند.

573ـ نحوة ابطال كارت حفاظت شخصي را بيان كنيد.

1ـ ابزار و لوازم کار را از محوطه خارج کند، اتصال زمین‌های موقت نصب شده را برداشته، محیط کار را نظافت و مازاد مواد و وسایل را از محیط کار خارج کند.

2ـ محیط کار و دستگاه را به وضعیت عادی درآورده و کلیه افراد تحت سرپرستی را از محیط کار دور کند و به آنان اطلاع دهد که کار پایان یافته و دیگر حفاظتی وجود ندارد و کسی مجاز به وارد شدن در محیط کار خاتمه یافته نیست و بایستی دستگاه یا مدار انرژی‌دار تلقی شود.

574ـ موارد استفاده از كارت حفاظت دستگاه را بنويسيد.

الف) حفظ دستگاه و تجهیزات از آسیب دیدن بیشتر

ب) پایدار نگه داشتن سرویس برق

ج) حفظ دستگاه‌ها و تجهیزات از صدمه دیدن

 

575ـ دستور نصب كارت حفاظت دستگاه توسط چه كساني صادر مي شود؟

الف) مسئول نوبتکاری وقت اتاق کنترل            ب) سرپرست نوبتکاری          ج) رئیس پست          د) مسئول بهره‌برداری

576ـ تكميل كننده، تصويب كننده و تصويب كنندة نهايي فرم درخواست صدور ضمانت نامه را نام ببريد.

الف) تکمیل فرم درخواست صدور ضمانت نامه توسط درخواست کننده انجام می‌گیرد.

ب) تصویب کننده، مسئول شیفت دیسپاچینگ می‌باشد.

ج) تصویب کننده نهایی، مسئول شیفت پست (مسئول بهره‌برداری) می‌باشد.

577ـ قبل از صدور فرم ضمانت نامه چه فرمي تكميل مي گردد؟

  فرم درخواست صدور ضمانت نامه که توسط درخواست کننده تکمیل و تحویل مسئولان بهره‌برداری می‌شود.

578ـ در صورتي كه فرم هاي ضمانت نامه براي انجام كار بيشتر از يك روز صادر شده باشد، وظيفه دارندة ضمانت نامه چيست؟

   دارنده ضمانت نامه موظف است هر روز پس از پایان کار و دور کردن افراد از محیط، فرم ضمانت نامه را تحویل صادر کننده دهد و اعلام کند که کار برای امروز تعطیل شده و افراد منطقه کار را ترک کرده و روز بعد، قبل از شروع کار ابتدا فرم ضمانت نامه خود را از صادر کننده دریافت کند. این اقدام جهت اطلاع صادر کننده از وضعیت کار می‌باشد.

579ـ چه كسي موظف است قبل از شروع كار ابتدا در طرفين محل كار، اتصال زمين موقت نصب كند؟

   دارنده ضمانت نامه

580ـ جداسازي را تعريف كنيد.

   مجزا کردن دستگاه‌ها و یا خطوط از کلیة منابع انرژی را جداسازی گویند.

581ـ بدون انرژي كردن را تعريف كنيد.

   تخلیه هر نوع انرژی دستگاه‌ها و یا خطوط پس از انجام عملیات جداسازی را عملیات بدون انرژی کردن گویند.

582ـ فرم تضمين نامه ايستگاه را شرح دهيد.

   فرم تضمین نامه ایستگاه شرایط کاملاً ایمن را برای انجام کار به وجود نمی‌آورد ولی تضمین می‌کند که هیچ نوع انرژی از طریق ایستگاه صادر کننده و همچنین ایستگاه‌های تابع جریان نخواهد داشت. فرم تضمین نامه ایستگاه تنها در شرایطی که نتوان تضمین کافی برای قسمتی از مدار بدست آورد صادر می‌شود که این فرم به منزله اجازه کار است و باید موارد این تضمین نامه به طور کامل رعایت شود.

583ـ دو مورد مهم از مواردي كه صادر كننده مجاز به ابطال فرم ضمانت نامه نمي باشد را شرح دهيد.

   در صورتی که ستون «ساعت و تاریخ لغو» کامل نشده باشد و همچنین اتصال زمین‌های نصب شده برداشته نشده باشد، صادر کننده مجاز به ابطال فرم ضمانت نامه نمی‌باشد.

 

584ـ دارنده ضمانت نامه موظف است قبل از شروع كار چه مواردي را به كاركنان تحت سرپرستي اطلاع دهد؟

1ـ شرح دستگاهی که کار بر روی آن مجاز شده است.

2ـ نوع کار مجازی که باید انجام شود.

3ـ حدود محوطه ایمن کار را مشخص کند.

4ـ تشریح نقاط تضمین شده

5ـ موقعیت قرار گرفتن اتصال زمین‌های موقت نصب شده

585ـ زمان اعتبار صدور ضمانت نامه چه مدتي مي باشد؟

  فرم‌های ضمانت نامه از زمان صدور تا ابطال دارای اعتبارند و در این فاصله زمانی، هیچ کس تحت هیچ شرایطی و به هیچ عنوان مجاز به راه‌اندازی و انرژی‌دار کردن محلی نیست که ضمانت نامه روی آن صادر شده است.

586ـ شرايط صدور فرم اجازه كار و آزمايش را توضيح دهيد.

   در شرایطی که فرم اجازه کار و آزمایش صادر شده باشد هیچ گونه فرم ضمانت‌نامه و یا کارت حفاظتی دیگری که نقاط تضمین جداسازی و بدون انرژی کنندة آنها با نقاط تضمین جداسازی و بدون انرژی کننده اجازه کار و آزمایش صادر شده وابسته باشد نمی‌توان صادر کرد. در صورتی که ضمانت نامه‌ای از قبل صادر شده باشد، تا قبل از باطل شدن کلیة ضمانت‌نامه‌ها، صدور فرم اجازه کار و آزمایش مجاز نیست.

587ـ هنگامي كه فرم اجازه كار و آزمايش صادر شده باشد و دارندة ضمانت نامه حين انجام كار نياز به انجام آزمايش داشته باشد، چه اقداماتي انجام مي گيرد،

1ـ دارنده ضمانت نامه موظف است تمام افراد تحت سرپرستی را یک به یک نسبت به انجام آزمایش مطلع و راهنمایی‌های لازم را به عمل آورد و آنان را از محیط کار دور کند و تذکرات لازم را بدهد که تا اعلام پایان آزمایش به محل کار نزدیک نشوند.

2ـ دارنده ضمانت نامه موظف است نزد صادر کننده مراجعه و فرم درخواست آزمایش را دریافت و تکمیل کند.

3ـ دارنده ضمانت نامه موظف است کلیه افرادی را که نامشان در جدول "ب" فرم درخواست آزمایش را مبنی بر آگاهی از آزمایش امضاء کند و به آنان تذکر بدهد که تا اعلام پایان آزمایش به محیط کار نزدیک نشوند.

4ـ دارنده ضمانت نامه موظف است فرم درخواست آزمایش تکمیل شده را برای آماده کردن شرایط شروع آزمایش تحویل صادر کننده ضمانت نامه دهد و منتظر بماند تا وی انجام عملیات را اعلام کند.

5ـ دارنده ضمانت نامه موظف است همکاری‌های لازم را به منظور آماده کردن شرایط شروع آزمایش با صادر کننده به عمل آورد.

6ـ صادر کننده ضمانت نامه بعد از انجام عملیات و آماده کردن شرایط لازم مربوط به درخواست آزمایش، فرم درخواست را امضاء و نسخه اول را برای اطلاع دارنده ضمانت نامه به وی مسترد کند و نسخه دوم را نزد خود نگاهداری نماید.

7ـ دارنده ضمانت نامه بعد از دریافت فرم مبنی بر آماده بودن شرایط برای آزمایش، به انجام آزمایشات مجاز ثبت شده در فرم درخواست آزمایش اقدام کند.

588ـ آيا دارنده ضمانت نامه مي تواند محيط كار را ترك كند؟ توضيح دهيد.

   دارنده ضمانت نامه (مجری کار) مسئول امینی افراد  تحت سرپرستی خود است. وی موظف است  از شروع تا پایان کار در محل کار حضور یابد و آنها را سرپرستی کند. او تحت هیچ شرایطی و به هیچ عنوان مجاز به ترک محل کار خود نیست. در صورتی که دارنده ضمانت نامه بخواهد به هر دلیلی محیط کار را ترک کند موظف است ابتدا کار را تعطیل و افراد را از محیط کار دور کند و مراتب را به صادر کننده ضمانت نامه اطلاع دهد تا وی از وضعیت کار اطلاع داشته باشد.

589ـ چنانچه لازم باشد براي انجام كارهاي مختلف بر روي يك دستگاه، مدار يا خط براي گروه هاي مختلف چند ضمانت نامه صادر شود چه اقداماتي انجام مي گيرد؟

   باید ضمانت نامه صادره، از نظر تأمین حفاظت‌های مربوط به کار مجاز ثبت شده در آن مکان باشد و هیچ گونه وابستگی به یکدیگر نداشته باشند به طوری که با لغو یکی از آنها، ایمن بودن محیط کار همچنان به قوت خود باقی باشد.

590ـ نحوة استفاده از كارت هاي عمليات ممنوع را شرح دهيد.

   صادر کننده ضمانت نامه موظف است برای هر کدام از فرم‌های ضمانت‌نامه کارت عملیات ممنوع با شماره مشخصی را که در اختیار دارد تعیین و روی نقاط تضمین نصب نماید و ضروری است که شماره کارت در ستون شماره کارت عملیات ممنوع فرم ضمانت نامه ثبت شود.

591ـ دامنة كاربرد فرم محدودة مجاز انجام كار را بيان كنيد.

   شامل کلیه عملیات فنی یا خدماتی در شبکه‌های برق انتقال نیرو می‌باشد، به نحوی که برای انجام کار نیاز به عملیات جداسازی یا بدون انرژی کردن خطوط، دستگاه‌ها یا مدارات نبوده و فقط شرایطی ایجاد می‌شود تا فرد درخواست کننده قادر باشد بدون صدور فرم ضمانت‌نامه یا کارت حفاظت شخصی یا کارت احتیاط در محدودة تعیین شده نسبت به انجام وظایف محوله اقدام نماید.

592ـ منظور از درج نقاط تضمين شده در پشت فرم درخواست صدور ضمانت نامه چيست؟

  منظور مشخص کردن و معین نمودن محل دقیق انجام کار می‌باشد و درخواست کننده بایستی نقاط تضمین شده را با دقت در پشت فرم درخواست صدور ضمانت نامه قید نماید.

593ـ در صورتي كه محل انجام كار دور از دسترس باشد و صادر كننده ضمانت نامه به علت بعد مسافت قادر به بازرسي محل كار نباشد، چگونه مي تواند نسبت به لغو فرم ضمانت اقدام نمايد؟

   صادر کننده می‌تواند به مطالب ثبت شده به وسیله دارنده ضمانت نامه استناد و نسبت به لغو ضمانت نامه اقدام کند مانند انجام کار روی خطوط در مسافت‌های دور.

594ـ افرادي كه مي خواهند براي انجام بازديد يا بازرسي وارد محوطه اي كه ضمانت نامه روي آنها صادر گرديده بشوند، چه مواردي را بايد به مورد اجرا گذارند؟

الف) به اتفاق دارنده ضمانت نامه، نزد صادر کننده مراجعه و موافقت کتبی خود و دارنده ضمانت نامه را جهت ورود به محوطه ایمن کار اعلام کنند.

ب) جدول «ب» پیوست فرم ضمانت نامه را امضاء کنند.

ج) در صورتیکه اجازه کار و آزمایش و برای آزمایش، فرم درخواست انجام آزمایش نیز صادر شده باشد باید جدول «ب» فرم درخواست آزمایش را امضاء کنند.

595ـ در چه صورتي مسئول بهره برداري موظف است از تصويب درخواست صدور كارت احتياط خودداري كند؟

    در صورتی که ارتباط سالم و مطمئن بین مجری انجام کار و مسئولان بهره‌برداری وجود نداشته باشد.

596ـ در صورتي كه مسئولان بهره برداري (اپراتورها) نتوانند با دارنده كارت احتياط، ارتباط برقرار كنند و يا به علت دوري راه قادر به اعزام نفر نباشند، در اين حالت مجاز به انجام چه كاري خواهند بود؟

  بعد از گذشت زمانی به مدت یک ساعت از زمان بی‌برق شدن خط یا دستگاه، کارت احتیاط دارنده را لغو و با کسب مجوز از مرکز کنترل، نسبت به انرژی‌دار کردن خط یا دستگاه اقدام خواهند نمود.

597ـ در فرمهاي ضمانت نامه، كار مجازي كه بايد انجام شود را تعريف كنيد.

   آن دسته از کارهایی که به منظور انجام آنها فرم اجازه کار یا اجازه کار و آزمایش صادر می‌گردد به عنوان کار مجاز نامیده می‌شود.

598ـ در چه صورتي مي توان روي نقاط تضمين (جداسازي و بدون انرژي كننده) نسبت به انجام كار اقدام نمود؟

   هیچ کس و به هیچ عنوان و تحت هیچ شرایطی مجاز به انجام کار بر روی نقاط تضمین (جداسازی و بدون انرژی کننده) نخواهد بود.

599ـ منظور از پايدار نگه داشتن سرويس برق در شبكه هاي برق انتقال نيرو چيست؟

    برای جلوگیری از عملیات اشتباه و آگاهی اپراتورها در وصل دیژنکتورها (بدون هماهنگی) روی دسته کنترل دیژنکتورها کارت حفاظت دستگاه نصب می‌شود تا اپراتور قبل از اقدام به انجام عملیات روی شبکه ابتدا به مطالب مندرج در کارت حفاظت دستگاه توجه نماید.

600ـ دستگاه ها يا خطوطي كه تحت فرم اجازه كار از سرويس خارج مي شوند را تعريف كنيد.

    دستگاه‌ها یا خطوط که بمنظور انجام کار بر روی آنها، از طرفین قطع و در صورت لزوم زمین می‌گردد، به عنوان دستگاه‌ها و خطوط از سرویس خارج شده نامیده می‌شوند.

 

601ـ دستگاه ها و يا خطوطي كه انجام كار بر روي آنها مجاز شده را تعريف كنيد.

 دستگاه‌ها و یا خطوطی که برای انجام کار مجاز در فرم اجازه کار اعلام می‌گردد و تحت فرم اجازه کار از سرویس خارج می‌شوند.

602ـ نقاط تضمين (جداسازي و بدون انرژي كننده) بايد داراي چه نوع مكانيزمي باشد؟

  کلیه نقاط تضمین مربوط به جداسازی و بدون انرژی کننده باید دارای قفل و یا ضامن ایمنی و یا وسیله‌ای که بتوان آنها را قفل نموده باشد، به طوری که هیچ کس قادر به انجام عملیات روی آنها نباشد.

603ـ دستگاه ها و يا خطوط مجزا شده در فرم تضمين نامه ايستگاه را تعريف كنيد.

  دستگاه‌ها و یا خطوطی که به منظور انجام کاری که محافظت شده تنها از یک طرف قطع می‌گردد، به عنوان دستگاه‌ها و یا خطوط مجزا شده معرفی می‌گردند.

604ـ در صورتي كه دارنده ضمانت نامه به عللي نتواند در محيط كار حاضر شود در اين صورت موظف به انجام چه اقدامي خواهد بود؟

  ابتدا باید کار را تعطیل و لوازم کار را از محیط خارج و نسبت به لغو ضمانت نامه خود اقدام نماید.

605ـ انواع مجوز كارهاي مختلف و متداول در شبكه هاي برق انتقال نيرو را توضيح دهد.

1ـ اجازه کار، 2ـ اجازه کار و آزمایش، 3ـ تضمین نامه ایستگاه، 4ـ کارت حفاظت شخصی، 5ـ کارت احتیاط، 6ـ برگ محدوده مجاز انجام کار، 7ـ درخواست انجام عملیات تحت اجازه کار و آزمایش، 8ـ اجازه ورود و خروج خودروهای سنگین به تأسیسات برق، 9ـ درخواست و اجازه کارهای ساختمانی و تأسیساتی در پست‌های فوق توزیع و انتقال نیرو، 10ـ جدول «ب» پیوست ضمانت نامه، مخصوص سرپرستان و بازدیدکنندگان.

606ـ شرایط انجام عملیات بدون انرژی کردن از منابع انرژی الکتریکی را بیان کنید.

الف) برای انجام عملیات بدون انرژی کردن باید از سکسیونرهای زمین استفاده نمود،

ب) برای انجام عملیات بدون انرژی کردن باید از سکسیونرهایی استفاده شود که دارای کنتاکتهای قابل رویت باشند.

ج) در صورتی که برای انجام عملیات بدون انرژی کردن از سکسیونرهایی استفاده شود که دارای کنتاکت‌های قابل رویت نباشند، باید بعد از اتمام عملیات هر سه فاز آنها را بازرسی و آزمایش نمود.

د) سکسیونرهایی که برای انجام عملیات بدون انرژی کردن مورد استفاده قرار می‌گیرند، باید در حالت بسته بودن مکانیزم عمل کننده آنها قفل شود، تا از باز شدن ناخواسته آنها بطور مکانیکی یا الکتریکی جلوگیری بعمل آید.

هـ) در صورتیکه دستگاه‌ها یا خطوط فاقد کلید (سکسیونر) اتصال زمین باشند باید از زمینهای موقت سیار (استاندارد) استفاده شود.

607ـ درخواست کننده قبل از صدور فرم ضمانت نامه تحت چه شرایطی مجاز به انجام کار خواهد بود؟            درخواست کننده (مجری انجام کار) قبل از صدور و دریافت فرم ضمانت نامه به هیچ عنوان و تحت هیچ شرایطی مجاز به انجام کار نیست.

608ـ چرا در فرم‌های ضمانت‌نامه ردیف «بررسی شد به وسیله» بایستی توسط دارنده ضمانت نامه بررسی و تأیید شود؟

   چون کلیه عملیات  انجام شده برای صدور فرم ضمانت نامه باید توسط دارنده ضمانت نامه مورد قبول واقع شود، لذا ردیف «بررسی شد به وسیله» بایستی توسط دارنده ضمانت نامه بررسی و تأیید گردد.

609ـ شرایط عملیات جداسازی از منابع انرژی الکتریکی را بیان کنید.

الف) برای انجام عملیات جداسازی باید از سکسیونر استفاده شود.

ب) برای انجام عملیات جداسازی لازم است از سکسیونرهایی که دارای کنتاکت‌های قابل رویت باشند، استفاده شود.

ج) در صورت استفاده از سکسیونرهایی که دارای کنتاکتهای مخفی بوده و قابل رویت نمی‌باشند، باید بعد از اتمام عملیات هر سه فاز این کلیدها با لوازم و ابزار ایمنی مخصوص و متناسب با ولتاژ مربوط آزمایش شوند.

د) تمام سکسیونرهایی که برای انجام عملیات جداسازی مورد استفاده قرار می‌گیرند باید در حالت باز قرار داده شوند و مکانیزم عمل کننده آنها قفل گردد تا از وصل ناخواسته آنها به طور مکانیکی یا الکتریکی جلوگیری بعمل آید.

610ـ فرم تضمین نامه ایستگاه چه شرایطی را برای انجام کار بوجود می‌آورد؟

   فرم تضمین نامه ایستگاه تنها در شرایطی که نتوان تضمین کافی را برای قسمتی از مدار بدست آورد صادر می‌شود. یعنی شرایط کاملاً ایمن را برای انجام کار به وجود نمی‌آورد.

611ـ در چه شرایط و مواقعی می‌توان از فرمهای ضمانت‌نامه استفاده نمود؟

   برای ایمن کردن محیط کار و به منظور انجام کار یا بازرسی بر روی تجهیزات نصب شده، مدارات، خطوط و دستگاه‌ها در شرایط زیر باید از فرمهای ضمانت نامه مناسب استفاده شود:

1ـ به منظور انجام کار بر روی دستگاه‌ها، مدارات، خطوط و تجهیزاتی که ولتاژ آنها بیش از 1000 ولت باشد.

2ـ به منظور انجام کار بر روی دستگاه‌ها، تجهیزات، مدارات یا خطوطی که نقاط تضمین جداسازی و بی‌انرژی کننده آنها بیش از دو نقطه الکتریکی برای تضمین محل کار، مورد نیاز باشد.

3ـ به منظور انجام کار بر روی دستگاه‌ها و تجهیزاتی که نقاط تضمین جداسازی و بی‌انرژی کننده آنها بیش از چهار نقطه مکانیکی برای تضمین محل کار، مورد نیاز باشد.

4ـ به منظور انجام کار بر روی دستگاه‌ها مدارات خطوط و تجهیزاتی که نقاط تضمین جداسازی و بی‌انرژی کننده آنها در یک محل قرار نداشته باشد.

612ـ فرم درخواست صدور ضمانت نامه را چه کسانی می‌توانند تکمیل کنند؟

   فقط افراد مسئول و مجاز می‌توانند فرم درخواست صدور ضمانت‌نامه را تکمیل کنند.

 

 

613ـ در چه صورتی صادر کننده ضمانت نامه موظف است انجام آزمایش را تصویب نکند؟

   در صورتی که صادر کننده ضمانت نامه تشخیص دهد که انجام آزمایش ممکن است سلامت دستگاه را به خطر بیندازد و یا  اینکه اثر نامطلوب روی شبکه و تجهیزات داشته باشد.

614ـ کارت حفاظت دستگاه را تعریف کنید.

کارتی است که در شرایط بخصوصی از انجام عملیات جلوگیری می‌کند:

الف) صدمه رسیدن به دستگاه

ب) صدمه رسیدن بیشتر به دستگاه

ج) پایداری سرویس برق

615ـ چه کسانی باید حتماً یک نسخه از مقررات ایمنی را داشته باشند؟

  کلیة افرادی که شغلشان ایجاب می‌نماید کار و یا مانوری روی شبکه‌های برق انجام دهند.

616ـ اپراتور چه وظیفه‌ای در قبال کتابچه مقررات ایمنی دارد؟

  اپراتور موظف است آن را با دقت مطالعه نموده و بر حسب مورد، مفاد آنر ا به کار بندد.

617ـ در صورت وجود اشکال پس از اعلام پایان کار گروه تعمیراتی به هنگامی که فرم محدودة مجاز انجام کار صادر گردیده چه اقداماتی باید انجام داد؟

1ـ ابطال فرم محدودة مجاز انجام کار؛

2ـ صدور کارت حفاظت دستگاه مطابق با دستورالعمل مربوطه؛

3ـ اعلام عیب به دیسپاچینگ مربوطه.

618ـ اتصال زمین متحرک را تعریف کنید.

  اتصال زمین متحرک اتصال زمینی است که برای کار روی محفظه تجهیزات برقرار می‌گردد و پس از دریافت اجازه کار، گیرنده آن می‌تواند به ترتیب هر یک از آنها را برداشته و بعد از انجام کار روی آن محفظه مجدداً دایر نماید و محفظه دیگر را آزاد کند.

619ـ اتصال زمین اضافی را تعریف کنید.

   اتصال زمین اضافی، اتصال زمین تأیید شده است که پس از صدور اجازه کار و یا آزمایش به کار برده می‌شود (برای مثال زمین کردن مدار در همان نقطه انجام کار).

620ـ تجهیزات برقدار را تعریف کنید.

  کلیه تجهیزات یا مدارهای الکتریکی دارای ولتاژ را برقدار می‌گویند.

621ـ آیا می‌توان با توافق قبلی و یا توسط علائم، نسبت به برقدار و یا بی‌برق نمودن تجهیزات اقدام نمود؟

   خیر، باید جداً اجتناب و پرهیز نمود.

622ـ شخص مانور کننده قبل از قطع و وصل سکسیونرها در محوطه، چه کاری باید انجام دهد؟

   شخص مانور کننده می‌بایستی از دستکش‌های عایق ایمنی استفاده نماید.

623ـ تابلوهای خطر و احتیاط و حصارها و موانع دیگر باید تحت سرپرستی چه کسی نصب شوند؟

   باید تحت سرپرستی شخص صلاحیتدار نصب و یا برداشته شود.

624ـ چرا تمام تجهیزات پست را ارت می‌نماییم؟

  به دلیل پدیده القاء و به منظور هم پتانسیل نمودن بدنه کلیه تجهیزات می‌بایستی کلیة تجهیزات پست را ارت نمود.

625ـ قبل از جریان دادن فیدرهای 20 کیلو ولت چه باید کرد؟

   اپراتور موظف است پس از بازدید ظاهری از پل‌های فیدر، نسبت به وصل فیدر اقدام نماید.

626ـ فرق سکسیونر و دیژنکتور چیست؟

   سکسیونر را نمی‌توان زیر بار قطع و وصل نمود ولی دیژنکتور به دلیل قابلیت قطع و وصل زیر بار و اتصال کوتاه و برای حفاظت سیستم در هنگام اتصالی و نیز انجام مانورهای قطع و وصل در شرایط خط گرم (Hot Line)استفاده می‌گردد

627ـ چرا در طرفین دیژنکتورها معمولاً سکسیونر قرار می‌دهند؟

   یک علت برای این است که بتوان در مواقعی که احتیاط به بازرسی و تعمیر دیژنکتور است آن را از شبکه فشار قوی جدا نموده و علت دیگر، اگر احتیاج به کار تعمیر و یا تست و غیره بعد از دیژنکتور باشد احتمال القاء از پل‌های باز دیژنکتور به دلیل فاصله کم آنها در طول زمان و داشتن خاصیت خازنی تجهیزات فشار قوی احتمال خطر در تعمیرات و غیره وجود دارد. در نتیجه وجود سکسیونر در دو طرف یا لااقل در یک طرف آن (از طرف تغذیه H.V) ضروری است.

628ـ در صورت قطع کامل DCپست، وظيفه اپراتور و مركز كنترل چيست؟

  وظیفه اپراتور اطلاع سریع به مرکز کنترل می‌باشد و وظیفه مرکز کنترل دستور قطع دستی کلیدهای ورودی و بی‌برق کردن پست می‌باشد.

629ـ جهت ايجاد اتصال زمين موقت ابتدا چه بايد كرد؟

   ابتدا باید میله‌های (یا گیره‌های) اتصال زمین را به سیستم زمین محل کار متصل و سپس به فازها ارتباط داد.

630ـ در موقع برداشتن اتصال زمين موقت چه بايد كرد؟

   ابتدا باید تیغه‌ها را از فازها جدا و سپس از سیستم زمین پست جدا نمود.

631ـ ايمني را تعريف كنيد.

   ایمنی، رهایی از پتانسیل ضرر و زیان است.

632ـ ريسك را تعريف كنيد.

  ریسک، ارزش پذیرفته شده خسارت است.

633ـ شخص مجاز را تعريف كنيد.

   شخص مجاز کسی است که به اندازه کافی معلومات فنی و تجربی داشته باشد و بتواند در موقع مانور و یا انجام کار خطرات ناشی از آن را تشخیص و پیشگیری نماید.

634ـ فرد صلاحيت دار را تعريف كنيد.

   فرد صلاحیتدار شخصی است که به اندازه کافی آموزش دیده و اطلاعات فنی داشته باشد و کتباً از طرف مدیران شرکت برق منطقه‌ای برای انجام مانورها و یا کارهای سرویس و تعمیرات روی دستگاه‌ها و مدارهای سیستم برق معرفی شده باشد.

635ـ نمونه اي از وسايل ايمني را نام ببريد.

  کفش ایمنی، کلاه ایمنی، دستکش ایمنی

636ـ فازمترها چند نوع هستند؟

   بر دو نوعند: فازمترهای فشار قوی و فازمترهای فشار ضعیف

637ـ چنانچه فازمتري وجود برق در يك هادي را نشان نداد، آيا مي توان مطمئن شدكه هادي مذكور فاقد برق مي باشد؟

   خیر، ممکن است لامپ فازمتر سوخته باشد و نشان ندهد. قبل از آزمایش هادی خود فازمتر فشار قوی باید آزمایش شود.

638ـ آيا مي توان براي امتحان فاز در يك هادي كه اختلاف ولتاژ آن با زمين  كيلو ولت از فازمتر 400 ولت استفاده كرد؟

   خیر، زیرا باعث برق گرفتگی می‌شود.

639ـ در رابطه با ايمني پست چند نوع ولتاژ مطرح مي شود؟ نام ببريد.

   دو نوع ولتاژ مطرح می‌گردد: 1ـ ولتاژ گام            2ـ ولتاژ تماس

640ـ ولتاژ گام را تعريف كنيد.

   عبور جریان اتصالی باعث توزیع ولتاژ در سطح زمین پست می‌شود. ولتاژی که در حالت اتصال کوتاه فاز با زمین مابین دو پای فردی که در محوطه پست قرار دارد بوجود می‌آید را ولتاژ گام (قدم) گویند.

641ـ ولتاژ تماس را تعريف كنيد.

   ولتاژی که بین دست و پای افراد یا بین دو دست در موقع تماس با تجهیزاتی که در اثر بروز عیب به طریقی دارای ولتاژ شده‌اند بوجود می‌آید را ولتاژ تماس می‌گویند.

642ـ چرا اپراتور در مواقع احساس خطر جاني و ديگر موارد ضروري، بايد مراتب را ابتدا به مركز كنترل گزارش نموده و سپس اقدام به قطع دستگاه نمايد؟

   خیر، در این گونه شرایط بلافاصله باید عمل قطع انجام و سپس مراتب به مراکز کنترل ذیربط گزارش داده شود. البته شرایط باید قابل توجیه باشد.

643ـ در مورد حوادث اضطراری که زمان در آن نقش مهمی دارد وظیفة اپراتور چیست؟

  رأساً فقط در مورد از سرویس خارج نمودن دستگاه و اطفاء حریق اقدام و در اولین فرصت حادثه را به مراکز کنترل ذیربط اطلاع دهد.

644ـ جریان متناوب خطرناک است یا جریان مستقیم، چرا؟

  جریان متناوب، زیرا مقدار ماکزیمم جریان که  برابر قدرت مؤثر است تولید برق‌زدگی می‌نماید.

645ـ حداقل جریان متناوب و مستقیم که برای بدن انسان خطرناک هست را نام ببرید.

   مینیمم جریان ACبرابر 50mAو مینمم جریان DCبرابر 80mAمی‌باشد.

646ـ خطرناک‌ترین حالت برق گرفتگی چه موقع است؟

   موقعی که جریان برق از قلب عبور نماید.

647ـ آیا می‌توان یک خط برقدار را ارت نمود؟

   خیر (هرگز).

648ـ اختلالات و عوارض بعدی پس از برق گرفتگی کدامند؟

1ـ اختلالات قلبی (افزایش و کاهش فشار خون، افزایش ضربان قلب)؛

2ـ اختلالات عصبی (دچار فراموشی، هذیان گویی، سردرد عصبی، گزگز کردن بدن و...)؛

3ـ اختلالات حسی (اختلالات بینایی مانند عفونت عنبیه، اختلالات شنوایی مانند کری)؛

4ـ سایر عوارض بعدی (در فشار قوی ایجاد عوارض کلیوی).

649ـ انواع اتصالی در شبکه برق را نام برده و بدترین نوع اتصالی را مشخص کنید.

1ـ فاز به فاز (بدترین نوع اتصالی برای شبکه)

2ـ فاز به نول

3ـ فاز به زمین (بدترین نوع اتصالی برای انسان

650ـ آیا مقاومت الکتریکی بدن انسان ثابت است؟ توضیح دهید.

   مقاومت الکتریکی بدن انسان ثابت نیست و بر اثر عوامل فردی و شرایط کاری تغییر می‌کند.

651ـ حالت‌های مختلف عبور جریان برق از بدن کدامند؟

1ـ از یک دست و دو پا

2ـ از دو دست

3ـ از دو پا

4ـ از یک دست و یک پا

652ـ حداکثر ولتاژ تماس در جریان‌های ACو DCبا توجه به ماكزيمم زمان مجاز براي قطع مدار چقدر است؟

 

ولتاژ مستقیم DC(ولت)	ولتاژ مؤثر متناوب AC(ولت)	زمان مجاز (ثانیه)
120	50	5
140	75	1
160	90	5/0
175	110	2/0
200	150	1/0
250	220	05/0
310	280	03/0

653ـ خطرناک‌ترین حالت عبور جریان برق از بدن انسان کدام حالت است؟

   خطرناک‌ترین حالت عبور جریان برق از دو دست است. زیرا در این مورد جریان برق توأماً از قلب و ریه عبور کرده و می‌تواند موجب اختلال در آنها شود.

654ـ حداقل فواصل مجاز از نزدیکترین هادی برقدار تا سطح زمین یا سکوی توقف در پست‌ها و کلید خانه‌های فشار قوی چقدر است؟

ولتاژ اسمي	فاصله مجاز
كمتر از 6/6 كيلو ولت	2 متر و 56 سانتيمتر
بيشتر از 6/6 كيلو ولت و كمتر از 11 كيلو ولت	2 متر و 59 سانتيمتر
بيشتر از 11 كيلو ولت و كمتر از 22 كيلو ولت	2 متر و 64 سانتيمتر
بيشتر از 22 كيلو ولت و كمتر از 33 كيلو ولت	2 متر و 75 سانتيمتر
بيشتر از 33 كيلو ولت و كمتر از 66 كيلو ولت	2 متر و 97 سانتيمتر
بيشتر از 66 كيلو ولت و كمتر از 132 كيلو ولت	2 متر و 43 سانتيمتر
بيشتر از 132 كيلو ولت و كمتر از 275 كيلو ولت	2 متر و 56 سانتيمتر
بيشتر از 275 كيلو ولت و كمتر از 400 كيلو ولت	2 متر و 49 سانتيمتر

655ـ آیا در موقع نزدیک شدن طوفان و رعد و برق می‌توان روی خطوط هوایی کار کرد؟

     خير، به علاوه در اين گونه مواقع در صورتي كه گروهي نيز كار مي‌كنند فوراً بايد كار را موقف نموده و مراتب را اطلاع دهند.

656ـ حداقل اصول اساسی ایمنی در صنعت برق را شرح دهید.

1ـ قطع مدار از كليه منابع انرژي

2ـ اطمينان از عدم وصل مجدد خطوط يا دستگاه

3ـ آزمايش خطوط يا دستگاه (به منظور اطمينان از بي‌برق)

4ـ اتصال زمين موقت

657ـ برای انجام کار روی پایه‌ها و برج‌های حائل هادی‌های برقدار فشار قوی، فواصل مجاز مشخص شده مابین قسمت‌های بدن یا ابزار کار تا قسمت برقدار چه مقدار می‌باشد؟

ولتاژ اسمي	فاصله مجاز
تا 11 كيلو ولت	1 متر
تا 33 كيلو ولت	1 متر و نيم
تا 66 كيلو ولت	2 متر
تا 132 كيلو ولت	4 متر
تا 230 كيلو ولت	5 متر
تا 400 كيلو ولت	6 متر و نيم

658ـ شدت ضایعات الکتریکی، پس از تماس بدن انسان با منبع الکتریکی، به چه عواملی بستگی دارد؟

تجربيات متعدد كلينيكي و آزمايشگاهي مشخص نموده است كه شدت ضايعات الكتريكي به عوامل زير بستگي دارد:

الف) ولتاژ،   ب) شدت جريان الكتريكي،   ج) مقاومت پوست و يا مخاط در نقطه ورودي جريان،  د) مقاومت نقطه خروجي با زمين (اگر اتصال وجود داشته باشد)،   هـ) مدت زمان عبور جريان و اتصال،   و) مسير عبور جريان برق در بدن،   ز) نوع جريان برق،   ح) مقدار وسعت سطح تماس،   ط) حساسيت فردي و توانايي‌هاي متفاوت افراد مختلف،   ي) فركانس.

659ـ مقاومت نسوج بدن انسان را به ترتیب نام ببرید.

بر اساس مطالعات فراوان كلينيك و آزمايشگاهي، مقاومت نسوج بدن انسان به ترتيب زير عبارتند از: 1ـ استخوان، 2ـ چربي، 3ـ تاندون، 4ـ پوست، 5ـ عضله، 6ـ عصب و عروق خوني و 7ـ مايعات داخل رگ‌ها كه كمترين مقاومت را دارا مي‌باشند.

 

 

660ـ مقاومت پوست بدن انسان در حالتهای مختلف چقدر است؟

   پوست خشك مي‌تواند داراي مقاومتي معادل يك مگااهم باشد، در حاليكه مقاومت پوست مرطوب به عرق طبيعي 35000 اهم، پوست كاملاً خيس 10000 اهم و بدن غوطه‌ور در آب 1000 اهم مي‌باشد.

661ـ کمک‌های اولیه را تعریف و اهداف آن را نام ببرید.

   كمك‌هاي اوليه عبارت است از كليه اقداماتي كه بلافاصله پس از بروز حادثه صورت مي‌گيرد و مي‌تواند سبب كاهش چشمگير مرگ و مير شده و عوارض ناشي از حادثه را بسرعت تغيير دهد. و اهداف آن شامل 1ـ نجات و زنده نگهداشتن مصدوم، 2ـ جلوگيري از شدت يافتن حادثه، 3ـ كمك به بهبود حال بيمار تا رسيدن به مركز درماني.

662ـ ویژگی‌های شخص کمک دهنده در امدادگری و کمک‌رسانی به مصدوم را نام ببرید.

1ـ سرعت عمل در نجات مصدوم، 2ـ خونسردي و آرامش در كار، 3ـ روحيه دادن به بيمار، 4ـ ابتكار عمل، 5ـ آشنايي با اصول كمك‌هاي اوليه.

663ـ علائم حیاتی بدن انسان چیست؟

   تجسس علائم حياتي با حداقل صرف وقت و وسيله بايد امكان‌پذير باشد.

1ـ نبض: با لمس سرخ رگ‌ها نبض را مي‌توان حس كرد. تعداد ضربان نبض در يك شخص بالغ برابر 60 تا 80 ضربه در دقيقه است.

2ـ تنفس: تعداد دفعات تنفس بين 15 تا 18 بار در دقيقه مي‌باشد.

3ـ فشار خون: ميزان فشاري كه خون به ديواره سرخ رگها وارد مي‌كند.

4ـ درجه حرارت بدن: درجه حرارت معمولي بدن 37 درجه سانتيگراد مي‌باشد.

5ـ رنگ پوست.

6ـ مردمك چشم.

7ـ درجه هوشياري.

664ـ چهار عامل مهم در تعینی پاسخ انسان نسبت به ارتعاش چیست؟

   شدت ارتعاش، فركانس ارتعاش، جهت ارتعاش، مدت ارتعاش.

665ـ حداکثر زمان مجاز برای اتصال ولتاژهای 50ـ75ـ90ـ110 ولت به بدن انسان چقدر می‌باشد؟

   ثانيه 5=50 ولت، ثانيه 1=75 ولت، ثانيه 5/0=90 ولت، ثانيه 2/0=110 ولت

666ـ سه عامل مهم که در برق گرفتگی قابل بررسی است را نام ببرید.

1ـ سيستم برق (ذات برق)؛

2ـ محيط زيست (تماس با زمين)؛                3ـ موجود زنده (مهمترين عامل در برق گرفتگي).

667ـ عوامل مؤثر در برق گرفتگی را بیان کنید.

    مقدار جرياني كه از بدن عبور مي‌نمايد.

668ـ برق گرفتگی به چند طریق معمول است، نام ببرید.

به دو طريق: 1ـ تماس مستقيم با برق؛

2ـ تماس غيرمستقيم با برق.

669ـ خطرات ناشی از سیستم‌های برقی را نام ببرید.

1ـ خطرات مربوط به توليد حرارت (حرارت مطلوب، حرارت غيرمطلوب)؛

2ـ خطرات ناشي از برق گرفتگي.

670ـ اهداف بهداشت حرفه‌ای را نام ببرید.

1ـ حفظ و ارتقاط سطح سلامت جسماني، رواني و اجتماعي كاركنان؛

2ـ پيشگيري از بيمارها و حوادث شغلي؛

3ـ انتخاب مشاغل متناسب با شرايط محيطي.

671ـ وظایف کارگر در محیط کار چیست؟

1ـ رعايت اصول و مقرارت ايمني؛

2ـ استفاده از وسايل حفاظت فردي و گروهي؛

3ـ استفاده از حفاظها در محيط كار؛

4ـ عدم دستكاري در وسايل حفاظت فردي؛

5ـ عدم دخالت در كارهاي ديگران.

672ـ وظایف کارفرما در ارتباط با مسائل کارگران چیست؟

1ـ تهيه وسايل ايمني (فردي و گروهي)؛

2ـ نصب حفاظ براي دستگاههاي خطرناك؛

3ـ ايمن‌سازي محيط كار؛

4ـ اجراي مقررات ايمني؛

5ـ ارتباط با وزارت كار و سازمان تأمين اجتماعي؛

6ـ آموزش ايمني كاركنان.

 

673ـ به طور کلی عوامل زیان‌آور در محیط کار را بیان کنید.

1ـ عوامل شيميائي؛ 2ـ عوامل فيزيكي؛ 3ـ عوامل بيولوژيكي؛ 4ـ عوامل مكانيكي؛ 5ـ عوامل رواني.

674ـ عوامل شیمیائی به چند طریق می‌تواند به بدن انسان صدمه وارد کند؟ نام ببرید.

   به سه طريق: 1ـ از راه تنفسي؛ 2ـ از راه پوستي؛ 3ـ از راه گوارشي.

675ـ عوامل فیزیکی که در محیط کار می‌تواند باعث ناراحتی‌ها یا امراض گوناگون برای افراد شود را نام ببرید.

1ـ حرارت، 2ـ صدا، 3ـ فشار هوا، 4ـ ارتعاش، 5ـ روشنايي، 6ـ اشعه‌ها و مواد راديواكتيو، 7ـ الكتريسيته.

676ـ منابع تولید حرارت الکتریکی را نام ببرید.

الف) گرماي مقاومتي، ب) گرماي القائي، ج) گرماي حاصل از نشتي جريان، د) گرماي حاصل از جرقه، هـ) گرماي حاصل از الكتريسيت ساكن.

677ـ عواملی که نقطه اشتعال به آنها بستگی دارد را نام ببرید.

1ـ مقدار درصد بخارات توليد شده از جسم، 2ـ مقدار درصد اكسيژن موجود در محل، 3ـ نوع حرارت، 4ـ درجه حرارت، 5ـ مدت زمان قرار گرفتن ماده قابل اشتعال در محيط حرارت، 6ـ نوع كاتاليزور يا تسريع كننده واكنش.

678ـ درجه حرارت اشتعال به آنها بستگی دارد را نام ببرید.

   درجه حرارت اشتعال يك جسم جامد، مايع يا گاز عبارت است از كمترين درجه حرارتي كه در آند ما، اشتعال ماده بدون عامل آتش زنه امكان‌پذير باشد.

679ـ درجه حرارت اشتعال یا نقطه خود به خود سوزی را تعریف کنید.

الف) حرارت شيميايي، ب) حرارت الكتريكي، ج) حرارت مكانيكي، د) حرارت هسته‌اي.

680ـ طبقات آتش‌سوزی‌ها به طور کلی به چند دسته تقسیم می‌شوند؟

بر اساس استاندارد ايزو، آتش‌سوزي‌ها به شش دسته تقسيم مي‌شوند كه عبارتند از:

دسته A: آتش‌سوزي جامدات قابل اشتعال؛

دسته B: آتش‌سوزي مايعات قابل اشتعال؛

دسته C: آتش‌سوزي ناشي از فلزات قابل اشتعال؛

دسته D: آتش‌سوزي ناشي از فلزات قابل اشتعال؛

دسته E: آتش‌سوزي ناشي از الكتريسيته؛

دسته F: آتش‌سوزي مواد سوختني خاص و مهم مانند چربي‌ها و روغن‌هاي آشپزي.

681ـ آتش به چند طریق گسترش می‌یابد؟

   به دو دسته افقي و عمودي.

682ـ مثلث آتش را تعریف کنید.

   آتش نتيجه يك عمل شيميايي است كه از تركيب سه عامل مواد سوختني، هوا و حرارت به وجود مي‌آيد. اين سه عامل را در كنار هم مثلث آتش گويند.

683ـ به طور کلی برای خاموش کردن آتش، چه باید کرد؟

الف) گرفتن حرارت، ب) دور ساختن مواد سوختني، ج) قطع هوا.

684ـ انواع خاموش کننده‌های آتش را از نظر وضعیت ظاهری نام ببرید.

الف) دستي، ب) سيار، ج) ثابت.

685ـ انواع وسایل خاموش کننده از نظر محتوای مواد اطفای حریق کدامند؟

1ـ خاموش كننده‌هاي محتوي آب؛

2ـ خاموش كننده‌هاي محتوي پودر و گاز؛

3ـ خاموش كننده‌هاي محتوي كف (شيميايي ـ مكانيكي)؛

4ـ خاموش كننده‌هاي محتوي گاز Co₂؛

5ـ خاموش كننده‌هاي محتوي هالوژنه.

686ـ خاموش کننده‌های مواد کف چند نوعند؟

  دو نوعند: كف شيميايي ـ كف مكانيكي.

687ـ ماده هالوژنه را تعریف کنید.

   مواد هالوژنه تشكيل شده از يك يا چند اتم از يك عنصر هالوژن مانند: فلوئور، كلر، برم، يد.

688ـ برای خروج مواد خاموش کننده و هدایت آن به طرف آتش نیاز به چه عاملی می‌باشد؟

   فشار گاز.

689ـ نکته مهم به هنگام استفاده از کسپول‌های آتش‌نشانی چیست؟

   فوران را متوجه ريشه آتش سازيد.

690ـ در آتش‌سوزی وسایل الکتریکی و الکترونیکی چه باید کرد؟

   در آتش‌سوزی‌های وسایل الکتریکی یا الکترونیکی مانند ژنراتورهای مولد برق، پست‌ها و کابل‌های فشار قوی و فشار ضعیف و... قبل از هر اقدامی باید جریان برق قطع گردیده و بعد با کپسول گاز Co₂(گاز كربنيك) اقدام به اطفاء حريق نمود.

691ـ برای خاموش کردن آتش‌های ناشی از مایعات (قابل اشتعال) از چه نوع کپسولی باید استفاده کرد؟

   از خاموش کننده‌های پودری در سطح کوچک و کف شیمیایی و مکانیکی در سطح بزرگتر.

692ـ به هنگام استفاده از خاموش کننده‌های محتوی گاز Co₂، عمل قطع هوا چگونه انجام مي شود؟

   یک کیلوگرم Co₂مایع وقتی به صورت بخار درآید نیم متر مکعب فضا را اشغال می‌کند و گاز Co₂اكسيژن هوا را از محل دور و خود جايگزين آن مي شود.

693ـ گاز Co₂که در خاموش کننده‌های تجهیزات برقی به کار می‌رود را شرح دهید.

   گاز Co­₂گازي است غيرقابل احتراق، بي بو، غير سمي، خنثي، فاسد نمي شود و هادي الكتريسيته نمي باشد و وزن آن سنگين تر از هوا است.

694ـ هالن 104 که یک خاموش کننده هالوژونه است چگونه عمل می‌کند؟

  هالن 104 = كربن تتراكلريد.

     وقتی این ماده شیمیایی بر روی آتش ریخته می‌شود، بلافاصله با جذب حرارت تجزیه شده و تولید گاز سنیگین که تقریباً پنج برابر سنگین‌تر از هواست می‌نماید و گاز مزبور روی آتش را پوشانده و جای هوا را می‌گیرد و حریق را خفه می‌کند.

695ـ فشار گاز حاصل در کپسول از چه طریق تأمین می‌گردد؟

   فشار حاصل از واکنش دو ماده شیمیایی بر یکدیگر، فشار گاز بی‌اثر در بالن، فشار از طریق کمپرس کردن، فشار درونی.

696ـ کپسول‌های پودر و هوا حاوی چه مقدار پودر و هوا است؟

    کپسول حاوی پودر و بقیه هوای کمپرس شده است. عامل فشار همان هوا یا یک گاز بی‌اثر مانند ازت می‌باشد و مورد مصرف آن در آتش‌های نفتی و روغنی است.

697ـ مواد قابل اشتعال و سریع الاشتعال را شرح دهید.

   مواد سریع‌الشتعال (Flammable Material)شامل هرگونه مواد (جامد، مايع، گاز و بخار) بوده كه به آساني مشتعل مي گردد و مواد قابل اشتعال (Combustible Material)به موادي اطلاع مي گردد كه داراي خاصيت اشتعال زايي مي باشد ولي به آساني شعله ور نمي گردد.

698ـ در صورتی که داخل ساختمان را دود گرفته باشد، فرد گرفتار شده چه می‌کند؟

   ابتداء از کف زمین جهت استنشاق استفاده کرده و ضمن خزیدن با حرکت دست موانع را احساس و از برخورد سر با آنها جلوگیری و با لمس دیوار، درب را پیدا نموده و خارج می‌شود.

699ـ اصول پیشگیری از خطرات آتش‌سوزی هنگام جوشکاری را به طور اختصار شرح دهید.

   قبل از شروع عملیات جوشکاری هر نوع مواد قابل احتراق را که در مجاورت محل جوشکاری یا برش قرار دارند باید به محل دورتری منتقل نمود و در صورت عدم امکان باید یک نفر با یک دستگاه خاموش کننده دستی مناسب در محل برای طفاء حریق‌های احتمالی در تمام مدت کار آماده باشد.

 

700ـ آیا در پست‌های فشار قوی و نیروگاه‌ها مجاز به استفاده از کپسول آب هستیم؟

     به هیچ وجه.

701ـ در موقعی که اتومبیل از قسمت موتور دچار آتش‌سوزی شد‍، چه میکنیم؟

   قبل از هر کاری وسیله خاموش کننده را آماده کرده و به آرامی درب موتور را بالا زده و اقدام به اطفاء حریق می‌نماییم. بهترین وسیله کپسول‌های پودری می‌باشد و در ضمن به هیچ وجه قبل از آماده کردن وسیله اطفاء حریق نباید درب موتور را بالا زد چون هوای بیشتری به محل حریق می‌رسد.

702ـ با توجه به دیاگرام زیر در صورت خروج خط بین دو پست الف و ب در شرایط عدم امکان برقراری تماس و هماهنگی با مرکز کنترل و یا پست مقابل، اولویت عملیات برقدار نمودن و پارالل نمودن خط مذکور را بیان کنید.

    به منظور هماهنگی عملیات، کلیه خطوط 230 و 400 کیلو ولت بر روی نقشه ت خطی شبکه سراسری با علائم پیکان و یا ضربدر مشخص گردیده‌اند. اولویت عملیات برقدار نمودن (تانسیون دادن) توسط این علائم مشخص می‌گردد. پستی که خط بی‌برق شده در آن با علامت پیکان مشخص گردیده ابتدا اقدام به برقدار نمودن خط کرده و پست مقابل با علامت ضربدر(×) پس از دریافت ولتاژ در انتهای خط اقدام به پارالل نمودن خط می‌نماید.

703ـ اقداماتی که جهت ثبت وقایع پست توسط اپراتور انجام می‌گیرد را شرح دهید.

   اپراتور موظف است تمام وقايع و حوادثي كه در طول نوبت كاري او اتفاق مي‌افتد به ترتيب با ذكر ساعت، نام و شماره دستگاه، علت واقعه، محل وقوع، رله‌هاي عمل كرده، آلارم‌ها و نمراتورهاي ظاهر شده را در دفتر گزارش ثبت و به سرپرست مربوطه گزارش نمايد.

704ـ اپراتور پست‌های انتقال، معایب تجهیزات سیستم مخابراتی را به چه مرکزی اعلام عیب می‌نمایند؟

   به مرکز دیسپاچینگ منطقه‌ای تهران.

705ـ مهمترین مواردی که بایستی در دفتر گزارش روزانه توسط اپراتور هر شیفت ثبت گردد را نام ببرید.

1ـ بازدید از تجهیزات سوئیچ یا رد و ثبت اشکالات و معایب مشاهده شده.

2ـ بازدید از خطوط منشعب از پست و ثبت اشکالات و معایب مشاهده شده.

3ـ بازدید از سیستم‌های تغذیه AC، DC، روشنايي، ديزل ژنراتور، باتري ها، باتري شارژها، كمپرسورها، منابع هواي فشرده و... و ثبت اشكالات و معايب مشاهده شده.

4ـ بازدید از قسمت‌های مختلف ساختمان، اتاق فرمان، اتاق رله، اتاق دیزل ژنراتور، اتاق باتری‌ها، اتاق کمپرسور، درب‌های کانال در محوطه سوئیچ یارد و داخل ساختمان، اطمینان از مسدود بودن راه‌های ورود حیوانات موذی و... و ثبت اشکالات و نواقص مشاهده شده.

5ـ ثبت تجهیزات، دستگاه‌ها و خطوط معیوب با ذکر شماره، نام آن و نوع عیب با ذکر شماره، نام آن و نوع عیب یا اشکال بوجود آمده.

6ـ ثبت تجهیزات، دستگاه‌ها و خطوط تحت تعمیر با ذکر نوع ضمانت‌نامه صادر شده و شرح اقدامات  انجام شده همراه با نام مجری انجام دهنده کار پس از انجام تعمیرات.

706ـ وظیفه اپراتور مسئول یا  اپراتور یا مسئول عملیات شبکه (در پست‌های اسکن) به هنگام مشاهده عیب در تجهیزات را شرح دهید.

1ـ ثبت عیب مشاهده شده در فرم اعلام عیب تجهیزات F09-OP01و ثبت در دفتر خلاصه سوابق معايب تجهيزات F09-OP03

2ـ اعلام عیب به واحد مربوطه (واحد هماهنگی برای پست‌های انتقال و دیسپاچینگ فوق توزیع برای پست‌های فوق توزیع) از طریق تلفن یا بی‌سیم.

3ـ ثبت عیب مشاهده شده در دفتر گزارش پست.

4ـ مطابقت بروز عیب با فرم بازدید روزانه، هفتگی و ماهانه در صورت عدم رفع عیب.

707ـ وظیفه اپراتور مسئول یا  اپراتور یا مسئول عملیات شبکه (در پست‌های اسکن) به هنگام مشاهده عیب ساختمانی را شرح دهید.

1ـ اعلام عیب ساختمانی به مسئول پست (در پست‌های انتقال) و سرپرست ناحیه (در پست‌های فوق توزیع

2ـ ثبت در دفتر خلاصه سوابق معایب F09-OP57

3ـ ثبت عیب مشاهده در دفتر گزارش پست

4ـ تطبیق عیب با فرم بازدید ماهانه ساختمانی و تأسیساتی در صورت عدم رفع عیب

5ـ همکاری با واحد تعمیراتی هنگام مراجعه جهت رفع عیب

6ـ کنترل کار انجام شده و نگهداری فرم F09-OP06در پست

708ـ وظیفه اپراتور مسئول یا اپراتور یا مسئول عملیات شبکه (در پست‌های اسکن)، برای انجام بازدید ماهانه فنی ساختمانی و تأسیساتی را توضیح  دهید.

1ـ انجام بازدید ماهانه از ساختمان، ابنیه و تأسیسات پست از اول تا سوم هر ماه

2ـ درج نتایج بازدید در فرم چک لیست بازدید ماهانه فنی ساختمانی و تأسیساتی (F09-OP13)

3ـ انجام اقدامات مقتضی در صورت مشاهده هرگونه عیب ساختمانی مطابق روش اجرایی  اعلام و پیگیری رفع عیب ساختمانی پست‌ها (F09-OP06)

4ـ بایگانی و نگهداری فرم بازدید در محل پست

709ـ نحوه تحویل و تحول شیفت در پست‌های انتقال و فوق توزیع را شرح دهید.

1ـ حضور به موقع در محل پست

2ـ ارائه اطلاعات شیفت قبل به پرسنل شیفت جدید

3ـ بررسی و کنترل اطلاعات شیفت قبل

4ـ بازدید و کنترل تجهیزات پست توسط پرسنل شیفت جدید

5ـ ثبت اطلاعات مربوط به تحویل و تحول شیفت

710ـ چگونگی انجام عملیات مانور در پست‌های فوق توزیع در خصوص کارهای تعمیراتی را شرح دهید.

1ـ درخواست انجام عملیات مانور توسط واحد تعمیراتی و اعلام به مرکز کنترل دیسپاچینگ فوق توزیع ذیربط

2ـ ثبت درخواست واحد تعمیراتی در دفتر گزارش و تکمیل فرم درخواست صدور ضمانت نامه توسط واحدتعمیرات، انجام مراحل درخواست صدور ضمانت نامه

3ـ تکمیل فرم مانور و انجام عملیات مانور مطابق مندرجات فرم مانور

4ـ صدور ضمانت نامه و ثبت اهم مراحل مانور از جمله شماره نمراتور بریکر در دفتر گزارش پست

5ـ پس از اتمام کار واحد تعمیرات، ابطال ضمانت نامه، تکمیل فرم مانور و  انجام عملیات مانور

6ـ اعلام خاتمه عملیات مانور به دیسپاچینگ فوق تویع

711ـ چگونگی انجام عملیات مانور در پست‌های انتقال نیرو در خصوص کارهای تعمیراتی را شرح دهید.

1ـ درخواست انجام عملیات از مرکز کنترل دیسپاچینگ منطقه‌ای تهران از طریق بی‌سیم یا D.T.Sيا تلفن؛

2ـ ثبت تقاضای فوق در دفتر گزارش پست؛

3ـ انجام مراحل درخواست صدور ضمانت نامه؛

4ـ تکمیل فرم مانور و انجام عملیات مانور مطابق مندرجات فرم مانور؛

5ـ صدور ضمانت نامه و ثبت مواد لازم در دفتر گزارش پست (از جمله شماره نمراتور بریکر)؛

6ـ پس از پایان اقدامات اجرایی تعمیراتی ابطال ضمانت نامه و انجام هماهنگی لازم با مرکز کنترل دیسپاچینگ منطقه‌ای تهران؛

7ـ تکمیل فرم مانور و انجام عملیات مانور مطابق مندرجات فرم مانور و اعلام خاتمه عملیات مانور به دیسپاچینگ منطقه‌ای تهران.

712ـ وظیفه اپراتور به هنگام ورود و خروج تجهیزات، خودرو سنگین و تردد افراد به پست‌ها را بیان کنید.

 

 

713ـ در پست‌های فوق توزیع در صورت مراجعه اکیپ‌های تعمیراتی چه اقداماتی برای بی‌برق کردن و خارج کردن تجهیزات از مدار باید انجام داد؟ توضیح دهید.

1ـ اعلام حضور تیم سرویس و تعمیرات در پست به صورت تلفنی یا بی‌سیم به دیسپاچینگ فوق توزیع مربوطه و ثبت در دفتر گزارش؛

2ـ تکمیل فرم درخواست صدور ضمانت نامه در پست توسط سرپرست تیم سرویس و تعمیرات؛

3ـ در صورت موافقت مرکز کنترل د ـ ف ـ ت مربوطه، صدور دستور انجام مانور و بی‌برق کردن تجهیزات مربوطه توسط اپراتور مسئول یا اپراتور یا مسئول مانور (پست‌های اسکن)؛

4ـ انجام مانور و بی‌برق کردن تجهیزات مربوطه و اطلاع به مرکز کنترل د ـ ف ـ ت از طریق تلفن یا بی‌سیم؛

5ـ صدور اجازه کار برای تیم سرویس یا تعمیرات.

714ـ پرسنل و مسئول پست موظف هستند اپراتور جدیدالاستخدام را به هنگام کارآموزی با چه مواردی آشنا نمایند؟

الف) محیط کار

ب) ارتباطات و ساختار سازمانی

ج) تجهیزات و نحوة کار و بازدید و نظارت بر آنها

د) نحوة انجام مانورهای مختلف

هـ) همکارانی که با آنها در تماس خواهد بود

و) روش‌‌های اجرایی و مستندات مرجع ناظر بر فعالیت‌ها و وظایف

715ـ چه عواملی باعث ایجاد تغییرات فرکانس در شبکه می‌شود؟

1ـ قطع مقدار قابل ملاحظه‌ای از بار

2ـ از دست رفتن قسمتی از تولید

3ـ اتصال کوتاه‌های شدید و طولانی مدت

716ـ مسئولیت ثابت نگهداشتن ولتاژ 20 کیلو ولت در پست‌ها به عهدة کیست؟

   در کلیة پست‌ها بر عهدة اپراتور پست می‌باشد و در پست‌هایی که از طریق سیستم اسکادا به طور کامل کنترل می‌گردند این وظیفه به عهدة مرکز کنترل دیسپاچینگ فوق توزیع مربوطه می‌باشد.

717ـ گزارشاتی که توسط اپراتور به مراکز دیسپاچینگ داده می‌شود شامل چه مواردی بادی باشد، نام ببرید.

1ـ نام و شماره دستگاه              2ـ زمان دقیق قطع                  3ـ علت خارج شدن دستگاه از سرویس

4ـ مقدار بار قطع شده                           5ـ رله‌هایی که عمل کرده‌اند

6ـ سایر اطلاعات ضروری مانند این که همزمان چه قطعی‌ها و حوادثی روی سایر تجهیزات پست مربوطه اتفاق افتاده است.

718ـ وظایف دفتر هماهنگی (واحد هماهنگی) چیست؟

   این دفتر که افراد آن به صورت نوبت کاری انجام وظیفه می‌نمایند مسئول پیگیری رفع معایبی می‌باشند که از طریق مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع و پست‌های انتقال اعلام می‌گردد. این پیگیری تا رفع کامل عیوب اعلام شده و بهره‌برداری از دستگاه‌ها ادامه پیدا می‌کند.

719ـ نحوة عملیات هنگام بی‌برق شدن پست‌های 63 کیلو ولت (دارای باسبار) را بیان کنید.

1ـ اعلام عملکرد رله‌ها به مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع مربوطه

2ـ باز نمودن دیژنکتورهای 63 کیلو ولت ورودی در صورت عدم خروج خودکار

3ـ باز نمودن دیژنکتورهای 63 کیلو ولت خروجی (در صورت موجود بودن)

4ـ باز نمودن دیژنکتورهای 63 کیلو ولت ترانسفورماتورهای 20/63 کیلو ولت

5ـ باز نمودن فیدرهای 20 کیلو ولت ترانسفورماتورها

6ـ خروج خازن‌ها در صورت عدم قطع خودکار فیدر خازن‌ها همزمان با قطع فیدر 20 کیلو ولت ترانسفورماتورها

7ـ باز نمودن فیدرهای 20 کیلو ولت ارتباط در صورت بسته بودن قبل از بی‌برقی

8ـ باز نمودن فیدرهای 20 کیلو ولت خروجی

9ـ اعلام مراتب به مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع مربوطه

720ـ نحوة برقدار کردن پست‌های 63 کیلو ولت (دارای باسبار) را بیان کنید.

1ـ ریست کردن رله‌ها به درخواست مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع مربوطه؛

2ـ برقدار کردن کابل‌ها یا خطوط تغذیه کننده از پست مبدأ (در صورتی که از پست مبدأ بی‌برق شده باشد)؛

3ـ وصل دیژنکتورهای 63 کیلو ولت ورودی؛

4ـ وصل دیژنکتورهای 63 کیلو ولت خروجی (در صورت موجود بودن پس از اعلام آمادگی در پست تغذیه شونده)؛

5ـ وصل دیژنکتورهای 63 کیلو ولت ترانسفورماتور؛

6ـ وصل فیدرهای 20 کیلو ولت ترانسفورماتورها؛

7ـ وصل فیدرهای 20 کیلو ولت خروجی با هماهنگی دیسپاچینگ‌های توزیع؛

8ـ وصل فیدر ارتباط (در صورت بسته بودن) قبل از بی‌برق شدن پست؛

9ـ در مدار قرار دادن خازن‌ها طبق دستورالعمل بهره‌برداری از خازن‌ها؛

10ـ نرمال کردن وضعیت مانور در پست‌های تغذیه شونده از خروجی‌های منشعب از باسبار 63 کیلو ولت؛

11ـ اعلام مراتب به مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع مربوطه.

 

721ـ در صورت تغییرات فرکانس بین 7/49 و 3/50 هرتز، هرگونه اصلاح فرکانس با توجه به امکانات و شرایط شبکه توسط چه مرکزی انجام می‌شود؟

    توسط مرکز کنترل دیسپاچینگ ملی

722ـ در صورتی که یک پست انتقال کاملاً بی‌برق گردد، مسئول بهره‌برداری پست به ترتیب باید چه اعمالی را انجام دهد؟

الف) پس از حصول اطمینان از بی‌برق کامل پست کلیه کلیدهای قدرت خطوط و ترانسفورماتورها را دستی قطع نماید.

ب) پس از دریافت تانسیون از هر طریق با استفاده از روش علائم پیکان و ضربدر، پست را برقدار نماید.

ج) با استفاده از امکانات و منابع راکتیو در پست و با توجه به دستورالعمل کنترل ولتاژ، ولتاژ پست را تنظیم نماید.

723ـ حوزة جغرافیایی و عملیات مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع تهران بزرگ را نام ببرید.

   کلیة پست‌ها، خطوط 63 کیلو ولت و مراکز دیسپاچینگ فرعی فوق توزیع تحت نظارت و کنترل مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع تهران بزرگ قرار دارند.

724ـ حوزة جغرافیایی و عملیاتی مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع نواحی قم و کرج چیست؟

   کنترل و نظارت روی پست‌ها و خطوط 63 کیلو ولت و کلیة فیدرهای 20 کیلو ولت پست‌های 63 کیلو ولت در ناحیة غرب استان تهران (کرج و شهرستان‌های تابعه) و استان قم (شهر قم و توابع) به عهدة مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع نواحی قم و کرج می‌باشد.

725ـ آیا اپراتور پست موظف است همیشه در ارتباط با مرکز کنترل و دیسپاچینگ‌های نواحی باشد؟

   بله، اپراتور موظف است همیشه در ارتباط با مرکز کنترل یا دیسپاچینگ‌های نواحی بوده و دستورات را در مورد انجام مانورها با درنظر گرفتن اصول ایمنی برای افراد و بعد دستگاه‌ها اجراء نماید.

726ـ مسئولیت نظارت بر کنترل ولتاژ 63 کیلو ولت در شبکه با کدام واحد است؟

727ـ مقدار بار مجاز ترانسفورماتورهای MVA30 بر اساس دستورالعمل ثابت بهره برداري پست هاي فوق توزيع چه مقدار مي باشد؟

الف) حداکثر 26 مگاولت آمپر (بدون محدودیت زمانی) با توجه به درجه حرارت مجاز ترانسفورماتور

ب) 28 مگا ولت آمپر (برای مدت حداکثر 12 ساعت) با توجه به درجه حرارت مجاز ترانسفورماتور

ج) 30 مگا ولت آمپر (برای مدت 2 ساعت) با توجه به درجه حرارت مجاز ترانسفورماتور.

728ـ مقدار بار مجاز ترانسفورماتورهاي MVA15 بر اساس دستورالعمل ثابت بهره‌برداري پست‌هاي فوق توزيع چه مقدار مي‌باشد؟

الف) با توجهبه درجه حرارت مجاز ترانسفورماتور 13 مگا ولت آمپر (بدون محدودیت زمانی)

ب) 14 مگا ولت آمپر (حداکثر برای مدت 12 ساعت           ج) 15 مگا ولت آمپر (برای حداکثر 2 ساعت)

729ـحدود وظايف عملياتي اپراتور پست‌هاي فوق توزيع را شرح دهيد.

   هرگونه مانور معمولی در شبکه را طبق دستور مرکز کنترل دیسپاچینگ فوق توزیع و یا دیسپاچینگ‌های نواحی بنا به مورد و مطابق شرح وظایف خود انجام می‌دهند.

730ـ چنانچه لازم باشد اطلاعاتی از دفتر گزارش روزانه به واحدی منعکس گردد، می‌بایستی چگونه اقدام نمود؟

    باید اطلاعات را در فرم‌های جداگانه درج و ارسال نمود.

731ـ اپراتور در زمانی که یکی از تجهیزات و یا دستگاه‌های منصوبه صدمه ببیند، چه وظیفه‌ای دارد؟

    اپراتور بایستی سریعاً نام، شماره، ولتاژ دستگاه صدمه دیده، رله‌های حفاظتی عملکرده و مشاهدات خود را به مرکز کنترل اطلاع دهد و پس از ایزوله کردن قسمت‌های صدمه دیده و اطمینان از ادامه کار سایر تجهیزات، نسبت به ثبت دقیق حادثه و علت آن در دفتر گزارش روزانه اقدام نماید.

732ـ تعویض شیفت اپراتورها در پست چگونه انجام می‌شود و چرا؟

   منظور از دستورالعمل تعویض شیفت، تعیین روش ثابت و معین به هنگام تعویض شیفت در نیروگاه‌ها و ایستگاه‌ها و مراکز کنترل سیستم می‌باشد تا شیفت تازه وارد بتواند کلیه اطلاعات لازم سیستم و ایستگاه خود را دریافت کرده و بهره‌برداری را شروع نماید.

733ـ اپراتور چه مواردی را پس از اتمام شیفت خود باید رعایت کند؟

اپراتور شیفت قبل که نوبت‌اش به اتمام رسیده باید موارد زیر را رعایت کند:

1ـ گزارش جامع و کافی با ذکر جزییات و اتفاقاتی که در شیفت قبل رخ داده اهم از حوادث و یا عملیات و یا تعمیرات تهیه نموده و آن را با ذکر دقیق زمان حوادث امضاء نماید. خلاصه این گزارش در دفتر گزارش روزانه ایستگاه (پست) ثبت می‌شود.

2ـ توجه دقیق شیفت تازه وارد را به مطالب خود جلب نموده و در صورت لزوم از قسمت‌های مختلف ایستگاه بازدید و بازرسی نموده و عملاً شیفت تازه وارد را در جریان امور قرار دهد.

3ـ کلیه گزارش‌های بهره‌برداری را که احتیاج به تأیید دارد امضاء می‌نماید.

734ـ اپراتور برای تحویل گرفتن شیفت قبلی، باید چه مواردی را رعایت کند؟

اپراتور شیفت تازه وارد جهت تحویل گرفتن شیفت، موارد زیر را باید رعایت نماید:

1ـ گزارش شیفت قبل را که حاوی مطالب مختلف بهره‌برداری است و امضاء شده است را به دقت مطالعه نماید.

2ـ چنانچه لازم باشد از ایستگاه به تنهایی و یا به همراه شیفت قبل بازدید به عمل آورد.

3ـ تغییر و تحول شیفت وقتی انجام می‌گیرد که شیفت تازه وارد کاملاً و به حد کافی بتواند در جریان امور قرار گرفته و اطلاعات لازم جهت تحویل شیفت  اخذ نموده سپس دفتر شیفت را امضاء و شیفت را تحویل و شیفت بعدی از این لحظه شروع می‌شود.

4ـ تا قبل از امضاء شدن خلاصه گزارش (دفتر گزارش) شیفت تازه وارد هیچ گونه عملیاتی را انجام نداده و اطلاعاتی را نیز گزارش نمی‌نماید مگر با نظارت شیفت قبل.

735ـ علل قطعی‌ها به چند دسته طبقه‌بندی می‌شود؟ نام ببرید.

   علل قطعی‌ها به دو دسته طبقه‌بندی می‌شود که عبارتند از: الف ـ قطعی ناشی از عملکرد رله (اتفاقی)، ب ـ قطع دستی (برنامه‌ریزی شده)

736ـ عوامل قطعی ناشی از عملکرد رله را نام ببرید.

1ـ عیب یا خرابی تجهیزات، ناشی از فرسودگی نقص پنهانی و یا کیفی تجهیزات بر روی پست، خط هوایی و کابل.

2ـ شرایط نامساعد جوی: شکست عایقها، برقراری قوس بر اثر صاعقه و باران شدید، طوفان، یخ، برف، باد، درجه حرارتهای غیر معمولی، مه یا شبنم منجمد و یا سایر موارد.

3ـ عوامل خارج از شبکه: قطعیهای خارج از کنترل که عامل آن می‌تواند پرندگان، حیوانات، وسایل نقلیه، حفاری، اجسام خارجی، آتش‌سوزی، سیل، آلودگی‌های صنعتی و ... باشد.

4ـ شاخه درختان: برخورد شاخه و یا برگ درختان با شبکه.

5ـ ازدیاد بار: عملکرد رله‌های حفاظتی، عیوب گذرا، نوسانات شدید شبکه.

6ـ خطای نیروی انسانی: استفاده از اطلاعات غلط، کاربرد ناصحیح تجهیزات، نصب یا نوسازی غلط، تنظیمات غلط رله‌های حفاظتی، مانور غلط، بهره‌برداری غلط، تعمیرات و نگهداری غیر صحیح.

7ـ نامعلوم: قطعی‌هایی که دلایلی ظاهراً برای بروز آنها بدست نیامده است.

737ـ علل قطع دستی را نام ببرید.

1ـ کمبود تولید: عملکرد رله‌های فرکانسی و یا اعلام دیسپاچینگ منطقه‌ای یا دیسپاچینگ فوق توزیع جهت اعمال خاموشی موضعی به منظور جبران کمبود تولید.

2ـ ازدیاد بار ترانسفورماتور یا شبکه.

3ـ تعمیر، سرویس و یا نوسازی: بدلیل کارهای نوسازی، تعمیرات پیش گیرنده و تعمیرات معمولی.

738ـ عملیات قطع و وصل کلید دستگاه‌های فشار قوی چگونه باید انجام شود؟

   عمل قطع و وصل کلید دستگاه‌های فشار قوی هیچگاه نبایستی بدون اجازه مرکز کنترل انجام شود (یا مراکز دیسپاچینگ). عمل قطع در شرایط اضطراری بلامانع است.

739ـ چند مورد از وظایف مسئول پست را نام ببرید.

1ـ نظارت بر رفت و آمد اپراتورها، کمک اپراتورها و تحویل و تحول شیفت؛

2ـ نظارت بر نحوة بازدید و ثبت وضعیت تجهیزات و دستگاه‌ها ... و وقایع و حوادث پیش آمده در دفتر گزارش روزانه؛

3ـ کنترل فرم‌های بازدید و کارت آمپرها؛

4ـ نظارت بر نحوة بی‌برق کردن و زمین کردن تجهیزات در قطعی‌های برنامه‌ریزی شده؛

5ـ نظارت بر کار گروه‌های تعمیراتی در پست؛

6ـ پیگیری جهت برطرف کردن اشکالات پیش آمده؛

7ـ نظارت بر نظم و انضباط افراد پست و برنامه‌ریزی جهت از بین بردن علف‌های هرز و ...؛

8ـ نظارت بر ورود و خروج لوازم و تجهیزات و تنظیم صورتجلسه جهت خروج لوازم و تجهیزات و پیگیری تجهیزات معیوب خارج شده از پست، جهت تعمیر.

740ـ با درنظر گرفتن پست‌هاي B , Aو احتمال وجود بار به صورت T-OFF(مثل ترانسفورماتور سيار)، عمليات لازم جهت خروج T-OFFرا شرح دهيد.

1ـ با اعلام برنامه مرکز کنترل و با توجه به اینکه مسئولیت نظارت بر عملیات به عهده مرکز کنترل می‌باشد اپراتورهای دو پست B,Aو همچنين پست سيار موظف هستند كه دستورات را مطابق درخواست مركز كنترل انجام دهند.

2ـ بعد از قطع بریکرها لازم است توسط سلکتور سوئیچ ولتاژ، ولتاژهای هر سه فاز خط (فاز به فاز و فاز به نول) کنترل گردد.

3ـ بریکرهای مربوطه در هر دو پست قطع گردد.

4ـ بعد از حصول اطمینان از قطعی بریکرها و عدم وجود ولتاژ در خط باید اقدام به باز کردن سکسیونرهای خط و بستن سکسیونرهای ارت با اطلاع مرکز کنترل نمایند.

5ـ بعد از انجام عملیات فوق صدور اجازه کار برای گروه تعمیرات با اطلاع مرکز کنترل بلامانع خواهد بود.

741ـ دلیل استفاده از سلکتور سوئیچ ولتاژ در دو طرف خط چیست؟

   جهت حصول اطمینان از برقدار بودن هر یک از فازهای خط

742ـ وقتی ایستگاهی به عللی بی‌برق می‌شود اولین کار اپراتو رچیست؟

   پس از تماس با مرکز دیسپاچینگ مربوطه و کسب مجوز اقدام به باز نمودن کلیه بریکرها به صورت دستی نماید.

743ـ برای اطمینان از قطع شدن یک بریکر فشار قوی، چه مواردی را باید مورد توجه قرار داد؟

موارد به شرح زیر می‌باشد:

1ـ وضعیت قطع بریکر مربوطه هم از اتاق فرمان و هم از محوطه مطابقت داشته باشد.

2ـ میترهای جریان و قدرت مربوطه باید مقدار صفر را نشان دهد.

3ـ نشانگر حالت قطع و وصل روی کلید اور لیکن نیز باید حالت قطع را نشان دهد.

4ـ در صورت عدم وجود شرایط فوق لازم است اپراتور مراتب را به صورت  اعلام عیب به مراکز ذیربط اطلاع دهد.

 

744ـ سكسيونر را در چه شرايطي مي‌توان قطع و وصل نمود؟

   در حالت بی‌باری و در حالت هم پتانسیل بودن در یک سیستم.

745ـ آیا می‌توان سکسیونر بای پاس (شانتاژ) را در حالت تحت تانسیون قطع و وصل نمود؟

   زمانی که سکسیونرهای طرفین کلید و خود کلید بسته باشند یعنی جریان از مسیر اصلی دایر باشد به لحاظ هم تانسیون بودن دو طرف سکسیونرهای بای پاس، می‌توان سکسیونر مزبور را وصل و یا قطع نمود.

746ـ آیا می‌توان ترانسفورماتور را از طرف فشار ضعیف تحت تانسیون قرار داد؟

   هر ترانسفورماتور کلاً قابل برقدار شدن از ترمینال‌های طرف فشار قوی و ضعیف خود می‌باشد.

747ـ باس کوپلر به چه منظوری در طرح شینه‌های اصلی و کمکی به کار می‌رود؟

   در شین دوبل اصلی و کمکی چنانچه کلید باس اصلی احتیاج به تعمیر داشت، کلید باس کوپلر وظیفه کلید باس اصلی را به عهده خواهد گرفت. بنابراین در این نوع سیستم امکان تعمیر کلید بدون از دست دادن بار امکان‌پذیر است.

748ـ تعبیه سکسیونر در مسیر نوترال زمین شده ترانسفورماتور به چه منظوری است؟

   جهت جلوگیری از پتانسیل‌دار شدن احتمالی ترانسفورماتور از طریق زمین به هنگام کار روی ترانسفورماتور.

749ـ در صورت عملکرد رله بوخهلتس به چه ترتیب باید عمل کرد؟

   اگر رله بوخهلتس به همراه یونیت پروتکشن عمل نماید مراتب باید به اطلاع مرکز کنترل برسد.

750ـ اگر کلیدی بعد از مانور، صدای غیرعادی داشته باشد و یا معیوب به نظر برسد چه باید کرد؟

   باید قبل از انجام هرگونه مانور، فوراً مراتب به مرکز کنترل (یا مراکز دیسپاچینگ نواحی) گزارش شود.

751ـ آیا قطع و وصل مدراهای فشار قوی باید ثبت شود؟

  بله، کلیه قطع و وصل مدارهای فشار قوی بایستی در دفتر گزارش ثبت گردد.

752ـ شرایط انجام سرویس و تعمیرات بر روی دستگاه‌های فشار قوی چگونه است؟

   دستگاه بی‌برق، از مدار اصلی جدا، زمین گردیده و مجوز لازم صادر شده باشد.

753ـ هدف از اجرای مناسب و دقیق نگهداری و تعمیرات در شبکه‌های انتقال نیرو چیست؟

1ـ افزایش عمر مفید، راندمان و درصد آماده به کار بودن تجهیزات

2ـ کاهش خرابیها و حوادث، کاهش زمان‌های توقف و خاموشیهای سیستم

3ـ کاهش هزینه‌ها (هزینه رفع نقص، هزینه گسترش خرابیها و حوادث، هزینه عدم استفاده از ظرفیت انرژی موجود)

4ـ بهبود قابلیت اطمینان و سطح دسترسی شبکه

5ـ تحلیل وضعیت موجود شبکه و تشخیص نقاط ضعف سیستم

6ـ امکان پیش‌بینی شرایط آتی، درک نقاط حساس و ریسک‌پذیر.

754ـ بهترین روش برای بهینه‌سازی، نگهداری و بهره‌برداری شبکه چیست؟

   در یک برداشت کلی، اجرای عملیات نگهداری و تعمیرات بر اساس برنامه‌های زمانبندی دقیق و محاسبه شاخص‌های مناسب، بهترین روش برای بهینه‌سازی، نگهداری و بهره‌برداری شبکه است.

755ـ اهداف نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه تجهیزات را نام ببرید.

1ـ انجام اقدامات و فعالیتهای اصلاحی بر روی تجهیزات و تأسیسات، قبل از آنکه اشکالات جزئی باعث از کار افتادگی آنها شود.

2ـ حفظ استانداردهای عملکردی تجهیزات و تأسیسات

3ـ حداقل نمودن هزینه‌های نگهداری و تعمیرات

4ـ جلوگیری از فرسایش و فرسودگی بیش از حد تجهیزات و تأسیسات.

756ـ نحوة خارج کردن ترانسفورماتورها را از حالت موازی بیان کنید.

1ـ A.V.Rترانسفورماتورها از مدار خارج گردند.

2ـ خازن‌ها چنانچه در مدار قرار دارند از مدار خارج گردند (طبق دستورالعمل مربوطه)

3ـ مقدار بار خروجی‌های باس بار که روی هر ترانسفورماتور قرار خواهد گرفت محاسبه و کنترل گردد.

4ـ فیدر ارتباط باس بار 20 کیلو ولت قطع گردد.

5ـ خازن‌هایی از مدار خارج شده در مدار قرار گیرد (در صورت نیاز به دستور مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع مربوطه).

6ـ ولتاژ ثانویه هر ترانسفورماتور با توجه به دستورالعمل شماره 3 تنظیم ولتاژ (ثابت بهره‌برداری شبکه فوق توزیع)، تنظیم گردد.

7ـ A.V.Rهر ترانسفورماتور مجدداً در مدار قرار گيرد.

757ـ چه آیتم‌هایی را در ثبت بار ترانسفورماتور باید یادداشت نمود؟

   مگاوات و مگاوار.

758ـ شرایط پارالل کردن دو خط یا دو ترانسفورماتور قدرت یا دو ژنراتور را شرح دهید.

1ـ باید ولتاژ دو ترانسفورماتور برابر باشد.

2ـ فرکانس شبکه مربوط به هر دو ترانسفورماتور یکی باشد.

3ـ ضریب قدرت دو ترانسفورماتور مساوی باشد تا بتوان دو ترانسفورماتور یا دو خط و غیره را پارالل کرد.

759ـ شرایط پارالل با چه وسایلی کنترل می‌شود؟

   بوسیله دو عدد لامپ و یا بوسیله دستگاه سنکروسکوپ (ترانسفورماتور ولت برابر)

760ـ دو ترانسفورماتور یا دو خط برقدار را در حدود چند درصد می‌توان سنکرون کرد؟

   اگر عقربه سنکرون چک حدود 5+ یا 5ـ باشد می‌توان کلید پارالل را وصل نمود.

 

761ـ نحوة خروج دستی ترانسفورماتور 20/63 کیلو ولت جهت سرویس و تعمیرات در پست‌های فوق توزیع نوع فیدر ترانس، به ترتیب چگونه است؟

1ـ کنترل بار ترانسفورماتورهای در مدار و کاهش بار از طریق شبکه 20 کیلو ولت (در صورت نیاز)

2ـ خارج نمودن خازن‌های مربوطه

3ـ بستن فیدر 20 کیلو ولت ارتباط در صورت باز بودن

4ـ باز نمودن فیدر 20 کیلو ولت ترانسفورماتور

5ـ جابجایی تغذیه داخلی پست بر روی ترانسفورماتورهای دیگر

6ـ باز نمودن دیژنکتور 63 کیلو ولت در پست مبدأ

7ـ باز نمودن سکسیونرهای طرفین دیژنکتور یا عقب کشیدن دپار در پست مبدأ

8ـ بیرون کشیدن فیدر 20 کیلو ولت ترانسفورماتور

9ـ زمین کردن سر کابل 20 کیلو ولت ترانسفورماتور در پست مقصد

10ـ خارج نمودن فیدر خازن در پست‌های کوژلکس و کالریماک (مستقیماً به شینه 20 کیلو ولت ترانسفورماتور در محوطه وصل است)

11ـ زمین کردن سرکابل 63 کیلو ولت در پست مبدأ

12ـ صدور اجازه کار به اکیپ تعمیرات توسط اپراتور یا مسئول مانور با هماهنگی مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع مربوطه

762ـ نحوة برقدار کردن ترانسفورماتور 20/63 کیلو ولت پس از پایان کار سرویس و تعمیرات در پست‌های فوق توزیع نوع فیدر ترانس، به ترتیب چگونه است؟

1ـ برگشت دادن اجازه کار توسط اکیپ تعمیرات به اپراتور یا مسئول مانور

2ـ اعلام مراتب توسط اپراتور یا مسئول مانور به مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع مربوطه

3ـ برداشتن زمین از سرکابل 20 کیلو ولت ترانسفورماتور در پست مقصد

4ـ برداشتن زمین از سرکابل 63 کیلو ولت در پست مبدأ

5ـ جا زدن دپار یا بستن سکسیونرهای طرفین دیژنکتور در پست مبدأ

6ـ جا زدن فیدرهای خازن و ترانسفورماتور

7ـ وصل دیژنکتور 63 کیلو ولت در پست مبدأ

8ـ وصل فیدر 20 کیلو ولت ترانسفورماتور در صورت برقدار بودن سرکابل 20 کیلو ولت ترانسفورماتور

9ـ باز کردن فیدر 20 کیلو ولت ارتباط در صورت نیاز

10ـ در مدار قرار دادن خازن‌ها در صورت نیاز

763ـ در صورتی که تغذیه داخلی پست قطع و چراغ‌ها خاموش شدند اپراتور چه باید بکند؟

   با آرامش کامل وضعیت پست را بررسی و در صورتی که فقط مصرف داخلی قطع شده باشد، نسبت به وصل آن اقدام می‌نماید و اگر تغذیه فشار قوی پست قطع شده باشد، پس از تماس با مرکز کنترل ذیربط و کسب مجوز، اقدام به باز نمودن کلیه دیژنکتورهای 63 و 20 کیلو ولت خروجی و ورودی می‌نماید.

764ـ هنگامی که چراغ Lock-Outروشن شده و کلید روغنی هنوز عمل نکرده است، می‌بایست از فشار دادن دکمة Resetخودداري نمود. چرا؟

   زیرا باعث سوختن ترانزیستور برد الکترونیکی مربوطه می‌شود.

765ـ در صورت بي برق شدن شينه 20 كيلو ولت وظيفة اپراتور چيست؟

   در صورت بی‌برق شدن شینه 20 کیلو ولت، اپراتور می‌بایستی مراتب را به وسیله بی‌سیم یا تلفن به مرکز کنترل ذیربط، اطلاع داده و فیدرهای 20 کیلو ولت خروجی دیژنکتورهای ارتباط باسبارها را در صورت بسته بودن باز و منتظر دستورات مسئولین مرکز کنترل بماند.

766ـ اگر فرضاً پست بی‌برق و خط نیز بی‌برق باشد، پس از برقدار شدن خط ترتیب مانور تا وصل فیدرهای خروجی را بیان کنید؟

1ـ ریست کردن رله‌ها به درخواست مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع مربوطه

2ـ برقدار کردن کابلها یا خطوط تغذیه کننده از پست مبدأ (در صورتیکه از پست مبدأ بی‌برق شده باشد)

3ـ وصل دیژنکتورهای 63 کیلو ولت ورودی

4ـ وصل دیژنکتورهای 63 کیلو ولت خروجی (در صورت موجود بودن پس از اعلام آمادگی در پست تغذیه شونده)

5ـ وصل دیژنکتورهای 63 کیلو ولت ترانسفورماتورها

6ـ وصل فیدرهای 20 کیلو ولت ترانسفورماتورها

7ـ وصل فیدرهای 20 کیلو ولت خروجی با هماهنگی دیسپاچینگ‌ها توزیع

8ـ وصل فیدر ارتباط (در صورت بسته بودن) قبل از بی‌برق شدن پست

9ـ در مدار قرار دادن خازن‌ها طبق دستورالعمل بهره‌برداری از خازن‌ها

10ـ نرمال کردن وضعیت مانور در پست‌های تغذیه شونده از خروجی‌های منشعب از باسبار 63 کیلو ولت

11ـ اعلام مراتب به مرکز دیسپاچینگ فوق توزیع مربوطه

767ـ در صورتی که دو باسبار فشار قوی از دو منبع مختلف تغذیه شوند برای پارالل کردن آنها چه شرایطی باید وجود داشته باشد؟          1ـ ولتاژ هر دو باسبار یکی باشد.             2ـ هم فاز باشند (جهت چرخش فازها یکی باشد).

                                            3ـ فرکانس هر دو باسبار یکی باشد.

768ـ دو ترانسفورماتور 20/63 کیلو ولت که از نظر گروه‌برداری مشابه و دارای امپدانس درصد مختلف هستند، در صورتی که روی یک باسبار با مصرف معلوم پارالل شوند سهم بار کدامیک بیشتر است؟

   آن ترانسفورماتوری که امپدانس درصد کمتری دارد بار بیشتری می‌گیرد.

769ـ بی‌برق شدن خط انتقال از پست به چه طریق صورت می‌گیرد؟

  قطع دیژنکتور، قطع سکسیونر خط و سپس زمین کردن خط

770ـ روغن فیدرهای نوع آاگ شهری، آلمان شرقی و کالریماک، پس از چه تعداد قطعی زیر اتصالی بایستی تعویض شود؟

تعداد مجاز قطعی‌های تحت 100٪جریان اتصال کوتاه فیدرهای 20 کیلو ولت مطابق جدول زیر می‌باشد.

تیپ فیدر	آلمان شرقی	AEGشهري	كالريماك OD2	كالريماك OD3, OK3
تعداد مجاز قطعي	8	8	3	6

771ـ طرز عمل اپراتورها در مواقع نامتعادی فازها را شرح دهید.

   چنانچه ولتمتر طف فشار ضعیف ترانسفورماتور (تعیین کننده بار مصرف پست‌ها) نامتعادلی حدود 10 الی 20 درصد بین فازها را مشخص نمود اپراتور فوراً آمپرمتر و اختلاف ولتاژ بین فازها را بررسی می‌نماید و مقادیر آن را بلافاصله به مرکز کنترل اطلاع می‌دهد.

772ـ رنج تغییرات ولتاژ عادی 20 کیلو ولت پست را نام ببرید.

  رنج تغييرات ولتاژ عادی پست عبارت است از:

افزایش تا 5/20 کیلو ولت و کاهش تا 5/19 کیلو ولت.

773ـ رنج تغییرات ولتاژ غیرعادی 20 کیلو ولت پست را نام ببرید.

رنج تغییرات ولتاژ غیرعادی پست عبارت است از:

افزایش تا 21 کیلو ولت و کاهش تا 18 کیلو ولت.

774ـ رنج تغییرات ولتاژ غیرقابل تحمل 20 کیلو ولت در پست‌ها را نام ببرید.

رنج تغییرات ولتاژ غیرقابل تحمل در پست‌ها عبارتند از:

افزایش بیش از 21 کیلو ولت و کاهش کمتر از 18 کیلو ولت.

775ـ در صورتی که ولتاژ غیرقابل تحمل باشد اپراتور چه باید بکند؟

   در صورتی که وضعیت ولتاژ در حالت غیرقابل تحمل باشد اپراتور پست‌ها موظفند وضعیت ولتاژ را به مراکز کنترل اعلام نموده و به هر نحو مقتضی نسبت به کاهش یا افزایش ولتاژ اقدام نمایند.

 

776ـ کنترل‌هایی که اپراتور پس از بی‌برق شدن و خاموش ماندن پست باید انجام دهد چیست؟

   کنترل ولتاژ باتری‌ها، نظارت در روشن شدن مدار اضطراری و یا روشنایی اضطراری.

777ـ در صورت وجود بانک‌های خازنی، پس از برقدار شدن پست چه باید کرد؟

   در صورت وجود مجموعه خازنی در پست، وصل فیدرهای خازن منوط به بارگیری کامل از پست و نیاز به جبران بار راکتیو پست می‌باشد

778ـ در صورت وجود عیب در سیستم تغذیه جریان تقسیم (DC)چه بايد كرد؟

   در صورت بروز عیب در سیستم تغذیه جریان مستقیم، باید به فوریت مرکز کنترل ذیربط را مطلع نمود.

779ـ در صورت دريافت آلارم درجه حرارت ترانسفورماتور، اپراتور چه كاري بايد انجام دهد؟

  از آنجا که کنترل درجه حرارت ترانسفورماتور (سیم پیچ و روغن) مهم می‌باشد، چنانچه مقادیر رویت شده به تنظیمات آلارم و تریپ نزدیک باشد، مراتب بایستی به مرکز کنترل اعلام گردد.

780ـ در صورت آلارم درجه حرارت سیم پیچ‌ها چه باید کرد

    سریعاً مبادرت به قرائت دقیق بار و درجه حرارت و اطلاع به مرکز کنترل نموده، ضمناً وضعیت فن‌های ترانسفورماتور را نیز باید درنظر داشته و آماده پاسخگویی به مرکز کنترل باشد.

781ـ در صورت دریافت کدام آلارم و فرمان قطع، مرکز کنترل تا دریافت مجوز بهره‌برداری، مجاز به بهره‌برداری مجدد از ترانسفورماتور نبوده و باید آن را از مدار خارج نگهدارد؟

   بوخهلتس اصلی و بوبین نقطه نوتر (B.P.N)و داخلي، R.E.F، بوخهلتس رگلاتور (تپ چنجر) و ديفرانسيل.

782ـ در صورتی که ترانسفورماتوری در اثر رله حرارتی از مدار خارج شود، وظیفة اپراتور و مرکز کنترل چیست؟

   وظيفه اپراتور گزارش درجه حرارت و وضعیت خنک کننده‌ها و مقدار بار قبل از قطع می‌باشد و وظیفه مرکز کنترل راهنمایی اپراتور به منظور پایین آوردن درجه حرارت ترانسفورماتور و در مدار قرار دادن آن پس از ریست کردن رله مربوطه است.

783ـ در صورتی که ترانسفورماتور اصلی بر اثر افزایش درجه حرارت ترانسفورماتور داخلی قطع نمود چه باید کرد؟

   اطلاع به مرکز کنترل و تعویض مصرف داخلی.

784ـ در صورتی که ترانسفورماتور با عملکرد رله اتصال زمین از مدار خارج شود وظیفه اپراتور پس از اطلاع به مرکز کنترل چیست؟

   بازدید ظاهری ترانسفورماتور و کنترل فیدرهای خروجی و سپس گزارش به مرکز کنترل.

785ـ فرم بازدید روزانه از تجهیزات به چه منظوری می‌باشد؟

  فرم بازدید از تجهیزات به منظور بازدید مداوم و برنامه‌های تجهیزات و تأسیسات پست‌ها می‌باشد و در هر شیفت باید توسط اپراتور و یا اپراتورهای مسئول تکمیل شود.

786ـ وظیفة اپراتور در صورتی که روغن نمای C.Tخالي از روغن گردد چيست؟

   اپراتور بایستی ضمن اطلاع به مرکز کنترل، بلافاصله C.T.را از مدار خارج و آن را كاملاً ايزوله نمايد. سپس موضوع را به سرپرست واحد بهره برداري پست و گروه تعميرات اطلاع و گزارش نمايد.

787ـ آيا مقامات مسئول در سازمان‌هاي دولتي و نيروهاي انتظامي اجازه ورود به پست‌ها را دارند؟

   هیچ کس بدون اجازه حق ورود به کلید خانه و یا محوطه پست را ندارد.

788ـ از شماره تجهیز A902R1چه اطلاعاتی به دست می‌آید؟

   این تجهیز راکتور شماره یک متصل به خط 400 کیلو ولت AE902(شهيد رجايي ـ تبريز) در پست تبريز مي‌باشد.

789ـ از شماره تجهیز P612LAچه اطلاعاتی به دست می‌آید؟

  این تجهیز یک برقگیر (L.A)است كه بر روي خط شماره 612در پست با حرف شناسايي Pو با ولتاژ 63 كيلو ولت (رقم 6) متصل شده است.

790ـ از شماره تجهیز S8073چه اطلاعاتی به دست می‌آید؟

   این تجهیز یک سکسیونر متصل به خط (رقم 3 سمت راست) است که بر روی خط شماره 807در پست با حرف شناسايي Sو با ولتاژ 230 كيلو ولت (رقم 8) متصل شده است.

791ـ شمارة يك خط 400 كيلو ولت بين دو پست با حروف شناسايي Mو Nچگونه بدست مي‌آيد؟

   از آنجا که تجهیز مورد نظر خط می‌باشد، دو رقم سمت راست آن باید اعدادی بین 00 تا 39 باشد (مثلاً عدد 12) لذا با توجه به ولتاژ 400 کیلو ولت (رقم 9) شمارة خط مورد نظر MN912مي باشد.

792ـ منظور از علامت Yy0و YNd11در روي يك ترانسفورماتور چيست؟

   منظور از علامت Yy0يعني اتصال سيم پيچ‌هاي اوليه و ثانويه ترانسفورماتور به صورت ستاره بوده و اختلاف فاز اوليه و ثانويه صفر درجه مي‌باشد و نيز منظور از علامت YNd11اين است كه اوليه اين ترانسفورماتور قدرت با اتصال ستاره زمين شده و ثانويه‌اش مثلث مي‌باشد. به علاوه هر فاز اوليه با فاز مشابه‌اش در ثانويه داراي اختلاف فاز  مي‌باشد. كلاً علامات اختصاري بالا گروه اتصال را مشخص مي‌نمايند.

793ـ علامت Yy5بر روي ترانسفورماتور چه معني دارد؟

   سیم پیچی اولیه و ثانویه 150 درجه اختلاف فاز داشته و اتصال سیم پیچ‌های اولیه و ثانویه در هر دو به صورت ستاره و بدون اتصال زمین می‌باشند.

794ـ شينه‌ها در پست‌هاي 63 كيلو ولت چگونه نام‌گذاري مي‌شوند؟

   بر اساس ولتاژ نامی و ترتیب قرار گرفتن آنها که معمولاً یک عدد دو رقمی است که رقم اول ولتاژ را مشخص می‌نماید و رقم دوم شماره باسبار را نشان می‌دهد.

795ـ علائم C.V.T، C.T.، L.A، D.S، T.S، G.T، S.S، G.Sو Ca.در نقشه‌ها چيست؟

   G.Sنيروگاه، S.Sترانسفورماتور مصرفي داخلي، G.Tترانسفورماتور زمين و داخلي، T.Sپست داراي ترانسفورماتور، D.Sايستگاه تقسيم كننده، L.Aبرقگير، C.Tترانسفورماتور جريان، Caكابل و C.V.Tترانسفورماتور ولتاژ خازني.

796ـ كد و رنگ استاندارد ولتاژهاي 400ولت، 20 كيلو ولت، 63 كيلو ولت، 132 كيلو ولت، 230 كيلو ولت و 400 كيلو ولت را بيان نماييد.

ولتاژ	400V	20KV	63KV	132KV	230KV	400KV
كد	0	4	6	7	8	9
رنگ	مشکی	زرد	آبی	سبز	قرمز	بنفش

797ـ علامت Nو Tدر نشان دهنده‌هاي توان اكتيو به چه منظوري مي‌باشد؟

   چنانچه جهت بار به صورت ورودی باشد با علامت Nو اگر به صورت خروجي باشد با علامت Tنشان مي‌دهند.

798ـ در صورتي كه شماره باسبارهاي 63 در يك پست 2 و 4 باشد، شمارة ترانسفورماتورها چگونه خواهد بود؟

   شماره ترانسفورماتورها نیز 2 و 4 خواهند بود.

799ـ شماره ديژنكتوري 6112 مي‌باشد، اين شماره به چه مفهومي مي‌باشد؟

 رقم اول (6) نشان دهندة ولتاژ 63 کیلو ولت است.

 رقم دوم و سوم (11) نشان دهندة دیژنکتور مربوط به خط یا کابل است.

 رقم چهارم (2) نشان دهندة دیژنکتور است.

800ـ كليد قدرت متصل به ترانسفورماتور T₁با سطح ولتاژ 230 كيلو ولت را با چه كدي نمايش مي‌دهند؟

    با کد 8412 نمایش می‌دهند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ضمیمه 1

شرح رله‌های حفاظتی پست‌ها

و خطوط فوق توزیع

 

شرح رله‌هاي حفاظتي پست‌ها و خطوط فوق توزيع

رديف	نام فارسي و لايتن رله‌هاي حفاظتي	كداستاندارد ANSI	توضيح مختصر نحوه عملكرد
1	رله راه‌انداز تأخيري و يا رله وصل كننده TIME DELAY STARTING OR CLOSING RELAY	2	يكي از رله‌هاي كمكي بوده كه با تأخير عمل كرده و باعث ارسال فرمان وصل ديگر رله‌ها مي‌شود.
2	رله اينترلاك CHECKING OR INTERLOCKING RELAY	3	اين رله شرايط لازم جهت تغيير وضعيت كليد را كنترل نموده در صورت برقراري شرايط، ديژنكتور يا سكسيونر قادر به تغيير وضعيت خواهد بود.
3	كنتاكتور اصلي MASTER CONTACTOR	4	اين كنتاكتور در مدار اصي قرار داشته و داراي بالاترين توان قطع و وصل در مدار مي‌باشد.
4	رله ديستانس (فاصله‌ياب) DISTANCE RELAY	21	اين رله با اندازه‌گيري مقدار امپدانس ديده شده در شبكه در صورت كاهش آن از ميزان تنظيمي (در زمان بروز خطاي فازها) عمل مي‌كند.
5	رله ديستانس (فاصله‌ياب) DISTANCE RELAY	N21	اين رله با اندازه‌گيري مقدار امپدانس ديده شده در شبكه در صورت كاهش آن از ميزان تنظيمي (در زمان بروز خطاي فاز و زمين) عمل مي‌كند.
6	رله افزايش شار مغناطيسي OVER FLUX RELAY	24	بر اثر افزايش بيش از حد شار مغناطيسي ترانسفورماتور ناشي از افزايش ولتاژ و تغيير سريع فركانس عمل مي‌نمايد.
7	رله چك كننده حالت سنكرون SYNCHRONIZING CHECK RELAY	25	اين رله در صورت برقراري شرايط سنكرون در دو طرف يك كليد قدرت امكان وصل آن را فراهم مي‌سازد.
8	رله افزايش درجه حرارت روغن OIL TEMPERATURE RELAY	26	هرگاه درجه حرارت روغن ترانسفورماتور از حد تنظيم شده فراتر رود عمل مي‌كند.
9	رله كاهش ولتاژ UNDER VOLTAGE RELAY	27	در صورت كاهش ولتاژ بيش از حد تنظيمي عمل مي‌نمايد.
10	رله خبري ANNUNCLATOR RELAY	30	اين رله در صورت دريافت سيگنال با روشن شدن لامپ آن بصورت چشمك زدن عملكرد و يا تغيير يك وضعيت را اعلام مي‌نمايد.
11	رله جهت دار قدرتي DIRECTIONAL POWER RELAY	32	اين رله جهت عبور توان را كنترل نموده و در صورت مغايرت آن با جهت موردنظر عمل مي‌نمايد.
12	رله كاهش توان يا جريان UNDER CURRENT OR UNDER POWER RELAY	37	در صورت كاهش مقدار جريان يا توان از حد تنظيم شده عمل مي‌نمايد.
13	رله مؤلفه منفي جريان REVERSE PHASE OR PHASE BALANCE CURRENT RELAY	46	در صورت جابجا شدن فازها و يا ايجاد نامتعادلي جريان بين فازها و بوجود آمدن مؤلفه منفي عمل مي‌كند.
14	رله حرارتي ترانسفورماتور TRANSFORMER THERMAL RELAY	49	در صورت افزايش درجه حرارت ترانس به بيش از حد تنظيمي عمل مي‌نمايد.
15	رله افزايش درجه حرارت سيم پيچ WINDING TEMPERATURE RELAY	49	هرگاه درجه حرارت سيم پيچ ترانسفورماتور از حد تنظيم شده فراتر رود عمل مي‌كند.
16	رله جريان زياد لحظه‌اي INSTANTANEOUS OVER CURRENT RELAY	50	اين رله در صورت بروز اتصالي‌هاي شديد در تجهيزات شبكه به صورت آني عمل مي‌نمايد.
17	رله اتصال زمين لحظه‌اي INSTANTANEOUS EARTH FAULT RELAY	N50	در صورت بروز اتصالي‌هاي فاز با زمينش ديد در تجهيزات شبكه به صورت آني عمل مي‌نمايد.
18	رله جريان زياد تأخيري TIME DELAY OVERCURRENT RELAY	51	در صورت بروز اتصالي فازها در شبكه با تأخير زماني لازم و هماهنگ شده با ساير رله‌هاي حفاظتي عمل مي‌نمايد.
19	رله اتصال زمين تأخيري TME DELAY EARTH FAULT RELAY	N51	در صورت بروز اتصالي فاز با زمين در شبكه با تأخير زماني لازم و همانگ شده با ساير رله‌هاي حفاظتي عمل مي‌نمايد.
20	رله اتصال زمين حساس SENSITIVE EARTH FAULT RELAY	N51	اين رله نسبت به جريان‌هي اتصال زمين كم، حساس مي‌باشد.
21	رله اتصال زمين پشتيبان STANDBY EARTH FAULT RELAY	N51	مشابه رديف 19 ولي با تأخير زماني بيشتر به صورت پشتيبان عمل مي‌كند.
22	كليد قطع كننده مدار متناوب A.C. CIRCULT BREAKER	52	كليد قرار گرفته در مدارات ACبراي قطع زيربار
23	رله ضريب قدرت POWER FACTOR RELAY	55	اين رله با تغيير ضريب قدرت از حد تنظيم شده عمل مي‌نمايد.
24	رله اضافه ولتاژ OVER VOLTAGE RELAY	59	در صورت افزايش ولتاژ به بيش از حد تنظيمي عمل مي‌نمايد.
25	رله نامتعادلي ولتاژها و يا جريان‌ها VOLTAGE OR CURRENT UNBALANCE RALAY	60	اين رله در صورت نامتعادل شدن ولتاژها يا جريان‌ها عمل مي‌نمايد.
26	رله عملكرد فيوز FUSE FAILURE RELAY	60	هرگاه در مد ار ثانويه ترانسفورماتورهاي ولتاژ اشكالي بوجود آمده و باعث قطع كليد ـ فيوز گردد، اين رله عمل مي‌نمايد.
27	رله بوخهولتز BUCHHOLTZ RELAY	63	اين رله در زماني كه در داخل ترانسفورماتور گاز ايجاد شده يا چرخش سريع روغن بوجود آيد عمل مي‌كند.
28	رله دريچه انفجار PRESSURE RELIEF RELAY	D62	اين رله در زماني كه فشار داخل تانك اصلي ترانسفورماتور از حد تعيين شده تجاوز نمايد عملكرد دارد.
29	رله اتصال زمين محدوده RESTRICTED EARTH FAULT	64 N87	اين رله در زماني كه در محدوده كار رله اتصال زمين به وجود آيد، عمل مي‌كند.
30	رله حفاظتي اتصال زمين (ولتاژ باقيمانده) (RESIDUAL VOLTAGE) EARTH FAULT RELAY	64	اين رله در صورت ايجاد ولتاژي بيش از حد تنظيمي در نوترال ترانسفورماتور يا ژنراتور عمل مي‌كند.
31	رله اضافه جريان جهت‌دار DIRECTIONAL OVER CURRENT RELAY	67	در صورت بروز اتصالي فازها در جهت ديد رله مطابق تنظيمات رله عمل خواهد كرد.
32	رله اتصال زمين جهت‌دار DIRECTIONAL EARTH FAULT RELAY	C67	در صورت بروز اتصالي فاز با زمين در جهت ديد رله عمل خواهد كرد.
33	رله بلوك (مسدود) كننده BLOCKING RELAY	68	اين رله در صورت تحريك، يك يا چند عملكرد را بلوكه (مسدود) خواهد نمود.
34	رله سطح روغن OIL LEVEL RELAY	71	هرگاه سطح روغن ترانسفورماتور به هر دليل از حد تنظيمي افزايش يا كاهش يابد، عمل مي‌كند.
35	رله آلارم ALARM RELAY	74	تحريك اين رله منجر به برقراري آلارم خواهد شد.
36	رله كنترل مدار قطع ديژنكتور TRIP CIRCUIT SUPERVISION RELAY	74	هرگاه در مدار كنترل قطع و وصل ديژنكتور اشكالي بوجود آيد، عمل مي‌كند.
37	رله جريان زياد (DC) D.C. OVER CURRENT RELAY	76	در صورت افزايش جريان DCبه بيش از حد تنظيمي، اين رله عمل خواهد كرد.
38	رله عمل كننده با سيگنال رله پروتكشن TELEPROTECTION OPERATING RELAY	77	رله مشخص كننده عمل سيتسم تله پروتكشن
39	رله اندازه‌گيري زاويه فاز PHASE ANGLE MEASURING RELAY	78	اين رله زاويه فاز بين دو پارامتر را اندازه‌گيري و در صورت خارج بودن از محدوده تنظيمي عمل خواهد كرد.
40	رله وصل مجدد RECLOSING RELAY	79	اين رله در صورت قطع خودكار فيدر ناشي از خطاهاي مجاز به وصل مجدد، عمل مي‌كند.
41	رله فركانسي FREQUENCY RELAY	81	در صورت تغيير فركانس شبكه از حد مجاز عمل مي‌نمايد.
42	رله انتخاب كننده (كنترل اتوماتيك) يا انتقال دهنده عمل كنترل AUTOMATIC SELECTIVE RELAY TRANSFER OR CONTROL	83	با تحريك اين رله و بسته به شرايط پيش‌بيني شده يكي از دو وضعيت (عملكرد اتوماتيك رله) و يا (انتقال فرمان به واحدي ديگر) انتخاب مي‌شود.
43	رله دريافت سيگنال تريپ از طريق سيم پيلوت يا كاربر CARRIER OR PILOT WIRE RECEIVE RELAY	85	اين رله در صورت دريافت سيگنال قطع از پست مقابل از طريق كابل پيلوت يا كاریر نسبت به قطع كليد اقدام مي‌نمايد.
44	رله لاك اوت (قفل كننده) LOCKING OUT RELAY	86	در صورت عملكرد سيستم حفاظتي كه مبين اشكال در تجهيزات شبكه و يا آسيب ديدگي آنها باشد فرمان وصل فيدر را مسدود مي‌نمايد.
45	رله ديفرانسيل (تفاضلي) DIFFERENTIAL PROTECTIVE RELAY	87	اين رله در صورت عدم توازن جريان‌هاي ورودي و خروجي عمل مي‌نمايد.
46	رله ديفرانسيل ترانسفورماتور TRANSFORMER DIFFERENTIAL RELAY	T87	در صورت عدم توازن بين جريان‌هاي ورودي و خروجي ترانسفورماتور كه ناشي از بروز خطا در داخل آن است عمل مي‌نمايد.
47	رله ديفرانسيلخ ط يا كابل LINE DIFFERENTIAL RELAY	L87	در صورت اختلاف بين جريان ابتداء و انتهاي خط يا كابل عمل مي‌كند.
48	رله كنترل اتوماتيك ولتاژ AUTOMATIC VOLTAGE REGULATOR RELAY	90	وظيفه اين رله، ثابت نگهداشتن ولتاژ ثانويه ترانسفورماتور از طريق كنترل تپ‌ها مي‌باشد.
49	رله فرمان قطع TRIP RELAY	94	اين رله در مسير فرمان رله اصلي قرار گرفته و از طريق آن كويل قطع ديژنكتور تحريك مي‌گردد.
50	رله فاصله ياب FAULT LOCATOR RELAY	96	اين رله مي‌تواندفاصله محل اتصالي بوجود آمده روي خطوط از محل پست را تعيين نمايد.